جیب لباس كاربردیترین عضو یک لباس است که نبود آن بسیار پردردسر خواهد بود.جیبها با طراحیهای خاص به بازیکنهای اصلی در زیبایی کلی لباس تبدیل شدهاند که حتی میتوانند ظاهر لباس را از حالت کاملا کلاسیک و رسمی به کژوال و اسپرت تبدیل کنند.
تاریخچه جیب
تاریخچه ی جیب به هزاران سال قبل باز می گردد و روند توسعه ی طراحی آن سوالاتی را در رابطه با مد و برابری جنسیتی مطرح می کند. ما تاریخ دقیق اختراع جیب ها را نمی دانیم، اما آنها برای مدت بسیار طولانی وجود داشته اند. «مرد یخی» (The Iceman)، یک مومیایی کاملاً حفظ شده، که در کوههای آلپ کشف شد، با کیسهای حاوی اشیای ارزشمند پیدا شد که به کمربند او بسته شده بود. در واقع، کلمه pocket از کلمه فرانسوی قدیمی “poke” یا “pouque” به معنای کیسه گرفته شده است.
در لباس های اروپایی، فیچت ها (Fitchets) ، که شبیه جیب های امروزی بودند، در قرن سیزدهم ظاهر شدند. برای دسترسی به کیف یا کلیدهای آویزان شده از کمربند کت، شکافهای عمودی در کت ها بریده میشد که هیچ دهانه جانبی نداشت.
در قرن هفدهم، جیبها، فقط برای مردان، روی لباسها دوخته میشد. برای زنان، به کمربند یا روی لباس بسته میشد و زیر دامنهای بزرگ رایج در آن زمان پنهان میشد. این جیب ها اغلب از نظر طراحی تزیین شده و با لایه های بیرونی دامن مطابقت دارند. در حالی که جیب مردان کاربردی و مفید بود، جیب زنان غیرعملی بود و به راحتی در دسترس نبود.
نکته
در اواخر قرن هجدهم، مدهای زنانه در اروپا، با الهام از لباس پارینههای پوشیده شده یونان و روم باستان، به سمت شکلی باریکتر حرکت کردند. زنان برای نگهداری وسایل خود به جای جیب، کیف پول می خواستند. زیرا جیب ها در زیر لباس های تنگ تر خیلی حجیم به نظر می رسید.
همانطور که مد زنانه تکامل یافت، جیب پنهان به آرامی شروع به ناپدید شدن کرد؛ زیرا لباسهای زیباتر و کیفهای تزئینی کوچک پدیدار شدند. کیسه “شبکه” (The Reticule)، که از پارچه های ظریف مانند ابریشم و مخمل ساخته و با مچ بند حمل می شد روی کار آمد. تقریباً هیچ چیز در آن، جا نمی شد و بیشتر از نگه داشتن یک دستمال، کارایی زیادی نداشت. در این برهه از تاریخ، فقدان جیب مستقیماً به جایگاه اجتماعی اشاره داشت. زیرا زنان دسترسی مستقیم به پول یا دارایی نداشتند پس نیازی به دسترسی آسان به جیب هم نخواهند داشت!
مرحله ی بعد
ورود جیب های مخفی در انقلاب فرانسه است! اعتقاد بر این است که جیبها در لباسهای زنانه غیرقانونی بودند تا زنان را از عملیاتهای مخفیانه که مواد خطرناک انقلابی را پنهان میکردند، دور نگه دارند.
قرن بیستم با تظاهرات زنان، برای حقوق برابر و حق رأی آغاز شد. در پی آن، آموزش الگوسازی در مورد نحوه دوختن جیب خود به لباس رایج شد. در سال 1910، یک «کت و دامن سافراژت» (Suffragette suit) شش جیب اوج مد شورشی زنان بود. جایی که یک عنصر ساده ی طراحی بیش از عملکرد و جیب، نماد استقلال بود!
در پایان جنگ جهانی دوم، زنان سالها دامن هایی با جیبهای بزرگ میپوشیدند. اما همانطور که جیبها هنجار جدید بودند، لباسهای زنانه با مدل نمادین کریستین دیور به نام «ظاهر جدید» (New Look) مورد توجه قرار گرفت. لباسهای زنانه باریکتر و باریکتر میشدند و جایی برای جیب نداشتند. این دیور بود که گفت:«مردها جیب هایی برای نگهداری وسایل دارند، زنان برای تزئین».
بدون جیب های کاربردی، فرصت رونق صنعت کیف های دستی بود. این یک رابطه عشق و نفرت با کیف دستی ما است. وسایل ضروری را به طور بی رویه به داخل پرتاب می کنیم و بعد وقت خود را برای جستجو تلف می کنیم. آرزو می کنیم که ای کاش کیف ما محفظه های اختصاصی برای سهولت و کارکرد، مانند جیب داشت!
در نهایت، به نظر میرسد لباسهای مردانه، خلاف لباس های زنان، تمام قابلیتها را دارند. جیب سکه، جیب سینه، جیب پشت، جیب داخلی. لباسهای زنانه با طراحی هوشمندانهتر پیش میروند، اما جیب آنها همچنان مفید و کارآمد نیست.
جیب چیست ؟
جیب در لباس نقش مهمی دارد،علاوه بر خاصیت کاربردی، در مدل و زیبایی یک لباس نیز اثر دارد. جیبها به چند دسته تقسیم میشوند.
محل قرار گیری جیب بنا به مدل متغیر است.در بعضی از مدلها در حدود خط کارور وسینه است که این جیب ها عموما، جیب های بیرونی هستند.عموم جیب ها در محدود خط کمر و باسن کوچک هستند
جیب خارجی ( رو )
به جیب گفته می شود که جداگانه روی لباس دوخته می شود و آن را به سطح روی لباس می دوزند و جنس آن از جنس پارچه اصلی است . مانند : جیب خارجی آستر دار ، جیب خارجی بدون آستر ، جیب خارجی با برگردان و جیب کیفی .
جیب داخلی ( تو )
این مدل جیب به طریقی دوخته می شود که معمولاً روی پوشاک چاک داده شده لبه و کیسه جیب به شکاف چاک دوخته شده . این جیب شباهت بسیاری به دوخت جادکمه فیلتابی دارد و از جنس پارچه اصلی دوخته می شود .
جیب داخل درز
این جیب ها در داخل درز لباس دوخته می شود ، این جیب ها دارای آستر است با جنس آستر و یا جنس پارچه اصلی دوخته می شود .
جیب های داخلی ( تو ) به سه روش تقسیم می شود :
- مدل جادکمه ای ( یک فیلتابی ، دو فیلتابی )
- مدل جلیقه ای
- جیب با بر گردان ( نقاب دار )
انواع جیب
۱- جیب شکافی (درز دار)
رایج ترین نوع جیب بوده و در پشت شلوارها معمولا این جیب کار می شود. نامش به این دلیل است که از بیرون درز آن را می بینید.
۲- جیب منحنی
یکی دیگر از جیب های رایج کار شده در شلوار ها و دامن ها. از سمت کمر شروع می شود و تا کناره های شلوار می رود.
۳- جیب وصله
باز هم مدل رایج دیگری از جیب که معمولا جلوی پیراهن ها کار می شود و به صورت وصله ای می ماند که روی لباس قرار گرفته است. به صورت مربعی، مستطیلی، گرد و حتی مثلثی شکل هم دیده می شود. معمولا این جیب ها به صورت چین دار ساخته می شوند که این قسمت چین دار فضای بیشتری را برای جیب فراهم می کند.
۴- جیب کیسه ای
این مدل جیب از نوعی است که در بالاپوش ها از لباس آویزان می شود و از قسمت بالایی به آن متصل است.
۵- جیب کناری
جیب های نامرئی ای که در کنار درزهای لباس ها و معمولا در تونیک ها دیده می شوند.
۶- جیب نواری
این مدل جیب ها را هم در شلوارها دیده اید. قسمت درز آن با یک باند پوشیده شده است.
۷- جیب شبیه جعبه پستی
ترکیبی از یک جیب حاشیه ای و جیب های وصله ای است. قسمت وصله ای آن فقط یک قسمت دکوری است و برای باز شدن آن تعبیه شده است.
۸- جیب آویزان
این مدل جیب در کت های رسمی بیشتر دیده می شود و مدل آن یا به صورت وصله ای است یا به صورت درز دار. معمولا مستطیلی شکل است و زاویه دار.
۹- جیب زیپ دار
۱۰- جیب کانگورویی
نوعی جیب وصله دار که روی لباس های کارگران بیشتر دیده می شود و شامل دو قسمت جدا شده است.
۱۱- جیب ابزار
این نیز نوعی جیب کانگورویی است که در آن وسایل و ابزارهای مختلف را نگاه می دارند.
۱۲- جیب بلیط
شاید این جیب های کوچک را زیر جیب های اصلی شلوارتان دیده باشید. قدیم این جیب ها برای نگهداری بلیط های قطار استفاده می شد.
۱۳- جیب راهبی
نوعی جیب دکوری که شامل قسمتی پارچه ای روی آن را می پوشاند.
۱۴- جیب مخفی
جیبها از کجا آمدند؟
تاریخ جیب به کیسههای پارچهای یا چرمی بازمیگردد که مردان در دوران باستان با یک بند به دور کمر میبستند. اما اولین زمانی که چیزی شبیه به جیبهای امروزی دیده شد در حدود قرن ۱۳ میلادی بود که در واقع به شکل یک شکاف بود و در درز بغل تونیکهایی که مردان میپوشیدند ایجاد میشد تا به کیسه و وسایلی که از زیر لباس به کمربند بسته شده بود دسترسی داشته باشند.
در قرن ۱۷ بود که جیب ها از حالت کیسه جدا و شکاف به شکل یک تکه پارچه دوخته شده روی لباس تبدیل شد. در طی سالها جيب لباس انواع مختلفی پیدا کرده تا امروز که برای هر کاربرد و استایل یک نوع جیب منحصر به فرد وجود دارد.
مبارزه برای جیب در لباس زنانه
ناگفته نماند که ظهور جیب در لباس مردانه بسیار زودتر از لباس زنانه اتفاق افتاد و دلیل این بود که زنان حضور کمرنگتری در جامعه داشتند. در نتیجه نیاز به همراه داشتن وسایل ضروری برای آنها وجود نداشت. اما با انقلاب صنعتی و شروع مبارزات زنان برای حضور موثر در اجتماع، پوشاک زنان از تزیینی و صرفا زیبا بودن به سمت کاربردی شدن حرکت کرد.
زنان در ابتدا کیسههای پارچهای به دور کمر میبستند و در درز بغل دامن یک چاک وجود داشت که دسترسی به کیسه از روی لباس وجود داشته باشد. در سالهای ۱۹۰۰ به بعد جیبها روی لباسهای زنانه دوخته شدند.
کاربرد جیب در مانتوهای اداری و فرم
جیب بخشی از لباس است که فرد اشیا مورد نیاز و همراه خود مثل دسته کلید، کارت بانکی، فلش یواسبی یا پول در آن میگذارد تا هر زمان که لازم باشد از آن استفاده کند. جیبها کارکرد مشابهی در لباس مردانه و زنانه دارند اما خانمها در محیطهای بیرونی معمولا یک کیف همراه خود دارند که بیشتر وسایل مورد نیاز را در آن قرار میدهند.
اما این موضوع در مورد مانتو فرم اداری درست نیست و در محیط کاری امکان استفاده از کیف زنانه وجود ندارد. در نتیجه جیب مانتو فرم اداری فضایی است که خانمهای شاغل مهمترین چیزهای مورد نیاز را در آن قرار داده و با خود حمل میکنند.
جدا از کاربردی بودن، جیب مانتو فرم و لباسهای رسمی جنبه تزئینی و زیبایی هم دارد. طراحان لباس با هماهنگ و ست کردن جیب با یقه و دکمههای لباس در طراحی لباس توازن ایجاد میکنند. برای همین بسیاری از لباسهای فرم با طرح جیب ارائه میشوند که بخشی از لباس است که فقط برای تزئین دوخته شده و فضایی برای نگهداری چیزها در اختیار فرد قرار نمیدهد. یکی از انواع جیب که درست در برابر این مدل تزئینی قرار میگیرد، جیب مخفی است که معمولا داخل لباس قرار میگیرد و فضایی امنتر برای نگهداری وسایل شخصی فرد ارائه میدهد.
جایگزین کیف میشود
با داشتن جیب در مانتو فرم اداری فرد نیازی به حمل کیف برای جابجایی وسایل ضروری نخواهد داشت. خانمها میتوانند از جیب برای نگهداری کارتهای هویتی و بانکی، پول، کلید، زیورآلات، لوازم آرایشی و هر چیز ضروری دیگر بدون نیاز به حمل کیف استفاده کنند.
استایل فرد را بهتر میکند
جیب یکی از آیتمهای لباس است که به فرد امکان میدهد استایل و سبک ایستادن و حرکت کردن بهتری داشته باشد. این بخش زیبای لباس جای کافی برای قرار گرفتن دست یا تکیه آن به بدن را میدهد. حتی وقتی افراد از این قابلیت استفاده نمیکنند زیبایی جیب استایل آنها را بهتر میکند.
یک عنصر جذاب طراحی است
بسیاری از لباسها و مانتو فرمهای اداری از جیب بهعنوان یک آیتم جذاب در طراحی بهره میبرند. جیب گزینهای آشنا در طراحی لباس است که با توجه به نوع لباس، میتواند طراحی پیچیده یا سادهای داشته باشد. اما حتی در سادهترین حالت هم داشتن جیب یک مانتو فرم اداری را زیباتر میکند.
دلیل کاربردی بودن جیب
در بسیاری از شرایط لباس باید جیب هایی داشته باشد ، مانند کارهای تخصصی که لباس مخصوصی ، با جیب های مختص به خود را دارد و اگر جیب ها بر روی لباس کار آنها نباشد کار کردن دشوار خواهد بود ، پس با توجه به شرایط استفاده ی آن در هر مکان جیب بر روی لباس طراحی می شود مانند لباس فرم مدارس ، لباس کار مکانیک ها و … ، یا می توان گذاشتن جیب بر روی لباس صرفا جهت زیبایی باشد ، یعنی فقط جیب ، ظاهر داشته باشد و در عین حال از آن استفاده نشود .
انواع جیب شلوار
- جیب آمریکایی که لبه اریب بطرف کمر می باشد .
- آلمانی که دهانه آن بصورت هلالی تیز به طرف کمر می باشد .
- جیب کج که معمولاً بطریق یک مغزی با دو مغزی ( فیلتابی ) دوخته می شود .
- داخل درز که داخل درز دوخته می شود .
- به طور کلی جیب شلوار را برای دامن نیز به کار می برند .
مدل جیب مخفی مانتو چیست؟
همان طور که حدس میزنید جیب مخفی در فضای داخلی لباس قرار میگیرد و از بیرون دیده نمیشود. جیب مخفی فضای مناسبی برای نگهداری اشیا خصوصی به فرد میدهد و در انواع کتهای زنانه و مردانه، مانتو فرم و لباس فرم مورد استفاده قرار میگیرد. جنس پارچه این جیب معمولا از نوع آستر یا جنس بقیه لباس انتخاب میشود. جیب مخفی معمولا به شکل جیب تخت طراحی میشود اما امکان استفاده از جیب بسته هم برای آن وجود دارد.
در یک کت یا مانتو زنانه که آستر داشته باشد امکان استفاده از دو یا چند جیب مخفی وجود دارد. اندازه جیب مخفی از نظر عمق معمولا بیشتر از جیب تخت و جیب بسته است و فضای مناسبی برای قرار دادن اسناد و کارتهای هویتی یا بانکی به فرد میدهد. محتویات جیب مخفی مانتو اگر آستر و جنس پارچه اصلی ضخامت کافی نداشته باشد برجسته میشود که به همین دلیل کمتر از این جیب در این موارد استفاده میشود.