چطور کودک شادی داشته باشیم،تربیت فرزند شاد

دکتر کریستین کارتر یکی از اعضای هیئت مدیره مرکز مطالعات پیشرفته دانشگاه کالیفرنیا، در یافته‌های خود نسبت به شادی کودکان پیشنهاد می‌کند که فرصت های زیادی برای دوستی با دیگران به کودکان داده شود.

چطور کودک شادی داشته باشیم

بزرگسالان معمولاً بیشتر به فکر موفقیت فرزندشان هستند و زیاد به شادی آنها اهمیت نمی‌دهند. این والدین فکر می‌کنند انتخاب کلاس ها، برنامه ریزی برای دانشگاه و انتخاب رشته ای که به آنها کمک می‌کند در آینده شغل بهتری پیدا کنند، برای کودکان اهمیت بیشتری نسبت به نگهداری کودک در منزل و شاد نگه داشتن او دارد.

والدین به این موارد توجه زیادی دارند؛ اما به چیزهایی که باعث خوشحالی کودکان می‌شود توجه کافی نمی‌کنند.برای اینکه فرزندان شادی داشته باشیم باید به مواردی توجه کنیم تا آن‌ها احساس کنند برایشان ارزش قائل هستیم.

بر اساس اهمیت موضوع از منظر روانشناسی کودک، باید به این نکته نیز توجه داشت که شادی یکی از راه های حفظ سلامت قلب کودکان است. زیرا یک کودک شاد قلب سالم تری دارد. اگر بخواهیم از نظرعلمی این امر را بررسی کنیم باید گفت شادی باعث تنظیم ریتم قلب و پیشگیری از حملات قلبی ناشی از عصبانیت و از سوی دیگر کنترل فشار خون است.

میزان ضربان قلب هر کودک شاد در هر دقیقه، ‌شش تپش كمتر از کودکان دیگر دارد. پس قلب آن‌ها به آرامی کار کرده و تحت فشار نیست. این نکته را فراموش نکنیم که قلب ها به معنای واقعی کلمه با هر قدم احساسی می‌شکند. این مشکل باعث آسیب به مویرگ های ظریف قلب شده و به آن ضربه وارد می‌کند.

اگر شما هم مادر کودکی هستید که با کارهای شاد و پر تحرک خود زندگی رادر خانه به جریان می‌اندازد، پس بدون شک خنده، شادی، شوخی، بازی او نوید زندگی را به همه اهل خانه می‌دهد. شادی را می‌توان از پدر و مادر به فرزندان منتقل کرد. کودکان تنها چند سال فرصت دارند تا از این سال‌های شیرین لذت ببرند و بازی کنند، کودک شاد دیروز بدون شک فرد موفق امروز است.

کودکان با بازی می‌آموزد که قوانین طبیعت را کشف کنند، به زندگی فکر کنند، توانایی های خود را در بازی هایی بسنجند که هیچ علمی نمی‌تواند این راه را به خوبی به آن‌ها آموزش دهد. کودکی که توسط والدینش مجبور می‌شود به جای بازی و فعالیت و شادی پشت میز در کلاس زبان بنشیند، کودکی که به جای گرفتن مداد برای طراحی و نقاشی، مداد را به زور به دست می‌گیرد تا الفبا را زودتر از حد معمول یاد بگیرد بدون تردید رشد ذهنی سالمی را که از 1 تا 6 سالگی باید به دست آورد، نخواهد داشت.

فرزندان شاد امروز، می‌تواند فرد مضطرب فردا باشد که فرصت های پیشرفت در بسیاری از زمینه‌های عاطفی را از دست می‌دهد؛ اما با یاد دادن شیوه های صحیح شاد بودن به کودکمان می‌توانیم برای هر سنی او را فردی قوی و مسئولیت پذیر تربیت کنیم.

در این مقاله چند روش آموزشی برای یک کودک شاد را بیان کرده ایم. با ما در ادامه همراه باشید تا این روش ها را بررسی کنیم.

پرورش کودک شاد

صرف نظر از اینکه فرزند شما در کدام قسمت از طیف شادی و غم قرار دارد، آگاهی از حالات طبیعی او می‌تواند به شما کمک کند تا به بزرگسالانی شاد و موفق تبدیل شوید.

کارشناسان معتقدند شادی یک حالت ذهنی است و یک ویژگی ذاتی نیست، پس جنبه‌هایی از خلق و خوی طبیعی در کودک شما وجود دارد، خواه خوش‌بین یا بدبین، خجالتی یا شجاع که می‌تواند در تعیین میزان شادی و خوشحالی او نقش داشته باشد. ژن شادی یا تشخیص غده کج‌خلقی در مغز قابل نشان ‌دادن نیست؛ اما طبق تحقیقات زیادی مشخص گردید که خلق و خوی کودک شما، یعنی سبک شخصیتی عاطفی و اجتماعی او، به صورت ژنتیکی در مغزش تعیین می‌شود.

1. بازی کردن با کودکان

از آنجایی که کودکان انرژی زیادی دارند، باید نیروی درونی خود را آزاد کنند که این امر از طریق بازی قابل انجام است. همه ما والدین موظفیم از فرزندان خود مراقبت کنیم. تعارض والدین باعث ایجاد استرس در کودکان می‌شود و اثرات منفی بر عملکرد مغز آنها می‌گذارد.

ممکن است متوجه نباشید که یادگیری و مدیریت صحیح افکار آنها می‌تواند دشوار باشد. بازی بدون برنامه قبلی یکی از رازهای کودکان شاد است. امروزه کودکان سرگرم با برنامه های مختلف و اسباب بازی های خود سرگرم شده و بازی کردن را فراموش می‌کنند. اگر آنها برنامه های خود را تنظیم کنند و زمانی را به بازی و جنب و جوش اختصاص دهند اوضاع بهتر می‌شود.

یک بازی خوب باعث رشد و تکامل کودکان می‌شود، از بازی لذت می‌برند و این شادی در آنها خلاقیت ایجاد می‌کند و به آنها شادی و موفقیت می‌دهد. محیط امن و سالم باعث توسعه بازی های سازنده می‌شود، محیط نا امن به دنبال خود بازی های مخرب دارد.

کودک در زمان بازی باید دورادور تحت کنترل والدین باشد تا بتواند بودن اضطراب و ترس از لحظات خود لذت ببرد.

رقابت در بازی ها نقش مخرب و مشارکت و همکاری برای کودکان نقش سازنده ای دارد. این را باید کودک درک کند که بازی یکی از تجربه های زندگی است که می‌تواند تمام مهارت‌های لازم را بیاموزد.

بهترین بازی برای بچه ها ساختن و تخریب مانند انواع پازل، شن بازی، خانه سازی و … است. پرستار کودک در منزل باید کودک را تشویق به بازی های پر تحرک مانند بازی با طناب، بازی با توپ، مسابقه گروهی، دویدن، رنگ آمیزی، روزنامه پاره کردن، تیراندازی، پرتاب، بازی با آب، بازی با توپ، گرگ و گله و هزاران بازی خلاقانه کند.

2. عشق ورزیدن به کودکمان

مهم ترین راز تربیت کودک شاد، تمجید از اوست. محبت کامل والدین مهمترین عامل شادی فرزندان است. وقتی بچه ها بزرگ می‌شوند، دانستن اینکه علایق، ایده ها، ویژگی ها و استعدادهایشان با ارزش تلقی می‌شود، زمینه ساز شادی در سال های بعد زندگی آنها خواهد بود.

با این حال، پذیرش کودک همیشه به معنای کنار گذاشتن اشتباهات او نیست. بهتر است والدین از کار کودک انتقاد کنند نه از رفتار و شخصیت او. نکته بعدی این است که چقدر خوب می‌شد پدر و مادرهای ما یاد می‌گرفتند به طور مستقیم چیزی را که از کودک می‌خواهند به او بگویند نه چیزی را که دوست ندارند فرزندشان انجام دهد.

برای ایجاد این رابطه بهتر است در هر فرصتی فرزند خود را در آغوش گرفته، موهایش را به آرامی لمس کنید حتی زمانی که بدون دلیل با شما بحث می‌کند و به او بگویید که دوستش دارید.

در کنار او به پرندگان غذا دهید، در بازی هایی که دوست دارد شرکت کنید. با چشم هایتان به او بگویید که برایش مهم هستید. یک علامت خاص و دو نفره برای رابطه تان تعریف کنید.

3. اجازه بروز احساسات

بچه ها وقتی عصبانی هستند جیغ می‌زنند. وقتی غمگین هستند گریه می‌کنند. حتی وقتی نمی‌دانند چه احساسی دارند، پاهای خود را زمین می‌کوبند یا در اتاق می‌دوند. در این مواقع نباید جلوی کودک را گرفت. او باید احساسات خود را بروز کند.

این حالت مانند زمانی است که ما بزرگترها وقتی حالمان خوب نیست با یک دوست درد و دل می‌کنیم، اما بچه ها در این کار موفق نمی‌شوند. سکوت و متهم کردن علنی آنها فایده ای ندارد. به آنها اجازه دهید به روش خودشان احساساتشان را تخلیه کنند، سپس به آنها کمک کنید. عصبانیت کودکان ممکن است برای مدتی شما را ناراحت کند، اما هرگز اجازه ندهید احساسات خود را مخفی کنند؛ زیرا در درازمدت برای آنها مشکلاتی مانند اختلالات تغذیه، افسردگی یا سایر مشکلات روحی به وجود می‌آید.

4. دادن قدرت انتخاب و تصمیم گیری

آنچه فرزند شما را خوشحال می‌کند ممکن است برای شما تعجب آور باشد. کارشناسان آموزش کودک که روی این موضوع کار می‌کنند می‌گویند شادی آن چیزی نیست که به فرزندتان می‌دهید، بلکه چیزی است که به او می‌آموزید. کودکان کنترل چندانی بر زندگی خود ندارند و دائماً توسط دیگران به آنها می‌گویند که کجا بروند، چه کار کنند و چه بخورند. با اجازه دادن به آنها برای مدتی، گام بزرگی برای خوشحال کردن آنها برداشته‌اید. بگذارید خودشان لباس انتخاب کنند. بگذارید هفته ای یک بار انتخاب کنند که چه چیزی می‌خواهند بخورند. از آنها بپرسید که می‌خواهند به کدام کلاس بروند. به آنها فرصت دهید تا تصمیم خود را بگیرند و سپس لبخند آنها را تماشا کنید.

5. تقویت هوش هیجانی کودک

هوش هیجانی توانایی درک، مدیریت و همدلی با احساسات دیگران است. این ویژگی منحصر به فرد نیست و تغییر نخواهد کرد. بلکه مهارتی است که می‌توان آن را توسعه داد و تقویت کرد. در مورد غم، شادی، عصبانیت و غیره به فرزندتان بگویید. پرستار کودک در کرج به او کمک می‌کند تا احساسات مختلف خود را تشخیص دهد و به آنها می‌آموزد که چگونه در مقابل هر یک از آنها رفتار درستی داشته باشد. یادگیری روش های صحیح مقابله با احساسات منفی برای رشد هوش هیجانی و در نهایت برای شادی بیشتر در زندگی مهم است. کودکان نازپرورده با همه امکانات هم در سن ده سالگی معمولاً غمگین، بدبین و بی انگیزه می شوند، زیرا مهم ترین عوامل درونی هستند نه بیرونی.

6. تحسین و تشویق کودک

نکته دیگر برای تربیت کودک شاد این است که تلاش فرزندمان برای رسیدن به موفقیت را تحسین کنیم؛ زیرا باعث افزایش حس ارزشمندی و عزت نفس در کودک می‌شود و نباید نتیجه برای والدین مهم باشد و نه کودکان را با فرزندان دیگر مقایسه کرد. برای والدین نمره نهایی مهم نیست؛ بلکه تلاش کودک برای گرفتن نمره خو برای آنها با ارزش تر است.

دکتر کارتر با این نظریه موافق است که کودک باید برای تفکر خلاقانه تربیت شود یا اینکه برخی از نتایج خوب از تمرین و اراده به جای هوش فردی حاصل می‌شود. او همچنین می‌گوید:

کودکانی که دائماً باهوش پنداشته می‌شوند دوست دارند خود را به دیگران ثابت کنند، اما مطالعات نشان می‌دهد که کودکانی که ذهنیتی پیشرو و خلاق دارند از کار خود لذت می‌برند و نگران این نیستند که در صورت شکست مردم چه می‌گویند.

مطالعات نشان داده است که این طرز فکر را می‌توان به راحتی با گفتن چند کلمه ساده ایجاد کرد: شما کار بزرگی انجام می‌دهید، حتماً سخت کار کرده اید و …

این حرف ها را نباید به این معنی دانست که شما اصلاً او را تحسین مکنید، بلکه با کنترل کارهای کودکتان طبق نظرش عمل کنید تا او شادتر شود.

7. اجازه دادن برای تجربه کردن موفقیت و شکست

اگر می‌خواهید اعتماد به نفس فرزندتان را تقویت کنید، از تعریف و تمجید بیش از حد خودداری کنید و به او فرصت های زیادی برای یادگیری مهارت های مختلف بدهید. دکتر هالوول می‌گوید که برتری (نه ستایش) در واقع اساس اعتماد به نفس است.

تأثیر تمجید را در تربیت کودک شاد نادیده نگیرید، هر کاری که انجام می‌دهند فرصتی برای کسب مهارت است؛ زیرا همه اینها برایشان تازگی دارد. برای مثال چهار دست و پا راه رفتن، غذا خوردن و لباس پوشیدن، اولین برای که کودک توانست از توالت به تنهایی استفاده کند، اولین روزی که دوچرخه سواری کرد و… همه این زمان ها ما باید به کودک اجازه دهیم این کارها را به تنهایی تجربه کند.

به گفته دکتر هالوول: بزرگترین اشتباه والدین این است که هر کاری که می‌توانند برای فرزندانشان انجام می‌دهند و به آنها کمک می‌کنند.

8. دادن مسئولیت های واقعی

احساس خوشبختی از زبان دکتر مُری چیزی است که هم برای ما و هم دیگران با ارزش باشد. بدون این معنا می‌توان به محرومیت طبقاتی فکر کرد. تحقیقات همچنین نشان داده است که مسدود کردن و طرد کردن یک نفر می‌تواند بدترین کابوس آنها باشد.

در واقع مردم به طور کلی میل ذاتی به دارایی و منفعت دارند؛ بنابراین اگر بتوانید از همان ابتدا به فرزندتان بگویید که کار درستی برای خانواده انجام می‌دهد و در خانواده نقش دارد، احساس می‌کند برای شما مفید بوده و شادی اش چند برابر می‌شود.

دکتر موری همچنین می‌گوید که کودک 3 ساله نقش مهمی در خانواده دارد، از جمله پر کردن کاسه گربه و پهن کردن دستمال سفره. سعی کنید تا جایی که امکان دارد نقش هایی را به او بدهید که با توانایی‌های بدنی او مطابقت داشته باشد.

به عنوان مثال، اگر کودک شما دوست دارد وسایل را جمع و جور و تزئین کند، از او بخواهید چنگال‌ها و قاشق‌ها را روی میز شام بچیند. هیچ گاه به خاطر قیمت پرستار بچه از استخدام فردی آگاه و با تجربه برای کودکتان سر باز نزنید. وقتی فرزندتان بزرگتر شد و توانایی انجام کارهای مهم تری را داشت، می‌توانید از او بخواهید که مراقب خواهر کوچکش باشد و هنگام شام با او بازی کند؛ بنابراین تا زمانی که او در کارها و فعالیت ها شرکت کند، احساس تعلق و اعتماد به نفس او بالا می‌رود که دو شرط اصلی برای احساس خوشبختی است.

9. تقویت حس قدردانی در کودک

در نهایت، مطالعات رضایت و شادی با سلامت روان و قدردانی مرتبط است. مطالعه‌ای در دانشگاه کالیفرنیا، نشان می‌دهد افرادی که از لحظات شادی خود قدردانی کرده و این وقایع را به صورت مستند ثبت می‌کنند، نسبت به دیگران خوش‌بین‌تر و پیشروتر از زندگی هستند و احساس رضایت بیشتری از زندگی و محیط دارند.

درست است که نوشتن یادآورهای روزانه برای کودکان دور از واقعیت است، اما یکی از راه‌های تقویت حس قدردانی در کودک این است که از همه اعضای خانواده بخواهیم با صدای بلند مواردی را که باید از آنها سپاسگزار باشند فهرست کنند، برای مثال، می‌توانید این کار را بین وعده های غذایی انجام دهید.

مهمتر از همه، با تمرین منظم آن را به یک عادت تبدیل کنید. این فعالیت به کودک احساس خوبی می‌دهد و می‌تواند احساس رضایت و خوشحالی در او ایجاد کند.

10. داشتن روابط گرم خانوادگی

یکی از مؤثرترین راه‌های تقویت سلامت روانی و عاطفی کودکان، برقراری ارتباط نزدیک با خانواده است. اجازه دهید کودک احساس کند که متعلق به دوستان، همسایگان، پرستاران و حتی حیوانات خانگی است.

دکتر ادوارد هالوول، روانشناس کودک و نویسنده کتاب “کودکی ریشه شادی در بزرگسالی است”، گفت: “احساس اهمیت کودک کلید شادی آینده آنها است.”

او همچنین به مطالعات بهداشت روانی جوانان از ملیت‌ها و موقعیت‌های جغرافیایی مختلف به عنوان شواهدی برای ادعاهای خود اشاره می‌کند که بر روی حدود 90000 جوان انجام شده است و نشان می‌دهد که احساس تعلق، احساس درک شدن و دوست داشتن توسط دیگران سد بزرگتری در برابر استرس روانی، افکار خودکشی و ناهنجاری های رفتاری مانند سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر و الکل است.

همه ما به راحتی می‌توانیم اولین روابط خود و احساسات رفتاری فرزندانمان را در مورد عشق آنها با خود به اشتراک بگذاریم.

در برخی از موارد شاهد آن هستیم که انگار این احساس و رابطه کمی ناآشنا می‌شود، اگر در زندگی کودک فقط یک نفر باشد که در هر صورت او را دوست داشته باشد، آن کودک در آینده برای حل مشکلات به او پناه می‌برد. البته فقط کافی نیست که بگوییم که ما او را دوست داریم، بلکه باید این احساس عشق را کودک به خوبی درک کند.

تا جایی که می‌توانید او را در آغوش بگیرید، با ملایمت و حوصله به گریه هایش پاسخ دهید، او را صدا بزنید و با هم بازی کنید و بخندید.

دکتر کریستین کارتر یکی از اعضای هیئت مدیره مرکز مطالعات پیشرفته دانشگاه کالیفرنیا، در یافته‌های خود نسبت به شادی کودکان پیشنهاد می‌کند که فرصت های زیادی برای دوستی با دیگران به کودکان داده شود.

وی همچنین خاطرنشان می‌کند که «داشتن تعامل اجتماعی اگرچه مهم ترین عامل شادی نیست، اما تأثیر زیادی بر میزان شادی افراد دارد». همچنین این شادی بستگی به کیفیت رابطه دارد نه کمیت، بنابراین هر چه کودک احساس صمیمیت بیشتری داشته باشد بهتر است.