صفر تا صد مراحل راه اندازی استارتاپ پولساز و موفق در ایران

راه اندازی استارتاپ و رشد روزافزون آن مستلزم رعایت برخی نکات است . اول اینکه باید بدانید یک کسب و کار اینترنتی لزوما یک استارتاپ نیست ! تا انتهای این مقاله شادمگ با ما همراه باشید تا در مورد راه اندازی بک استارتاپ موفق چه مراحلی را باید طی کنید.

استارتاپ چیست؟

قبل از اینکه مراحل راه اندازی استارتاپ را شرح دهیم، لازم دانستیم تا تعریف مختصری از مفهوم استارتاپ را ارائه دهیم. قبلا در مورد مراحل موفقیت در کسب و کار خانگی مطلبی را با شما به اشتارک گذاشتیم.

به طور کلی از نظر متخصصان این حوزه، تعریف جامعی برای استارتاپ مطرح نشده است. جالب است بدانید که در زبان فارسی نیز هنوز برای واژه استارتاپ معادلی درنظر نگرفته‌اند. اما براساس اطلاعاتی که در اختیار است، می‌توانیم بگوییم که کسب و کار یا شرکت نوپا (startup company) که در آن چند نفر بر روی یک ایده جدید کار می‌کنند، استارتاپ نام دارد. این تیم بر روی ایده موردنظرشان آن قدر کار می‌کنند تا به حالت اجرایی درآید و رشد کند.

اگر بخواهیم به صورت مختصر یک کسب و کار اینترنتی و استارتاپ را با یکدیگر مقایسه کنیم، می‌توانیم بگوییم که مدت زمان رشد در استارتاپ‌ها بسیار سریع‌تر از مشاغل آنلاین است. خلاقیت بالا و بدیع بودن ایده در استارتاپ نیز یکی دیگر از تفاوت‌های این دو نوع فعالیت است. به عبارتی دیگر، ممکن است یک شغل آنلاین براساس ایده‌های موجود شکل بگیرد و موفق باشد، اما استارتاپ لزوما باید با استفاده از یک ایده خلاقانه راه اندازی شود.

۱۰ مرحله راه اندازی یک استارتاپ موفق

حال که دانستید منظور از استارتاپ چیست، نوبت به آن می‌رسد که با مراحل راه اندازی آن نیز آشنا شوید. در ادامه به ۱۰ مرحله راه اندازی یک استارتاپ موفق و پولساز اشاره می‌کنیم:

یک ایده خوب بیابید

اولین و مهم‌ترین مرحله راه اندازی استارتاپ، یافتن یک ایده ناب است. برای رسیدن به یک ایده خوب و بدیع که در جامعه وجود نداشته باشد، نیاز است که خوب فکر کنید و کمبودها و نیازهای مردم را بشناسید. بسیاری از کسب و کارهای بزرگ نیز به همین روش، ایده پردازی و اجرا شده‌اند.

درمورد ایده خود تحقیق کنید

پس از یافتن ایده موردنظر و تصمیم گیری قطعی درمورد راه اندازی استارتاپ، نیاز است تا درمورد ایده‌ای که مطرح کرده‌اید، تحقیق کنید. تحقیقات باید به صورت کامل باشد؛ زیرا قرار است سرمایه‌ای مشخص به آن اختصاص پیدا کند.

اولین قدم برای راه اندازی استارتاپ این است که با تحقیق در بازار کار از عملی بودن ایده ی خود مطمئن شوید. درواقع هدف شما از عملی کردن ایده تان این است که پروسه ای اشتباه یا سخت را به روندی صحیح و ساده تر تبدیل کنید. تحقیقتان را با نوشتن پروسه ی نادرست شروع کنید.

با افرادی که مانند شما به این مشکل برخورده اند صحبت کنید. راه حل هایتان را با آن ها به اشتراک بگذارید تا نظراتشان را در این مورد بدانید. قطعا نظرات آن ها تاثیر زیادی روی ایده تان دارد. چراکه پس از راه اندازی استارتاپ خود می بینید که همان افراد مشتریان شما هستند.

باید از کاربردی بودن ایده ی خود اطمینان حاصل کنید. اگر میانه ی راه متوجه شدید که در حقیقت ایده ای بدون کارآیی است و مشکلی را حل نمی کند و تفاوتی با دیگر ایده ها ندارد باید از آن صرف نظر کنید. چیدن یک بوم کسب و کار می تواند پاسخی برای سوالات شما باشد. همیشه پیش از شروع مرحله ی بعد باید مستندات تحقیقات خود را جمع آوری کرده و نگهداری کنید. مطمئن باشید در آینده برای جذب سرمایه گذار به کارتان می آید.

ساخت نمونه اولیه

یکی از مراحل مهم راه اندازی یک استارتاپ، ساخت نمونه اولیه از ایده است. اگر استارتاپ شما در حوزه تولید محصولی خاص فعالیت می‌کند، باید قبل از شروع به کار چند نمونه از آن را بسازید. در صورتی که قصد دارید در حوزه ارائه خدمات استارتاپ راه اندازی کنید، بهتر است تحقیقات را به شکل گسترده‌تر ادامه دهید.

ارائه نمونه اولیه به تعداد محدودی از افراد

در این مرحله نمونه اولیه‌ای که از ایده خود تهیه کرده‌اید را باید به تعداد مشخصی از افراد نشان دهید. البته در این قسمت نیاز نیست که جامعه هدف گسترده‌ای داشته باشید، بلکه تعداد حدود ۱۰۰ نفر کافی است. چنانچه محصول شما فیزیکی باشد، به راحتی قادر هستید آن را تولید کرده و به دیگران نشان دهید. اما در صورتی که قصد ارائه خدمات مشخصی را دارید، می‌توانید با طرح یک پرسشنامه این کار را انجام دهید.

انتخاب نام برند

اهمیت یک برند تجاری چیزی فراتر از یک اسم عادی می باشد. در واقع برند می تواند نشان دهنده ی هویت تجاری استارتاپ شما باشد. نامی را برگزینید که برای مشتری تجربه ی استفاده از محصول را تداعی کند. حتما پیش از راه اندازی استارتاپ اسمی در نظر دارید. عجول نباشید و با صبر و حوصله انتخابش کنید. از دیگران نیز مشورت بگیرید. یک برند باید در کنار زیبایی، متناسب با اهداف شما از تولید محصول باشد.

ثبت دامنه و حضور در شبکه های اجتماعی

پس از برگزیدن برندتان بلافاصله دامنه ی آن را ثبت کنید. حتی در تمامی شبکه های اجتماعی که قصد فعالیت در آنها را پس از راه اندازی استارتاپ دارید صفحه ای را به برندتان اختصاص دهید. نیازی به فعالیت در آن ها پیش از عملی کردن ایده تان نیست. تنها کافیست آن را برای خود ذخیره کنید. پس از آن می توانید کار را به یک تیم تولید محتوای حرفه‌ای، سوشال مدیا مارکتر و سئوکار کاربلد بسپارید تا برندتان را به خوبی معرفی کنند.

توجه به مالکیت معنوی و ثبت ایده

در مرحله قبل گفتیم که باید ایده خود را به تعداد نفرات محدودی نشان دهید. اگر نتیجه و بازخوردی که از دیگران می‌گیرید، مثبت است، بهتر است هرچه زودتر به دنبال ثبت ایده باشید و از حقوق مالکیت فکری ایده خود محافظت کنید. چراکه در چنین موقعیت‌هایی ممکن است کسی ادعایی کذب درمورد آن داشته باشد.

شما باید پس از گرفتن یک تصمیم قطعی در رابطه با عملی کردن ایده ی خود و راه اندازی استارتاپ، خطرات پیش رویتان را بررسی کنید. برای مثال از تهدید های احتمالی می توان به دزدیده شدن ایده تان اشاره کرد. برای جلوگیری از آن، در ابتدای کارتان برای خود مالکیت معنوی یا IP بسازید.

مالکیت معنوی فرآیندی است که طی آن افراد می توانند برای حقوق مربوط به محصولشان ایجاد کنند. حقوقی از جمله حق چاپ و یا علائم تجاری. اگر این حق مالکیت را داشته باشید می توانید از امنیت طرحتان مطمئن باشید. قانون از مالکیت معنویتان در برابر افرادی که طرح مشابهی دارند دفاع می کند.

اگر تمایل دارید راجع به مالکیت فکری اطلاعات بیشتری کسب کنید و حتی در این خصوص مشاوره دریافت کنید، پیشنهاد می‌کنیم در فرصت شرکت در کارگاه آموزشی آشنایی و حفاظت از حقوق مالکیت فکری رشدانا را از دست ندهید.

سرمایه گذار جذب کنید

اگر شما صاحب ایده خلاقانه و پولساز هستید، اما سرمایه لازم برای راه اندازی استارتاپ را ندارید، جای هیچ نگرانی وجود ندارد! در این شرایط می‌توانید با جذب یک سرمایه گذار و عقد قرارداد همکاری، روند کارها را پیش ببرید. لازم به ذکر است که معمولا بیشتر استارتاپ‌ها برای توسعه کار خود به سرمایه گذار نیازمند هستند.

نداشتن یک پشتیبان مالی برای طرح می تواند ایده تان را نابود کند. مسلما اکثر سرمایه گذاران پیش از پشتیبانی، تیم شما را بررسی می کنند. اگر پیش از این استارتاپ دیگری را با موفقیت به نتیجه رسانده اید پیشنهاد می شود آن را برای سرمایه گذاران رونمایی کنید تا از توانایی شما در فرآیند راه اندازی استارتاپ اطمینان حاصل کنند.

اما اگر این اولین بار است که ایده ای برای اجرا کردن دارید نگران نباشید. تنها باید زمان بیش تری را برای قانع کردن آن ها بگذارید. مستندات ابتدایی را که طی تحقیقات اولیه جمع آوری کردید به سرمایه گذار ارائه کنید. سرمایه گذاران می خواهند مطمئن شوند که پولشان را به افراد توانایی سپرده اند و به ثمر خواهد نشست.

چگونه سرمایه گذار جذب کنیم؟

اولین مورد از مراحل شروع استارتاپ طراحی بیزینس پلن بود که در این بخش هم نقش مهمی ایفا می‌کند. به یاد داشته باشید که سرمایه گذاران پیشنهادهای مختلفی از استارتاپ‌های گوناگون دریافت می‌کنند. پس به این فکر کنید که چرا باید روی کسب و کار شما سرمایه گذاری کنند؟

توجه به این نکات احتمال موفقیت شما را در مراحل شروع استارتاپ و جذب سرمایه گذار بیشتر می‌کند.

به سراغ سرمایه گذاری بروید که با حوزه کاری شما آشناست و می‌تواند ارزشی که ایجاد کرده‌اید را درک کند.
با بیزینس پلن حرفه‌ای به سراغ سرمایه گذار بروید و آماده باشید تا به تمام سوالات او پاسخ دهید. به یاد داشته باشید سرمایه گذاران تنها روی طرح‌های شفاف سرمایه گذاری می‌کنند.
در صورت نیاز نمونه‌ای از محصول یا ماکتی از کسب و کار خود درست کنید و آن را به سرمایه گذار نشان دهید.
با فنون مذاکره آشنا شوید.
با ایجاد بستر برد- برند، منافع سرمایه گذار را نیز مشخص کنید.

انتخاب مشاور کار درست

دیدگاه یک مشاور با تجربه نسبت به طرح، قطعا دقیق تر و همه جانبه تر از زاویه ی دید شما می باشد. حضور یک مشاور راه اندازی کسب و کار اینترنتی می‌تواند در برداشتن موانع از سر راهتان بسیار سودمند باشد. همچنین یک مشاور حرفه‌ای می‌تواند شما را از همه چیز در زمینه ی فعالیتتان آگاه سازد. شاید مدیریت چالش ها به تنهایی کار آسانی نباشد. پس انتخاب فردی موفق و مجرب کمک زیادی به راه اندازی استارتاپ شما می کند.

کسب و کارتان را راه اندازی کنید

اگر تمامی مراحل را به درستی انجام دهید و به این مرحله برسید، شک نکنید که ایده خوبی را برای شروع کار خود برگزیده‌اید. در این مرحله نوبت به راه اندازی کسب و کار و کسب درآمد می‌رسد. برای اینکه بتوانید در این مرحله موفق‌تر عمل کرده و خود را به جامعه هدف معرفی کنید، می‌توانید از روش‌های بازاریابی استفاده نمایید.

روند قانونی شروع یک استارتاپ

این مورد از مراحل استارتاپ، شامل زیر مجموعه‌های مختلفی است. پروسه قانونی استارتاپ‌های گوناگون باهم تفاوت دارد.

برخی از اقدامات برای شروع یک استارتاپ، از هر نوعی، ضروری هستند. این اقدامات عبارتند از؛

ثبت استارتاپ

زمانی که قصد دارید ایده‌ای را به یک کسب و کار تبدیل کنید، باید آن را با افراد مختلفی در میان بگذارید. بهتر است پیش از اینکه ایده‌ها و برنامه‌هایتان را مطرح کنید، آن را به ثبت قانونی برسانید. با این کار از سوء استفاده‌های احتمالی پیشگیری خواهید کرد. ثبت قانونی جزو اولین مراحل راه اندازی استارتاپ نیست؛ اما امنیت ایده و استارتاپ را تأمین می‌کند.

انتخاب نوع شرکت

شرکت‌هایی که در ایران کار می‌کنند، ساختارهای مختلفی دارند. شرکت‌های مسئولیت محدود، شرکت‌های تضامنی، شرکت‌های سهامی و شرکت‌های خصوصی چند مورد از ساختارهایی هستند که یک استارتاپ می‌تواند داشته باشد. انتخاب ساختار شرکت در برندینگ، برنامه‌های مالیاتی و… تأثیر دارد. به همین دلیل باید ساختار درستی برای استارتاپ انتخاب کنید.

بعد از توسعه کسب و کار و تبدیل شدن استارتاپ به بیزینس بزرگ، می‌توان ساختار شرکت را تغییر داد.

انتخاب و ثبت برند

انتخاب نام مناسب برای برند اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا برند شما قرار است کسب و کارتان را به مشتریان معرفی کند. پس نام مناسبی برای برند انتخاب کنید و از طراحان حرفه‌ای برای طراحی لوگو کمک بگیرید. بعد از انتخاب نام برند بررسی کنید که آیا قبلا کسی آن را انتخاب کرده است یا نه.

گاهی اوقات برندهایی با نام‌های مشابه وجود دارند، اما حوزه فعالیتشان هیچ ارتباطی به کار شما ندارد. مثلا تصور کنید فردی قصد شروع یک استارتاپ مربوط به پوشاک را دارد و نام A را برای آن در نظر گرفته است. اما در حال حاضر برندی با نام A در حوزه تجهیزات ساختمانی کار می‌کند. در این صورت انتخاب اسم A برای استارتاپ پوشاک مشکلی ایجاد نخواهد کرد. بعد از انتخاب نام برند و تحقیق درباره آن، بهتر است برای ثبت آن اقدام کنید. به یاد داشته باشید که از نظر قانونی برند و ایده متعلق به کسی است که اول آن را ثبت کند.

توصیه می‌شود به محض انتخاب برند، دامنه مربوط به آن را نیز بخرید و در شبکه‌های مجازی، پیج‌هایی به نام برند خود تأسیس کنید.

دریافت مجوزهای لازم

این مرحله از شروع یک استارتاپ به نوع آن بستگی دارد. یعنی باید مشخص شده باشد که استارتاپ شما در کدام صنف فعالیت می‌کند و باید از چه مراکزی مجوز بگیرد. البته دریافت برخی از مجوزهای عمومی مانند نماد اعتماد الکترونیک، نشان استاندارد و… جزو مراحل راه اندازی استارتاپ‌های مختلف است.

انواع استارت آپ

هزینه و مدل راه اندازی استارتاپ، تا حدود زیادی به این بستگی دارد که استارتاپ شما از کدام نوع باشد. همه استارتاپ‌ها قطعا در یکی از این دسته‌بندی‎ها قرار می‌گیرند:

مقیاس‌پذیر (Scalable)

کمپانی‌های فناوری‌محور اغلب در همین دسته هستند. از آن جایی که شرکت‌های تِک یا فناوری‌محور پتانسیل زیادی دارند، می‎توانند خیلی سریع بزرگ و وارد بازار جهانی شوند. آن‎ها معمولا سرمایه‎های خوبی دریافت می‌کنند و حتی می‎توانند به کمپانی‌های بین‎المللی تبدیل شوند. گوگل، اوبر، فیس‌بوک و توییتر نمونه‌هایی از استارتاپ مقیاس‌پذیر هستند. آن‌ها بهترین کارمندان را استخدام می‎کنند و در نتیجه خیلی سریع به سرمایه مورد نظرشان دست پیدا می‎کنند.

کوچک (Small Business Startups)

راه اندازی استارت آپ توسط افراد عادی و با سرمایه شخصی، معمولا در این دسته‏بندی قرار می‎گیرد. این استارتاپ‌ها با سرعت خودشان رشد می‎کنند و اغلب سایت خوبی دارند، اما کمتر می‌بینید که اپلیکیشن هم داشته باشند. خواروبار فروشی‌ها، آرایشگاه‌ها، شیرینی‎فروشی‌ها و حتی بعضی از آژانس‌های مسافرتی مثالی برای این دسته محسوب می‌شوند.

سبک زندگی (Lifestyle Startups)

افرادی که یک علاقمندی یا سرگرمی خاص دارند و روی آن کار می‌کنند، می‌توانند به راه اندازی استارتاپ سبک زندگی فکر کنند و با علاقمندی‎شان پول دربیاورند. مثال‌های این نمونه فراوان‌اند، حتی اگر ندانیم جز این دسته‎بندی قرار دارند. مثلا فکر کنید که یک رقصنده حرفه‌ای هستید و حالا یک آموزشگاه کوچک رقص تاسیس می‌کنید تا به افراد مختلف یادش بدهید و از این راه کسب درآمد هم بکنید.

قابل خرید یا خریدنی (Buyable Startups)

در صنعت تکنولوژی و نرم‎افزار، بعضی ها راه اندازی استارتاپ را به قصد فروش به یک کمپانی بزرگ‌تر انجام می‎دهند. غول‌هایی مثل آمازون و اوبر گاهی استارتاپ‌های کوچک‌تر را می‎خرند تا به مرور گسترش بدهند و از محل آن‎ها سود کنند.

بزرگ (Big Business Startups)

کمپانی‌های بزرگ، اغلب عمر محدودی دارند. چون ترجیح مشتریان، فناوری‎های مختلف و رقبا مدام در حال تغییر هستند. به همین دلیل، کمپانی‌ها باید همیشه آماده پذیرش شرایط جدید باشند. در نتیجه، بسیاری از استارتاپ‎ها محصولات خلاقانه‌ای ارائه می‎دهند که نیازهای مدرن را براورده می‌کنند.

اجتماعی (Social Startups)

راه اندازی استارت آپ همیشه به قصد درآمدزایی انجام نمی‌شود، هنوز کمپانی‎هایی هستند که می‎خواهند به افراد مختلف کمک کنند. به این استارتاپ‌ها اجتماعی می‎گوییم. موسسات خیریه و غیرانتفاعی، که با کمک‌های مردمی اداره می‌شوند از جمله همین‎ها هستند.

مزایا و معایب راه اندازی استارت آپ

راه اندازی استارتاپ ایده خوبی برای پولدار شدن و یک زندگی بهتر به نظر می‌رسد، اما باید با عینک واقع‌بینی به آن نگاه کرد. در این قسمت، مزایا و معایب استارتاپ داشتن را بررسی می‌کنیم تا دید بهتری به آن پیدا کنید.

مزایا

می‌توانید با عشق و علاقه شخصی‌تان کار کنید: راه اندازی استارتاپ ها، همیشه ریشه در یک علاقه شخصی دارد. شاید به نظر بقیه کسب و کار شما دیوانه‌وار یا خسته‎کننده باشد، اما شما دوستش دارید و به آن اهمیت می‎دهید. قدرت عشق را نباید دست کم گرفت. کنترل و خلاقیت در کار دست شماست و مسیر کار را، نظرات شما تعیین می‎کند. شاید هر روزتان هیجان‌انگیز نباشد، اما کار به صورت کلی در راستای علایق شما خواهد بود.

رئیس خودتان هستید: روزهای کار برای دیگران و صرف انرژی روی پروژه‌هایی که اعتقادی به آن‎ها ندارید، تمام شده و حالا این شمایید که تصمیم می‎گیرید و تصمیم‌های بقیه را هم تایید یا رد می‎کنید. ارزش‌ها و باورهای شخصی شما وارد کار می‎شوند و البته حرفتان سند خواهد بود.
تعادل بین کار و زندگی شخصی‌تان به خوبی برقرار خواهد شد: البته که این تا حدود زیادی به مدل استارتاپ شما بستگی دارد، اما به صورت کلی با راه اندازی استارت اپ مدیریت اولویت‎ها در دست شماست. می‌توانید ساعات کاری‌تان را (تا جای امکان) انتخاب کنید، در تعطیلات کار کنید و به جایش شب‌های هفته را استراحت کنید و…

معایب

انگیزه‌ای پولادین نیاز خواهید داشت: و خبر بد این است که این انگیزه را باید خودتان برای خودتان فراهم کنید. راه اندازی استارت آپ نیاز به تشنگی، انگیزه و علاقه خیلی خیلی زیادی دارد که قطعا در ابتدای کار دارید، اما احتمالا مثل بقیه شما هم در ادامه راه کمی دلسرد خواهید شد. بعد از این است که باید خودتان را به ماندن قانع کنید، حتی وقتی که اوضاع به جذابیت و شیرینی ابتدای راه نیست.
مسئولیت همه چیز با خودتان است: اگر ساعت 5 صبح یک جمعه، مشکلی پیش بیاید، رسیدگی به آن مسئولیت شماست. به ویژه در ابتدای کار، وقتی نیروها زیاد نیستند و همه با نهایت توانشان کار می‎کنند، چیزی به نام ساعت کاری رسمی معنا ندارد و شما هر ساعت شبانه‌روز باید آماده حل مشکلات باشید.

درآمد ثابت و همیشگی ندارید (حداقل در ابتدا): اگر نگاهی به اولین قدم‌های راه اندازی استارتاپ ها بیاندازید متوجه می‌شوید که هیچ‌کدامشان در ماه‎ها (و یا حتی یکی دو سال) اول درآمد چندان زیادی نداشته‌اند و گاهی حتی افراد بدون حقوق در آن‏ها کار کرده‌اند. قبل از شروع کار، حتما به وضعیت زندگی‌ شخصی‎تان نگاه کنید و ببینید که آمادگی مواجه با این واقعیت را دارید یا نه؟