اصول سخنرانی از جمله اصولی است که هر فرد موفقی در زندگی خود باید با آنها آشنا باشد. بدون شک اصول سخنوری می‌تواند تغییرات و اثرات بسیار زیادی در زندگی هر فردی داشته باشد. گروه موفقیت شادمگ در این مطلب مهارت های شما را برای سخنوری افزایش میدهد.
سخنرانی چیست ؟
در بین مردم سخنرانی بیشتر با نام فن بیان شناخته می‌شود و سخنرانی را مخصوص حرفه‌هایی مانند وکالت، سخنران، مجری، گزارشگر، گوینده و… می‌دانند. در صورتی‌که هر فردی در هر موقعیتی که صحبت کند، در واقع در حال سخنرانی است. در نتیجه اصول بیان شده در این مقاله تنها محدود به عده‌ای خاص نیست.
تعریف سخنرانی در ویکی‌پدیا به‌صوت زیر ارائه شده است:
«صحبت کردن یک فرد برای گروهی از مردم که مخاطب یا شنونده او هستند با نیت خاصی مانند آگاهی‌بخشی، تحت‌تاثیر قرار دادن یا سرگرم نمودن، گفته می‌شود».
اهمیت رعایت اصول
رعایت این اصول باعث می‌شود تا:
شنونده بیشتر به صحبت‌های ما گوش کند و صحبت‌های ما تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد،
بتوانیم بسیاری از امور مهم روزمره را که با صحبت کردن ارتباط دارند، به بهترین شکل ممکن به نتیجه برسانیم،
توانایی متقاعد کردن دیگران را برای رسیدن به اهداف و خواسته‌هایی که در ذهن داریم به دست آوریم،
به راحتی عقاید و نظرات خود را در هر جمعی مطرح کنیم و ترس از صحبت را کنار بگذاریم،
اصول سخنرانی چه مواردی هستند؟
مهم‌ترین اصولی که حتما باید در صحبت کردن به آنها توجه کنید، عبارتند از:
1)شناخت و درک مخاطب
برای اینکه بتوانیم درحین صحبت کردن روی مخاطبان تاثیر مثبت بگذارید و محتوای مناسب و خوبی را ارائه دهید، باید قبل از هر چیز مخاطب خود را به خوبی بشناسید. برای شناخت مخاطب باید:
به سن مخاطبان‌تان توجه کنید تا از شوخی‌های و حرف‌های بی‌ورد پرهیز کنید،
بدانید که مخاطب شما چه اندازه در مورد حیطه مورد بحث اطلاعات دارد تا محتوایی جذاب و غیرتکراری ارائه کنید،
جنسیت مخاطبان‌تان را بدانید تا بتوانید در حین صحبت مثال‌هایی ملموس مطرح کنید،
خواسته‌ها، نیازها و دغدغه‌های آنها را بشناسید تا بتوانید مشکلی از آنها را برطرف کنید،
و… .
اگر به این موضوع توجهی نداشته باشید، نمی‌توانید توجه دیگران را به صحبت‌های خود جلب کنید، حتی اگر محتوای عالی و منحصر به فردی در اختیار داشته باشید.
2)صدای رسا
به هنگام صحبت کردن باید صدای واضح و رسایی داشته باشید تا دیگران صدای شما را بدون زحمت بشنوند. به این معنی که با صدایی بلندتر از حالت عادی صحبت کنید تا مطالب شما به‌طور کامل به مخاطب منتقل شود.
منظور از صدای رسا فریاد زدن نیست. بسیاری از افراد گمان میکنند که تنها باید با صدایی بلند صحبت کنند که این موضوع کاملا آزاردهنده است.
اگر مایل هستید نکات بیشتری را در این رابطه بخوانید و صدای خود را آن‌گونه که دوست دارید، تغییر دهید و تقویت کنید، مقاله تغییر صدا را مطالعه بفرمایید. در این مقاله به عوامل تاثیرگذرار بر صدا و راهکارهایی برای تغییر آن پرداخته‌ایم.
3)اصول سخنرانی :ارتباط چشمی
مهم‌ترین اصل این است که هنگام صحبت با دیگران، ارتباط چشمی را با مخاطب برقرار کنید. زیرا این کار باعث جلب توجه بیشتر مخاطب به صحبت‌های شما می‌شود.
سخنرانی را تصور کنید که به روی سن به جای توجه به مخاطبین به سقف، کف سالن و یا دیوار نگاه کند. بعد از مدت زمان کوتاهی مخاطبین به حرف‌های سخنران توجهی نمی‌کنند زیرا به این نتیجه می‌رسند که مخاطب هیچ توجهی به آنها نداشته و تنها سعی دارد صحبت‌های خود را به اتمام برساند و از این موقعیت فرار کند.
اگر دقت کنید در زندگی روزمره هم زمانی‌که با اعضای خانواده و دوستان‌تان در حال صحبت کردن هستید، دوست دارید طرف مقابل در حین صحبت به شما نگاه کند. زیرا این کار را نشانه توجه می‌دانید. اگر کسی این کار را انجام ندهد یا اعتراض میکنید یا فکر میکنید صحبت شما برای طرف مقابل هیچ ارزشی ندارد.
به همین دلیل شما نیز باید مهم‌ترین اصل را در حین صحبت رعایت کنید. اگر در مقابل چندین نفر صحبت میکنید، باید تا حدودی به چشمان تک‌تک افراد نگاه کنید.
مقاله ارتباط چشمی در سخنرانی حاوی مطالب و نکاتی است که پاسخ‌گوی تمام سوالات شما در این زمینه است. از خواندن این مقاله غافل نشوید.
4)لباس مناسب
پوشیدن لباس مناسب یکی دیگر از موارد ضروری است. لباس شما نشان‌دهنده شخصیت شماست. شاید این جمله را بارها شنیده باشید. در سخنرانی‌های‌تان پوششی متناسب با موضوع سخنرانی انتخاب کنید. به عنوان مثال اگر قرار است در یک جمع ورزشی صحبت کنید با لباس ورزشی حاضر شوید و در یک جمع رسمی از لباس‌های رسمی استفاده کنید.
برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر، پیشنهاد می‌کنم مقاله پوشش و لباس مناسب سخنران را بخوانید. با رعایت تمام نکات بیان شده در این مقاله می‌توانید بهترین و مناسب‌ترین لباس را انتخاب کنید.
مخاطبان شما را در ابتدا از روی ظاهر و لباسی که به تن دارید، مورد قضاوت قرار می‌دهند. به همین دلیل باید به این مورد توجه ویژه‌ای داشته باشید.
5)مدیریت زمان در سخنرانی
باید در سخنرانی‌های خود به مدت زمانی که در اختیار دارید به خوبی توجه کنید و محتوای خود را طبق آن بنویسیم و برنامه‌ریزی کنیم.
مدیریت زمان در سخنرانی یکی از مواردی است که می‌توانیم آن را با تمرین کردن به دست آوریم. برای این کار می‌توانید از دست‌نوشته سخنران، پاورپوینت، تعیین یادآوری و… استفاده کنید.
برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر، مقاله مدیریت زمان در سخنرانی را مطالعه بفرمایید. در این مقاله شما را با راهکارهایی اساسی آشنا کرده‌ایم.
6)اصول سخنرانی :زبان بدن
زبان بدن شما در حین سخنرانی می‌تواند منظور شما را بهتر به مخاطب منتقل کند. باید در سخنرانی زبان بدن و گفتار شما یکی باشد. مطابقت نداشتن این دو سبب می‌شود سخنرانی را از دست بدهید.
به این صورت که اگر اشتیاق و هیجان شما در صحبت کردن، در زبان بدن‌تان قابل مشاهده نباشد و مخاطب نتواند از چهره و حرکات شما به این موضوع پی ببرد، سخنرانی موفقی نخواهید داشت.
منظور از زبان بدن نحوه حرکت دست‌ها، نحوه راه رفتن، نحوه ایستادن، حالت چهره و…. است. قبل از سخنرانی و در لحظه تمرین به تمام حرکات و نحوه ایستادن یا نشستن‌تان توجه کنید تا بتوانید روی حرکات‌تان تسلط کافی داشته باشید. برای تک‌تک حرکات‌تان برنامه‌ریزی داشته باشید.
حتما مقاله زبان بدن در سخنرانی را با دقت بخوانید تا بتوانید زبان بدن مناسبی در حین صحبت با دیگران داشته باشید.
7)تمرین کردن
تمرین کردن جزو نکات و توصیه‌های مهم و اساسی است. اگر قصد دارید سخنرانی‌های ماندگار و جذابی را از خود بر جای بگذارید و بعد از سخنرانی احساس خوبی داشته باشید، این اصل مهم را جدی بگیرید. هیچ سخنرانی را بدون تمرین کردن اجرا نکنید زیرا ابدا نتیجه مطلوبی به همراه ندارد.
احتمالا این سوال در ذهن‌تان به وجود بیاید که چه مقدار لازم است تمرین کنیم؟ میزان تمرین به عوامل مختلفی بستگی دارد. در یک کلام به اندازه‌ای تمرین کنید که به‌طور کامل به محتوایی که قرار است به زبان آورید و به تمام حرکات و زبان بدن‌تان مسلط شوید.
8)دوری از ترس و استرس
بسیار طبیعی است که در حین صحبت کردن، ترس و استرس داشته باشید. حتی بهترین سخنرانان جهان نیز در سخنرانی‌های ابتدایی خود ترس و استرس را تجربه کرده‌اند.
باید بدانید که همانطور که سخنرانان موفق دنیا توانسته‌اند ترس و استرس خود را کنار بگذارند، شما نیز می‌توانید با تمرین و یادگیری نکات و تکنیک‌های مهم، به سخنران موفقی تبدیل شوید.
تمریناتی مانند نوشتن سوالات ذهنی، پیش‌بینی سوالاتی که ممکن است مخاطبان بپرسند، تمرین با ضبط صوت و… .
پیشنهاد می‌کنم در ابتدا مقاله دلایل ترس از سخنرانی را بخوانید تا با شناخت دلایل بتوانید ترس و استرس خود را کنترل کنید و سپس مقاله تمرینات ترس از سخنرانی را مطالعه کنید تا با تمریناتی کاربردی و موثر آشنا شوید.
9)اصول سخنرانی :بازخورد گرفتن
برای اینکه بدانید دیگران از شنیدن صحبت‌های‌تان رضایت دارند یا نه، باید بعد از تمام شدن صحبت‌های خود از آنها بازخورد بگیرید تا نظرات‌شان را در مورد محتوایی که شنیده‌اند، ارائه کنند.
در پایان تمام سخنرانی‌های خود، برگه‌هایی را با کمک همکاران خود در بین مخاطبان پخش می‌کنم و از آنها می‌خواهیم نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را در خصوص سخنرانی ارائه شده بنویسند. این کار را حتی در پایان هر جلسه از کلاس‌هایی که برگزار می‌کنم، نیز انجام می‌دهم.
با بازخورد گرفتن از دیگران به خوبی می‌توان به نقاط قوت و نقاط ضعف خود پی برد. از انجام این کار غافل نشوید.
10)ارزیابی و تحلیل خود
بازخورد گرفتن یکی دیگر از اصولی است که افراد آن را جدی نمی‌گیرند. قبل از اینکه بخواهید سخنرانی خود را شروع کنید، بارها و بارها تمرین کنید و خودتان را ارزیابی کنید.
این ارزیابی در مورد تمامی اصل‌های بیان شده در این مقاله باید انجام شود. یعنی به زبان بدن، ارتباط چشمی، میزان تسلط به محتوا و… توجه کنید و مواردی که نیاز به اصلاح دارند را مشخص کنید. سپس تلاش کنید در تمرینات بعدی آنها را اصلاح کنید.
بعد از اینکه سخنرانی خود را انجام دادید نیز سخنرانی‌تان را مورد بررسی قرار دهید و مواردی که نیاز به اصلاح دارند را مشخص کنید. زیرا صحبت کردن موضوعی است که در زندگی با آن روبه‌رو هستیم و باید خودمان را در این زمینه ارتقا بدهیم تا در سخنرانی‌های بعدی بهترین عملکرد را داشته باشیم.
چرا باید اصول سخنرانی عالی را یاد بگیریم؟
فقط کافی است یک بار ارائه‌ای بد داشته باشید تا همیشه در یادها باقی بمانید: قطعا این خاطره‌ای نیست که بخواهید در ذهن همه از خودتان به جای بگذارید.
اگر موضوع مورد نظر شما به اندازه‌ی مهم است که بخواهید آن را به‌طور شفاهی ارائه دهید، برای به خاطر سپردن مطالب نیاز به برنامه ریزی مناسب و آمادگی دارید.
زمانی که شخصی موضوع خود را به خوبی ارائه میدهد، این پیام را به مخاطب منتقل می‌کند که ارائه‌دهنده فردی لایق، با اعتماد به نفس، باهوش و شایسته است. این افراد به خوبی قابل شناسایی هستند و این نوع توجه، تأثیر مهم و خوبی بر شغل شما می‌گذارد. حتی اگر در موقعیت کنونی ارائه‌ای رسمی تدارک ندیده باشید، باید به آینده فکر کنید و به ذهن‌تان بسپارید که باید ایده‌ها و نظرات‌تان را به طور روزانه ارائه دهید. برای این کار باید از اصول سخنرانی عالی کمک بگیرید. بیایید ببینیم اصول سخنرانی عالی چه هستند.
اصول سخنرانی عالی
۱. درک مخاطب
یکی از اصول سخنرانی عالی، درک مخاطب است. برای این کار باید ویژگی‌های زیر را در مخاطب خود در نظر بگیرید:
مشخصات: مخاطبان چه کسانی هستند؟ چه عامل مشترکی آنها را دور هم جمع کرده است؟
نیازها: چرا در این ارائه شرکت کرده‌اند؟ پس از ارائه‌ی شما، آنها باید چه چیزی بدانند؟
خواسته‌ها: از ارائه چه می‌خواهند؟ آیا هدف‌شان افزایش دانش، یادگیری موضوعی خاص یا سرگرمی است؟ چطور می‌توانید پیام خود را با علایق آنها مرتبط سازید؟
انتظارات: در مورد محتوا و مدت ارائه چه انتظاری دارند؟
دانش کنونی: تا چه حد توضیحات باید فراهم کنید؟ چه پیش‌فرض‌هایی می‌توانید داشته باشید؟
تنها زمانی می‌توانید محتوای مطلوبی آماده کنید که مخاطب‌تان را به‌خوبی بشناسید. اگر از این مرحله سرسری بگذرید، ممکن است ارائه‌ای با محتوای غنی اما بی‌ارتباط داشته باشید.
۲. آماده‌سازی محتوا
حالا که می‌دانید برای چه کسی ارائه می‌دهید و مخاطبان به چه علت به برنامهی شما می‌آیند، باید تعیین کنید که چه چیزی ارائه دهید. چند توصیه برای آماده‌سازی محتوا
سعی نکنید تا همه چیز را پوشش دهید
همانطور که ولتر (Voltaire) می‌گوید: «راز خسته‌کننده بودن این است که همه چیز را بگویید». سخنرانی عالی باید برانگیزاننده‌ی افکار، سؤالات و بحث‌ها باشد. محتوایی آماده کنید که نکات مهم را پوشش دهد و در عین حال فضایی برای مخاطبان بگذارید که بتوانند اطلاعات را در شرایط خودشان به کار ببرند.
با یک ضربه‌ی عالی شروع کنید
شما در ابتدای ارائه فقط چند دقیقه فرصت دارید تا مخاطب را به طور کامل درگیر کنید. بنابراین این زمان مختصر را صرف ارائه‌ی پیشینه‌ی موضوع نکنید. مخاطب را شارژ و مشتاق به شنیدن کنید. ارتباط را سریع برقرار کنید.
هدف‌تان را برای مخاطب روشن کنید
بهتر است با توضیح در مورد اینکه قرار است چه مطالبی بگویید، کارتان را آعاز کنید. نگذارید مخاطبان تا زمان نتیجه‌گیری منتظر بمانند، بلکه از ابتدا به آنها بگویید که فرضیه یا هدف‌تان چیست. این کار به مخاطب‌تان کمک می‌کند تا متمرکز باقی بماند. شاید موضع‌گیری فکری مخاطبان در ابتدا مشخص نباشد، اما با این‌کار قادر خواهند بود تا سریع تمام بحث‌های اثباتی‌تان را بشنوند.
سایر نکاتی که بهتر است رعایت کنید:
ارائه‌ی شما باید ۵ تا ۷ نکته‌ی کلیدی داشته باشد. این کار با اصل دسته بندی عملی می‌شود.
داستان سرایی کنید، مقایسه کنید و مثال‌های فراوان به کار ببرید. باید ترکیبی از انواع محتوا داشته باشید تا علاقه‌ی مخاطب را جذب کنید.
در صورت نیاز، ایده‌هایتان را با شواهد اثباتی به طور منطقی بیان کنید.
اطلاعات پیش‌‌زمینه را فقط در حد نیاز فراهم کنید.
نمای کلی از مباحث یا گام‌های بعدی و ضروری تهیه کنید.
یک نتیجه‌گیری قوی که شامل خلاصه باشد آماده کنید. نتیجه‌گیری را براساس نیاز مخاطب و مقدمه‌ای که گفته بودید، تنظیم کنید. در نظر داشته باشید که کارتان را با سوالی به پایان برسانید که باعث ایجاد بحث‌های بیشتری شود.
۳. ارائه با اعتماد به نفس
دو جنبه‌ی اصلی ارائه‌ی شما عبارتند از: ابزارهای بصری کمکی و سبک ارائه که به هر کدام از آنها به‌طور جداگانه خواهیم پرداخت.
اسلایدها
اگر ارائه‌ی شما کوتاه نباشد، به لوازم کمکی بصری مثل پاورپوینت برای جلب توجه مخاطبان نیاز دارید. مرز ظریفی بین جلب توجه مخاطب به سمت نکته‌ها و پرت کردن حواس آنها از آنچه می‌گویید وجود دارد. چند عامل کلیدی که باید در زمان طراحی اسلایدها به آنها توجه کنید به شرح زیر می‌باشد:
اسلایدها را ساده و قابل فهم طراحی کنید.
در زمان توضیح، ابتدا با مفهوم کلی کار را شروع کنید، سپس به جزئیات بپردازید.
اطلاعات هر اسلاید باید به ارائه‌ی شما ارزش دهد یا آن را خلاصه کند – قرار نیست اسلایدها برابر با ارائه باشند.
حتما از نمودارها، جداول و اشکال بسیار ساده و قابل فهم استفاده کنید.
از تصاویر (متحرک و ثابت) به‌ندرت و زمانی که دارای معنی هستند استفاده کنید، نه فقط برای اینکه فضای اسلایدها را پر کنید.
رنگ‌های پس‌زمینه‌‌ی خوب با تضاد بالا، فونت‌های ساده، پررنگ و مورب برای مفهوم بخشیدن به کلمات استفاده کنید.
از تصاویر متحرک تا زمانی که واقعا نیاز به تأکید بر روی نکته‌ای نیست، استفاده نکنید. تا به حال چند بار با نگاه کردن به کلمات یا خطوطی که در یک پاورپوینت در حال حرکت هستند، به حالت خواب فرو رفته‌اید؟
سبک ارائه
نحوه‌ای که شما ارائه می‌دهید اغلب باعث شکل گرفتن یک ارائه‌ی خوب یا بد می‌شود. چند نکته را همواره به یاد داشته باشید
از حرکات دست برای رساندن معنا استفاده کنید، نه برای راحتی خودتان. با دست‌های‌تان صحبت نکنید یا بی‌هدف آنها را تکان ندهید. هر کاری میکنید باید هدفمند باشد. مثلا به پاورپوینت اشاره کنید تا توجه مخاطبان به آن جلب شود.
پس از ذکر نکات کلیدی یا پس از ارائه‌ی هر اسلاید، مکث کنید.
از پشت تریبون بیرون بیایید و با مخاطب‌تان ارتباط برقرار کنید – حتما از کنترل برای تغییر اسلایدها استفاده کنید.
به اندازه‌ی کافی بلند صحبت کنید تا همه‌ی افراد صدایتان را بشنوند یا از میکروفون استفاده کنید.
ارتباط چشمی برقرار کرده و آن را برای ۳ الی ۵ ثانیه حفظ کنید. اگر زمان کمتری را به این‌کار اختصاص دهید ممکن است اینگونه به نظر برسد که شما صرفاْ جمعیت را برانداز میکنید.
صبور باشید – به مخاطب خود نشان دهید که آنچه می‌گویید برای‌تان مهم است.
گاهی در بین اسلایدها یک صفحه‌ی خالی یا کم محتوا قرار دهید تا توجه مخاطبان به شما جلب شود.
گاهی سرعت و سبک صحبت‌تان را تغییر دهید.
طبیعی باشید – اگر حس شوخ طبعی ندارید، سعی نکنید خود را شوخ جلوه دهید.
زودتر به پایان رساندن ارائه، بهتر از دیر تمام کردن آن است.
زمانی که با اعتماد به نفس و اقتدار ارائه دهید، مخاطب‌تان به شما توجه می‌کند و به عنوان کسی که ارزش گوش دادن دارد، به شما واکنش نشان میدهد. اگر نیاز شد، با تبدیل استرس به انرژی مثبت و خلاق و پراشتیاق، وانمود کنید که اینگونه هستید.
۴. کنترل محیط
هرگز نمی‌توانید تمامی منابع مشکل‌زا را از بین ببرید اما می‌توانید با برنامه‌ریزی دقیق و آمادگی، مشکلات را به حداقل برسانید.
تمرین، تمرین، تمرین: هدف نهایی این است که ارائه را بدون یادداشت‌هایتان انجام دهید. اگر اینگونه نمی‌توانید، باید تا حدی با مطالب راحت باشید که هیچ چیز باعث شگفتی‌تان نشود. سعی کنید در مقابل یک دوربین فیلم‌برداری تمرین کنید و بعد کار خود را بازبینی کنید. از راه‌های میانبر استفاده نکنید، چون مشخص می‌شود! نکته این است که ارائه‌ی شما باید بی‌تقلا و راحت به نظر برسد. وقتی درگیر باشید، مخاطب به جای آنچه که می‌گویید، بر خودتان تمرکز می‌کند.
چراغ‌ها را روشن کنید. وقتی اتاق را تاریک میکنید، به جای شما، صفحه‌ی نمایش در معرض دید قرار می‌گیرد. همچنین حس خوابیدن بیشتر می‌شود که قطعا شما آن را نمی‌خواهید!
همیشه برنامهی جایگزین داشته باشید. اگر مطالب‌تان را فراموش کنید چه می‌شود؟ سی‌دی کار نکند چه میکنید؟ اگر تجهیزات به موقع راه‌اندازی نشود چه؟ برای هر اتفاقی که ممکن است، برنامه‌ریزی کنید.
لباس مناسبی برای این موقعیت بپوشید. سعی کنید بفهمید چه نوع لباسی برای آن موقعیت مناسب است.
مقرراتی برای پاسخ دادن به سوالات داشته باشید. بگذارید مخاطب‌تان بداند که چه زمانی می‌تواند سوال بپرسد که ناگهان حرف شما را قطع نکند.
هر بار، کارتان را به موقع تمام کنید. آخرین تأثیرگذاری‌ها نیز به اندازه‌ی اولین‌ها مهم هستند.
