براق کردن طلا و تمیز کردن جواهرات یکی از روش های نگهداری از طلا است که البته این کار باید با احتیاط انجام شود. این مطلب از گزوه سبک زندگی شادمگ چندین روش برای براق کردن طلا به شما آموزش میدهد. با ما همراه باشید.
اهمیت تمیز کردن طلا
طلا با گذشت زمان در کنار محصولاتی مانند عطر، مواد بهداشتی و همچنین عرق بدن، درخشش خود را از دست میدهد. استفاده‌ی مداوم از قطعات طلا هم باعث کدر شدن و سایش آنها می‌شود. بنابراین لازم است حتما هر چند وقت یک بار تمیز شود تا دوباره درخشش خود را به دست بیاورد.
اینکه برخی از طلاها سیاه می‌شوند به خاطر وجود فلزات دیگر است. به جز طلای خالص موجود در جواهرات، بقیه آلیاژها با اکسیژن هوا، سولفور و رطوبت وارد واکنش شیمیایی می‌شوند و این باعث می‌شود تا طلای شما بعد از مدتی سیاه و کدر شود. طلای ۲۴ عیار که همان طلای خالص است، بسیار نرم است و نمی‌توان به راحتی از آن مصنوعات ساخت. به همین خاطر، طلای ۲۴ عیار را با فلزات ارزشمند دیگری همچون مس و نقره ترکیب می‌کنند تا به سفتی موردنظر برسد تا بتوان از آن جواهر یا هر مصنوعی از جنس طلا ساخت.
یعنی در واقع سیاه شدن و کدر شدن مصنوعات طلا به خاطر این نیست که طلای آنها اصل نیست، بلکه به خاطر وجود مقدار زیادی فلزات دیگر غیر از طلا در آنهاست. هر چه عیار طلایی که می‌خرید بالاتر باشد، امکان سیاه شدن آن کمتر خواهد بود. اگر فلز مس به کار رفته در ساخت طلا، کیفیت پایینی داشته باشد یا درصد مس بیشتر از نقره باشد، احتمال اینکه طلا سیاه شود زیاد است.
این امر در فصل‌های گرم سال بیشتر مشاهده می‌شود. چون بدن انسان عرق می‌کند و نمک موجود در آن با مس موجود در طلا واکنش نشان میدهد و رد سیاه یا سبز از خود بر جا می‌گذارد.
روش‌های تمیز کردن طلا
به چندین روش مختلف می‌توان طلا و جواهرات را تمیز کرد. البته روش براق کردن جواهرات با طلا کمی متفاوت است. چون سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی بافت حساسی دارند و ممکن است با مواد اسیدی یا قلیایی آسیب ببینند. بنابراین، به غیر از روش تمیز کردن طلا با مایع ظرفشویی، بقیه موارد که در زیر آموزش داده‌ایم را برای جواهرات و سنگ‌های قیمتی به کار نگیرید.
تمیز کردن طلا با مایع ظرفشویی
۱- برای پاک کردن هر نوع سیاهی از روی طلا می‌توانید چند قطره مایع ظرفشویی ملایم که فسفات ندارد را درون آب ولرم بریزید. هم بزنید. یک کاسه کوچک را با ۱ تا ۲ پیمانه آب ولرم (۲۴۰ تا ۴۷۰ میلی‌لیتر) پر کنید. چند قطره مایع ظرفشویی بریزید و حدود ۱۰ تا ۱۵ ثانیه هم بزنید تا کاملا ترکیب شوند. حتما حواستان باشد که مایع ظرفشویی نباید «فسفات» داشته باشد وگرنه سطح طلا را می‌خورد.
۲- طلا را به مدت ۱۵ دقیقا درون کاسه قرار دهید تا خیس بخورد. این کار باعث می‌شود تا هر نوع کثیفی یا سیاهی از سطح طلا جدا و پاک شود. پس از ۱۵ دقیقه آن را با دستمال تمیز کنید.
۳- با مسواک بسیار نرم سطح طلا را برس بکشید. اگر سیاهی‌ها با دستمال پاک نشدند، مسواک نرم را به محلول آب و مایع ظرفشویی آغشته کنید. آن را روی جاهایی که سیاه و کدر شده بکشید. فقط حواستان باشد که خیلی فشار نیاورید تا سطح طلا خراش برندارد.
آبکشی
۴- طلا را زیر آب شیر آبکشی کنید تا مایع ظرفشوئی از سطح آن کاملا شسته و تمیز شود. برای اطمینان از نیفتادن طلا از دست و گیر نکردن آن در چاه سینک، توصیه می‌کنیم حتما یک آبکش یا سبد با سوراخ‌ها بسیار ریز درون سینک بگذارید و سپس طلا را زیر شیر بشویید.
۵- پس از شستن طلا، آن را با دستمال نرم و بدون پرز (مثل دستمال عینک یا دستمال‌های جیر مخصوص جواهرات) خشک کنید. سپس طلا را در معرض هوا قرار دهید و بگذارید یک شب تا صبح بماند تا کاملا خشک شود.
در آخر می‌توانید با دستمال مخصوص برق انداختن جواهرات سطح آن را دستمال بکشید تا درخشش طلا به آن بازگردد.
براق کردن طلا با جوش شيرين
۱- دو پیمانه (۴۷۰ میلی‌لیتر) آب را درون قابلمه یا شیرجوش بزرگ بجوشانید. داخل یک تابه پیرکس یا ظرف شیشه‌ای، یک لایه فویل آلومینیومی قرار دهید. فویل را فشار دهید تا کاملا روی سطح پیرکس ثابت شود. لبه‌های فویل را به سمت بیرون لبه‌های ظرف تا کنید.
۲- حواستان باشد که سمت براق فویل آلومینیومی باید رو به بالا باشد. همچنین مراقب باشید که ظرف شیشه‌ای حتما پیرکس باشد زیرا قرار است آن را روی حرارت قرار دهید و اگر در برابر گرما مقاوم نباشد، خواهد شکست.
۳- برای تميز كردن طلا با جوش شيرين طلایی که سیاه و کدر شده را درون پیرکس روی فویل بگذارید. پودر جوش‌شیرین را روی آن بپاشید. حدود ۱ تا ۱.۵ قاشق غذاخوری جوش‌شیرین (حدود ۱۴ تا ۲۱ گرم) باید روی هر قطعه طلایی که سیاه شده بریزید.
۴- حدود ۲ پیمانه (۴۷۰ میلی‌لیتر) آب جوش را درون پیرکس، روی آلومینیوم بریزید و بگذارید ۵ دقیقه به حال خود باقی بماند. باید طلا درون محلول آب جوش و جوش‌شیرین غرق شود. لازم نیست هیچ ماده دیگری اضافه کنید. ورقه آلومینیومی باعث می‌شود تا جوش‌شیرین و آب داغ با هم وارد واکنش شیمیایی شوند.
آبکشی
۵- طلا را با چنگال یا انبر آشپزی بردارید و زیر شیر آب سرد بگیرید. یا می‌توانید یک کاسه را پر از آب سرد کنید و طلا را درون آن بیندازید و اجازه دهید حداقل ۴۵ ثانیه یا ۱ دقیقه در آب بماند تا مطمئن شوید که محلول جوش‌شیرین روی سطح آن باقی نمانده است.
۶- قطعه طلایی که با جوش‌شیرین تمیز کرده‌اید را با کمک یک دستمال بدون پرز و نرم خشک کنید. طلا را درون دستمال بگذارید و همه‌ی قسمت‌های آن را با انگشتان دست و دستمال خشک کنید تا مطمئن شوید هیچ ماده‌ای روی سطح آن باقی نمانده است. پس از خشک کردن طلا با دستمال بهتر است ۵ تا ۱۰ دقیقه هم آن را در معرض هوای آزاد بگذارید تا مطمئن شوید رطوبتی باقی نمانده است.
توجه داشته باشید این روش برای جواهراتی که سنگ‌های قیمتی روی آنها کار شده به هیچ وجه مناسب نیست. جوش‌شیرین به بافت، استحکام و درخشش سنگ‌های جواهر آسیب جدی وارد می‌کند. پس فقط طلاهایی که سنگ و نگین ندارند را با جوش‌شیرین تمیز و براق کنید.
تمیز کردن طلای سیاه شده با آمونیاک
توجه داشته باشید که آمونیاک می‌تواند باعث حساس شدن پوست و خارش و سوزش آن شود. بنابراین هنگام انجام مراحل زیر حتما دستکش به‌دست داشته باشید.
۱- داخل یک کاسه شیشه‌ای یک پیمانه (۲۴۰ میلی لیتر) آب ولرم بریزید و یک قاشق چایخوری (۴.۹ میلی لیتر) مایع ظرفشویی / صابون ظرفشویی به آن اضافه کنید.
۲- نصف قاشق چایخوری (۲.۵ میلی لیتر) آمونیاک به محلول آب و صابون اضافه کنید و با یک اسفنج آن را هم بزنید. حواستان باشد که آمونیاک بوی بسیار تند و زننده‌ای دارد و بهتر است این کار را در یک فضای باز در خانه انجام دهید؛ مثلا در بالکن یا کنار پنجره که هوا در جریان باشد. اگر امکان باز کردن پنجره را ندارید، حداقل ماسک بزنید تا گاز آمونیاک وارد ریه‌هایتان نشود.
ادامه
۳- قطعه طلایی که سیاه شده و می‌خواهید براقش کنید را درون کاسه بیندارید و اجازه دهید ۱۰ ثانیه بماند. برای اینکه طلا را در محلول آمونیاک بیندازید، توصیه می‌کنیم آن را چند سانتی‌متر بالاتر از کاسه بگیرید و سپس به آرامی درون محلول پرت کنید. مراقب باشید محلول آمونیاک به بیرون نپاشد. پس از ۱۰ ثانیه با یک انبر، طلا را بیرون بیاورید. مطمئن شوید که همه جای قطعه‌ی طلای موردنظر به طور کامل در محلول آمونیاک قرار داشته.
۴- با کمک مسواک، جاهایی که سیاه و کدر شده را برس بکشید. این کار را حتما در بالای کاسه انجام دهید تا محلول آمونیاک روی جاهای دیگر چکه نکند. حتما در طول این کار دستکش به دست داشته باشید. در غیر این صورت پوستتان آسیب خواهد دید.
۵- پس از مسواک زدن قطعه طلا را حدود ۳۰ تا ۴۵ ثانیه زیر آب سرد بگیرید تا همه مواد از سطح آن پاک شود. سپس آن را با کمک حوله یا دستمال نرم، خشک کنید.
طلای شسته شده با آمونیاک را با کمک اسفنج و مایع ظرفشویی دوباره بشویید تا مطمئن شوید که هیچ‌گونه آمونیاکی روی سطح طلا باقی نمانده است.
براق کردن طلا استفاده از آب جوش
۱- استفاده از آب جوش برای جواهراتی که سنگ های قیمتی مانند مروارید، اپال و … که بسیار ظریف هستند و ممکن است با قرار گرفتن در آب جوش ترک بخورند اصلا مناسب نیست! از این روش تنها برای تمیز کردن جواهراتی که از سنگ های بسیار محکم مانند الماس و یا جواهراتی که تماما از طلا ساخته شده‌اند استفاده می شوند. همچنین به خاطر داشته باشید که قرار گرفتن در آب جوش ممکن است باعث از بین رفتن چسب های به کار رفته در جواهرات شود.
۲- برای شروع مقداری آب را درون ظرف ریخته و اجازه دهید تا به طور کامل به جوش آید. نیازی نیست که مقدار زیادی آب را به جوش آوردید همین که جواهرات در آن غوطه ور گردد کافیست.
۳- سپس آبی که جوش آمده را بر روی جواهرات بریزید به طوری که تمام آن درون آب جوش قرار گیرد.
۴- اجازه دهید تا آب خنک شود. اگر رنگ آب تیره شد نگران نباشید چرا که جرم‌ها و کثیفی‌ها جدا شده‌اند و جواهرات شما درخشان! فقط تا زمانی که آب خنک نشده است به جواهرات دست نزنید و سپس به کمک یک هوله لطیف جواهرات خود را پاک نمایید.
تميز كردن طلا با سركه
براق کردن طلا با سركه را ما به هیچ عنوان پیشنهاد نمی‌کنیم. چون سرکه حالت اسیدی دارد و باعث خورندگی طلا می‌شود. اما یک دستورالعمل عمومی برای از بین بردن سیاهی طلا با سرکه وجود دارد که در زیر نوشته‌ایم:
۱- دو قاشق چایخوری نمک را درون نصف لیوان سرکه‌ی سفید بریزید و هم بزنید.
۲- طلا را درون این محلول قرار دهید تا چند دقیقه بماند. سپس آن را از درون سرکه بیرون بیاورید و بررسی کنید که آیا سیاهی‌ها از بین رفته یا خیر.
۳- اگر از بین رفته بود طلا را زیر آب ولرم آبکشی کنید. سپس آن در فضای اتاق بگذارید تا خودش خشک شود.
استفاده از خمیر دندان
از آنجا که هر شخصی هنگام مسافرت دسترسی به مایع ظرفشویی ندارد، ولی خمیر دندان همراه خود دارد، یکی از براق کردن طلا مناسب وقت هایی که به مسافرت رفته اید، استفاده از خمیر دندان است.
ممکن است راه طولانی را برای رفتن به مراسم عروسی یا از این قبیل جشن ها طی کرده باشید اما فراموش کرده باشید که طلای خود را تمیز کنید. برق انداختن طلا ی شما در مراسمات و مناسبات مهم ترین امری است که شما به دنبال آن هستید.
حدود دو الی سه سانتی متر خمیر دندان را در یک پیاله ی کوچک آب بریزید و سپس این محلول را به هم بزنید تا ترکیب یکسان ایجاد شود.
مسواک را درون این محلول قرار دهید و قدری از این مواد را بردارید و بر روی طلای خود بکشید. استفاده از مسواک زبر ممکن است بر روی طلا اثراتی به جای بگذارد. اگر به مسواک نرم دسترسی ندارید می توانید از انگشتان دست خود کمک بگیرید. گرچه انگشتان دست نمی توانند کارایی مسواک را در تمیز کردن طلای شما داشته باشند اما تا حد قابل قبولی این کار را انجام می دهند. همچنین برای پیشگیری از آسیب می توانید فشار کمی را روی مسواک وارد کنید. برای اینکار کافیست مسواک را با انتهای انگشتان خود نگه دارید.
بعد از تمیز کردن طلا با مسواک و یا انگشت دستتان، می توانید آن را بشوئید. استفاده از مسواک و یا انگشتان دست در این هنگام به تمیز تر شدن طلای شما کمک به سزایی خواهد کرد. بعد از شستشو می توانید با یک دستمال یا حوله ی نرم طلا را خشک کنید و سپس آن را استفاده کنید.
توجه داشته باشید استفاده از طلای خیس ممکن است بر روی پوست شما حساسیت ایجاد کند پس آن را به خوبی خشک و سپس استفاده کنید.
تمیز کردن طلاهایی که چسب دارند
برای تمیز کردن طلاهایی که نگین آنها با استفاده از چسب بر روی آنها قرار گرفته است نمی توانید از آب استفاده کنید چرا که آب باعث از بین رفتن خاصیت چسب و سپس افتادن نگین می شود.
در این مواقع برای برق انداختن طلا می توانید چند قطره مایع ظرفشویی را در یک پیاله آب بریزید و یک دستمال یا حوله ی نرم را آغشته به این محلول کنید و سپس بر روی طلای خود بکشید تا تمیز شود.
بعد از آن حوله را به آب ولرم آغشته کرده و دوباره بر روی طلای خود بکشید. مشاهده خواهید کرد که طلای شما همانند روز اولش درخشان خواهد شد.
فرق براق کردن طلا و جواهرات
در بالا تمامی روش‌های تمیز کردن طلا را برایتان نوشته‌ایم. اما اغلب این روش‌ها برای تمیز کردن جواهرات که دارای سنگ‌های قیمتی هستند، مناسب نیستند. بهترین روش تمیز کردن جواهرات چیست؟ کارهای زیر را به ترتیب انجام دهید:
برای تمیز کردن طلایی که نگین و سنگ قیمتی روی آن سوار شده به روش زیر عمل کنید:
۱- مقداری کمی محلول آب ولرم و پودر صابون درست کنید.
۲- یک دستمال نخی و بدون پرز را درون محلول خیس کنید. آب اضافه آن را بگیرید. سپس با استفاده از آن سطح طلا و نگین را تمیز کنید. این کار را آرام انجام دهید که به سنگ آسیبی وارد نشود.
۳- پس از شستن جواهر با محلول صابون، یک دستمال دیگر بردارید و کمی آن نم‌دار کنید، سپس روی سطح انگشتر و نگین بکشید تا صابون شسته شود.
۴- در آخر انگشتر را کنار بگذارید تا در هوای آزاد خشک شود. حتما جواهر را خشک کنید. چون ماندن آب و رطوبت روی آن باعث ترک خوردن گوهر می‌شود.
نکته: حواستان باشد که اگر از سنگ‌های قیمتی نظیر اوپال، زمرد و تانزانیت در زیورآلات شما به کاربرده شده‌است، آنها را خیس نکنید و مسواک نزنید.
نکاتی که در مورد براق کردن طلا و جواهر باید بدانید
– زیورآلات طلا به راحتی گرد و خاک را به خود جذب می‌کنند. به همین دلیل، اگر به طور مرتب از زیورآلات خود استفاده نمی‌کنید، بهتر است آنها را در یک جعبه در بسته نگهداری کنید تا خاک نگیرند.
– کلر درون آب استخرهای شنا از دشمنان اصلی طلا و جواهر شماست. بنابراین برای حفظ درخشندگی طلا بهتر است هنگام شنا طلاهای خود را در بیاورید.
– با استفاده از یک خمیر دندان و مسواک هم می‌توانید به راحتی زیورآلات خود را براق کنید و از درخشندگی آن لذت ببرید. کمی خمیردندان روی طلا بریزید. با مسواک بسیار نرم روی آن بکشید. سپس طلا را زیر آب بشوئید و با دستمال بدون پرز خشک کنید.
– پس از استفاده از طلاهایتان، آنها را در یک کیسه‌ی نرم و ضد لک و یا کیف جواهرات خود قرار دهید و در جای خشک و بدون رطوبت نگه‌دارید.
– خوب است بدانید که از فروشگاه‌های طلا و جواهر می‌توانید محلول مخصوص شست‌وشوی جواهرات گران‌قیمت را خریداری کنید.
خط و خش‌ها را چکار کنیم؟
بعضی اوقات به‌د‌لیل کیفیت پایین طلاها، بابت هر تماس جزئی خط‌وخش‌هایی روی این فلز ارزشمند و زینتی پید‌ا می‌شود البته بیشترین دلیل ایجاد خط‌وخش روی طلا به استفاده مداوم آن در مدت زمان طولانی برمی‌گرد‌د. برای رفع خط وخش طلا چاره‌ای ندارید جز اینکه به کارگاه‌های طلاسازی مراجعه کنید.
در این کارگاه‌ها، طلای شما ابتد‌ا به‌صورت یک د‌ستگاه گرد‌انند‌ه که فرچه‌ای نمد‌ی دارد مورد پرد‌اخت قرار می‌گیرد. در این مرحله لایه‌ای از روی طلای شما برد‌اشته می‌شود تا خط وخش‌ها از بین برود البته این کار باعث می‌شود تا کمی از وزن ابتد‌ایی طلایتان کاسته شود.
پس از آن نوبت به آبکاری طلا می‌رسد که مرحله چند‌ان پیچید‌ه‌ای نیست و مدت زمان زیادی هم نمی‌برد. این تنها مشکلی است که شما نمی‌توانید آن را در خانه حل کنید و باید طلایتان را به متخصص کار بسپارید. یاد‌تان باشد، هر چه کیفیت طلا پایین تر باشد یا مدت استفاده از طلا زیاد شود، امکان خط وخش افتادن روی آنها بیشتر می‌شود.
براق کردن طلا جواهر اصلی و بد‌لی
جواهر ترکیبی از فلز گرانبهای طلا با سنگ‌های قیمتی یا مرجانی است. هر چه کیفیت و مقدار سنگ به‌کار رفته در جواهر بالاتر و بزرگ‌تر باشد، به همان میزان به قیمت سرویس جواهر شما افزود‌ه می‌شود. برای نگهداری و جلا دادن جواهرات هم راه سختی پیش رو ندارید. بهترین روش تمیز کردن جواهرآلات، استفاده از آب و کمی صابون به همراه یک مسواک نرم است.
پس از تمیزکاری می‌توانید جواهرات‌تان را با سشوار خشک کنید یا این کار را با یک تکه پارچه نرم انجام دهید. استفاده از روش شست‌وشو با آب و کمی مایع ظرفشویی هم می‌تواند کار شما را راه بیند‌ازد.
گاهی اوقات به جای سنگ‌های گرانبها مثل برلیان و یاقوت، از قطعات شیشه ای برای تزئین جواهرات استفاده می‌شود که از آنها به‌عنوان جواهرات اتمی یاد می‌شود. از آنجا که قطعات شیشه‌ای به‌کار رفته در این نوع جواهرات مقاومت زیادی در برابر حرارت و گرما ندارند، بهتر است از همان روش آب سرد و صابون استفاده کنید.
د‌شمن جلای طلا چیست؟
طلا و جواهر هم مثل هر ترکیب فلزی دیگری دارای د‌شمن‌هایی است که باید مراقب آنها باشید. این د‌شمن‌ها دقیقا نقش مخرب را روی وضعیت ظاهری و برق خاص طلا دارند که گاهی می‌توانند آن را به‌طور کلی از بین ببرند.
خیلی‌ها بر این باورند که هنگام شست‌وشو می‌توان از اسید‌های رقیق مثل آبلیمو برای تمیز کردن و د‌ود‌ن چربی‌ها و لکه‌های روی طلا استفاده کرد. حال آنکه همه اسید‌‌ها و تیزآب‌ها به کدر شدن و از بین رفتن سطح ظاهر طلا کمک می‌کنند چرا که خاصیت خورندگی دارند و به‌تد‌ریج می‌توانند جلا را از طلا بگیرند.
شویند‌ه‌های بسیار قوی، مواد شیمیایی پرقد‌رت و انواع سفید‌کنند‌ه‌ها (وایتکس) هم در کدر شدن شکل ظاهری طلا بی‌تأثیر نیستند اما اگر بخواهیم د‌شمن شماره یک طلا و جواهرات را نام ببریم، بی‌شک نام فلز مایع جیوه به میان می‌آید. جیوه همان کاری را با طلا می‌کند که کارد با پنیر. به همین دلیل هرگز طلا و جواهرتان را نزد‌یک این ماده یا وسایلی همچون د‌ماسنج که از جیوه استفاده می‌کنند، نگذارید.
براق کردن طلا و نقره
اگر انگشتر یا زیورآلات نقره دارید می‌توانید هر از چند‌‌گاه یک‌بار آنها را جلا دهید . د‌رخشند‌ه‌ترشان کنید البته فلز نقره حساسیت کمتری نسبت به طلا دارد .. این مسئله، کار را برای شما آسان‌تر خواهد کرد. هنگام خرید د‌قت کنید تا انگشتر نقره‌ای را بخرید که از عیار بالای 90 درصد تهیه شده است. میزان عیار انگشتر معمولا در جلد د‌اخلی رکاب د‌رج می‌شود. انگشتر نقره با عیار بالا د‌یر‌تر تیره و کدر می‌شود و زود‌‌تر برق می‌افتد.
اگر نقره‌های تیره و سیاه شده دارید بدانید که در برابر نسخه پیشنهاد‌ی ما همانند روز اولشان خواهند شد. یک لیتر آب، یک قاشق غذاخوری جوش شیرین و یک تکه ورق آلومینیوم را مخلوط کرده و بجوشانید. نقره را به‌مد‌ت 10 ثانیه و یا بیشتر در این مواد قرار د‌اد‌ه و پس از این مدت آن را خارج کنید. اگر احیانا نقره همچنان مات ماند‌ه است، خمیر غلیظی با یک چهارم فنجان جوش شیرین و 2قاشق آب درست کرده و با یک اسفنج مرطوب روی نقره قرار دهید؛ سپس آن را شست‌وشو د‌اد‌ه و‌خشک کنید.
زیورآلات طلای خود را در مکان مناسب نگهداری کنید
همانطور که گفتیم، زیورآلات طلا به راحتی گرد و خاک را به خود جذب می‌کنند، به همین دلیل، اگر به طور مرتب از زیورآلات خود استفاده نمی‌کنید، حتما آنها را در یک جعبه در بسته نگهداری کنید تا خاک نگیرند. سعی کنید زیورآلات خود را در تماس با هم نگهداری نکنید، چون ممکن است که روی سطح آنها خط و خش ایجاد بشود.
