خواص گیلاس به عنوان یک میوه خوشمزه و آبدار آنقدر زیاد است که متخصاصان طب سنتی از دم و برگ گیلاس استفاده های دارویی می کنند. این مطلب گروه سلامت شادمگ به بررسی خواص گیلاس در طب سنتی می پردازد.
گیلاس
میوه گیلاسی که خرید و فروش میشود معمولاً ارقام گونه‌های محدودی مانند: گیلاس شیرین (گیلاس خودرو) و گیلاس ترش (آلبالو) هستند. نام «گیلاس» به درخت گیلاس هم گفته میشود و گاهی‌اوقات در مورد بادام و درختان گلدار مشابه سرده پرونوس مانند «گیلاس تزئینی» یا «ساکورا» هم استفاده میشود.
گیلاس وحشی ممکن است به هر یک از گونه‌هایی که بدون کاشتن رشد می‌کنند اطلاق شود، گرچه در جزایر بریتانیا اغلب به گیلاس خودرو با نام «گیلاس وحشی» اشاره میشود.
گیلاس دارای گونه‌های متعدد و در تمام ایران پراکنده‌است. از گیلاس علاوه بر مصرف به عنوان میوه خام، مربا و کمپوت ساخته میشود. برگ آن به صورت دم کرده برای درمان بیماری کلیه و کبد مورد استفاده قرار میگیرد. میوه گیلاس در سلامت چشم، سلامت پوست، پیری و کاهش وزن بسیار مؤثر میباشد. این گیاه احتمالاً از منطقه‌ای بین دریای سیاه و دریای خزر منشأ گرفته‌است؛ ولی به نظر می‌رسد که در زمانهای قدیم آن را به اروپا برده باشند. بیشتر ارقام کشت شده آن در سرتاسر دنیا از اروپا منشأ گرفته‌اند، ولی تعدادی از ارقام مهم، در مناطق گیلاس خیز محلی انتخاب یا اصلاح گردیده‌اند.
گیلاس علاوه بر اینکه یک میوه آبدار و لذیذ و پرطرفدار است، در تهیه انواع کیک و دسر و نوشیدنی نیز مورد استفاده قرار میگیرد و خواص طبی آن نیز از دید محققان طب سنتی پنهان نمانده. اگر مایلید بدانید طبع گیلاس چیست؟ خواص گیلاس چیست و چه مضرات و عوارضی دارد؟ مصلح گیلاس چیست؟ تا پایان این متن همراه ما باشید.
جدول ارزش غذایی گیلاس در ۱۰۰ گرم
| کالری گیلاس: | ۵۰ |
| کل چربی: | ۰.۳ گرم |
| چربی اشباع: | ۰.۱ گرم |
| چربی چند غیر اشباع: | ۰.۱ گرم |
| چربی تک غیر اشباع: | ۰.۱ گرم |
| کلسترول: | ۰ میلی گرم |
| سدیم: | ۳ میلی گرم |
| پتاسیم: | ۱۷۳ میلی گرم |
| کل کربوهیدرات: | ۱۲ گرم |
| فیبر غذایی: | ۱.۶ گرم |
| قند: | ۸ گرم |
| پروتئین: | ۱ گرم |
| ویتامین آ: | ۲۵٪ |
| کلسیم: | ۱٪ |
| ویتامین دی: | ۰٪ |
| ویتامین ب۱۲: | ۰٪ |
| ویتامین ث: | ۱۶٪ |
| آهن: | ۱٪ |
| ویتامین ب۶: | ۰٪ |
| منیزیم: | ۲٪ |
کربوهیدرات ها
یک فنجان گیلاس حاوی 22 گرم کربوهیدرات است که بیشتر آن از قندهای طبیعی به دست می آید. همچنین در 1 فنجان گیلاس 3 گرم فیبر وجود دارد.
گیلاس تازه یک غذای با گلیسمی پایین در نظر گرفته می شود (از نظر شاخص گلیسمی کمتر از 55 است).
چربی ها
گیلاس تقریبا بدون چربی است و کمتر از 1/2 گرم چربی در هر فنجان دارد.
پروتئین
در 1 فنجان گیلاس تازه 1.5 گرم پروتئین وجود دارد.
ویتامین ها و مواد معدنی
گیلاس منبع خوبی از ویتامین C، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن و فولات است.
کالری
یک وعده گیلاس با هسته (1 فنجان یا 138 گرم) 87 کالری دارد.
انواع گیلاس
انواع مختلفی از گیلاس وجود دارد که در رنگ، اندازه و شیرینی متفاوت هستند. گیلاس وحشی شیرین (گیلاس بینگ) که بزرگ و قرمز تیره می باشد رایج ترین نوع در ایالات متحده است.
انواع دیگر عبارتند از : رویال آن (گیلاس های صورتی و زرد شیرین)، سیاه تارتاریان، رینیر، استلا، چلان و غیره.
گیلاس را می توان به صورت منجمد، تازه، کنسرو شده یا خشک شده خریداری کرد. گیلاس های قرمز روشنی که روی بستنی می بینید، گیلاس ماراسکینو نامیده می شوند که از نوعی گیلاس که شیرین شده و نگهداری می شود تهیه می شود.
برای حداکثر فواید سلامتی گیلاس های تیره رنگ بدون شکر را انتخاب کنید.
بهترین زمان مصرف گیلاس
گیلاس های منجمد، خشک یا کنسرو شده را می توان در هر زمانی از سال در اکثر خواربارفروشی ها خریداری کرد.
گیلاس معمولا در ماه های گرم تابستان به بازار عرضه می شود و گونه های خاصی نسبت به سایرین فصل رشد طولانی تری دارند.
گیلاس های تازه را انتخاب کنید که بدون آسیب یا کپک باشند. گیلاس های تازه باید گوشتی به نظر برسند و هرگز چروکیده نشوند. به دنبال گیلاس هایی باشید که براق و سفت هستند و ساقه های سبز هنوز به آن چسبیده است.
طبع گیلاس در طب سنتی سرد است یا گرم ؟
طبع گیلاس سرد و تر است. از نظر محققان طب سنتی گیلاسی که شیرین تر و رسیده و آبدارتر باشد، سردی کمتری دارد و طبع آن رو به تعادل می رود. طبیبان طب سنتی از دم و برگ گیلاس هم استفاده های دارویی می کنند. بنا بر نظر آنها طبع دم و برگ گیلاس سرد و خشک است.
گیلاس چه خواصی دارد ؟
بسیار زود هضم و ملین است.
در درمان اسهال های خونی مورد استفاده قرار می گیرد.
فشار خون بالا را کاهش می دهد.
با داشتن مقادیر بالای پتاسیم، نقش مهمی در تنظیم فشار خون و کیفیت ضربان قلب دارد.
مصرف آن برای بیماران اعصاب و روان و افرادی که ناراحتی های عصبی دارند، مفید فایده است.
مقوی مغز است و از پیری و زوال عقل جلوگیری می کند.
گیلاس در پیشگیری از ابتلا به الزایمر موثر است.
ویتامین سی بالایی دارد و موجب افزایش ایمنی بدن می شود.
فیبر و آنتی اکسیدان بالای موجود در گیلاس قوای جسمی بدن را تقویت می کند.
از پیری و چروک پوست جلوگیری می کند. جوان کننده و شاداب کننده پوست است.
گیلاس و بخصوص کمپوت طبیعی آن در درمان نقرس بسیار موثر است.
ادامه خواص گیلاس
گیلاس سرشار از آهن و موثر در درمان کم خونی و فقر آهن است.
صمغ درخت گیلاس یک داروی موثر در درمان سرفه است.
قرار دادن له شده گیلاس بدون پوست روی پیشانی سردردهای میگرنی را تسکین می دهد.
به طور کلی گیلاس در درمان بیماریهای تنفسی به ویژه برونشیت موثر است.
جوشانده گیلاس سنگ کلیه و بیماریهای مثانه و مجاری ادرار را بهبود می بخشد.
موجب نرم شدن گلو و رفع گرفتگی صدا و خراشهای حنجره و…. می شود.
گیلاس پخته یا همان کمپوت گیلاس به دلیل حرارت دیدن خواص بیشتری نسبت به گیلاس تازه دارد و زود هضم تر است.
مصرف دانه های گیلاس در درمان نعوظ و ناتوانی جنسی مردانه موثر است.
گیلاس موثر در درمان گواتر است.
موجب دفع سموم بدن و پاکسازی معده و روده می شود.
در درمان دردهای مفصلی هم مفید است.
فواید مصرف گیلاس در بارداری
مادران باردار اگر به گیلاس حساسیت ندارند، می توانند با خیال راحت و با رعایت اندازه، از گیلاس در دوران بارداری خود بهره ببرند. مقادیر بالای انواع ویتامین و مواد معدنی ازجمله آهن در گیلاس، می تواند مواد مورد نیاز بدن مادر و جنین را تامین کرده و در رشد و تکامل بهتر جنین موثر باشد. گیلاس از ابتلا به یبوست در بارداری جلوگیری می کند، خون ساز است و سیستم ایمنی بدن مادر را تقویت می کند.
خواص و مضرات گیلاس
از معده سریع عبور میکند و ملین است و هم برای درمان اسهال به ویژه اسهال خونی استفاده میشود.
پتاسیم بالای گیلاس به تنظیم ضربان قلب و فشار خون کمک کرده و خطر ابتلا به فشار خون بالا را کاهش می دهد. از این رو یکی از مهمترین خواص گیلاس, تنظیم و کاهش فشار خون می باشد.
مواد موجود در گیلاس باعث شده مصرف آن به تقویت قوای فکری، تقویت حافظه و پیشگیری از آلزایمر در دوران پیری کمک کند.
پزشکان طب سنتی، گیلاس را به نوعی مسکن اعصاب می دانند و استفاده از آن را به بیماران عصبی توصیه می کنند.
گیلاس منبعی غنی از فیبر، ویتامین C و آنتی اکسیدان ها می باشد .
مصرف گیلاس برای حفظ طراوت و شادابی پوست مفید بوده، از چین و چروک پوست پیشگیری میکند.
کمک به درمان نقرس از خواص گیلاس در طب سنتی میباشد.
گیلاس منبعی غنی از سدیم، فسفر، منیزیم و پتاسیم می باشد.
از صمغ درخت گیلاس برای درمان سرفه استفاده می شود.گیلاس دارای مقدار زیادی آهن می باشد. پزشکان طب سنتی افراد مبتلا به کم خونی را به استفاده از این میوه سفارش می کنند.
اگر دچار سردردهای شدید یا میگرن هستید می توانید گوشت گیلاس را له کنید و روی پیشانی خود قرار دهید تا با یکی دیگر از خواص معجزه آسای این میوه مواجه شوید. گیلاس سردردهای شدید شما را التیام میبخشد.
خواص دیگر گیلاس
همچنین از دیگر کاربردهای این میوه در طب سنتی، استفاده از آن برای درمان بیماری برونشیت است.
جوشانده دم گیلاس برای ورم مثانه، سنگ کلیه ، ورم مجاری ادرار مفید است.
برای گرفتگی صدا و خشونت حلق و حنجره و برای افراد سالمند خوب است.
کمپوت گیلاس نسبت به میوه تازه آن مفیدتر است. چرا که حرارت دیدن هضم آن را آسان‌تر میکند.
به منظور نعوظ باید با دانه آن خورده شود.
گیلاس برای کلیه‌ها مفید است و به دفع سموم از بدن کمک میکند.
گواتر مزمن با خوردن گیلاس تا حد زیادی کنترل می شود.
میوه گیلاس برای کارکرد منظم قلب، روده و معده نیز بسیار مفید است.
سیستم اعصاب را تسکین داده و با تولید هورمون شادی در بدن، احساس بهتری را در ما ایجاد میکند.
مضرات
خوردن گیلاس بر روی غذا مضر است.
مصرف زیاد گیلاس به معده آسیب می‌زند.
خوردن گیلاس بعد از غذا باعث ایجاد جرم معده می‌گردد و نفخ هم می‌آورد.
گیلاس اگر چه ملین خوبی است و یبوست را از بین می‌برد اما به دلیل داشتن طبیعتی سرد مصرف زیاد آن باعث نفخ معده میشود.
درمان مناسبی برای آرتریت، رماتیسم، واریس و دردهای مفصلی است.
مصلح گیلاس چیست ؟
مصلح گیلاس برای افراد سردمزاج: مصرف گیلاس در افراد سردمزاج باعث بروز مشکلات گوارشی میشود. چای نبات، چای هل، چای دارچین، خرما، عسل، کندر، زنیان، زیره و روغن زیتون همگی دارای طبع گرمی بوده و مصلح گیلاس برای افراد سرد مزاج هستند.
مصلح گیلاس برای افراد گرم مزاج: افراد گرم مزاج می‌توانند گیلاس را بدون مصلح مصرف کنند و این میوه تابستانی با مزاج آنها سازگار است. البته افراد با مزاج گرم و تر بهتر است، به جای گیلاس آلبالو بخورند. طبع آلبالو سرد و خشک بوده و سردی آن بیشتر از گیلاس است.
گیلاس را متناسب با مزاجتان مصرف کنید
خاصیت و فواید گیلاس در طب سنتی با توجه به مزاج
میوه ی خوشمزه ای که با گرم شدن هوا، در میوه فروشی ها خودنمایی مى کند، گیلاس است که طبع سرد و تر، مایل به معتدل دارد. خوردن این میوه، گزینه ی خوبی برای تابستان می تواند باشد. «دکتر سعید صانعی» پزشک و مشاور درمان های گیاهی و طب سنتى از تأثیر گیلاس بر مزاج های مختلف می گوید. خوب است بدانید که در طب سنتى، گیلاس و آلبالو را یکی دانسته اند
سرد و تر
افرادى که مزاج آن ها سرد و تر است نباید در مصرف گیلاس افراط کنند چون گیلاس می تواند برای این دسته از افراد، مشکلات گوارشی ایجاد کند. به طورکلى افرادى که مزاج سرد و تر دارند، تمایل چندانی برای مصرف گیلاس از خود نشان نمی دهند. اگر این دسته از افراد با خوردن گیلاس دچار مشکل نبات یا چای هل به عنوان مصلح استفاده کنند. شوند، می توانند از چاى دارچین، چای همراه با
سرد و خشک
افرادی که مزاج آن ها سرد و خشک است، نباید در مصرف گیلاس زیاده روی کنند، چون گیلاس می تواند تا حدودی برای این دسته از افراد نیز مشکلات گوارشی ایجاد کند. این دسته از افراد برای اینکه با خوردن گیلاس دچار مشکل نشوند ، باید بعد از مصرف گیلاس، خرما بخورند. البته خوردن یک قاشق مرباخوری عسل نیز می تواند مصلح خوبی برای گیلاس محسوب شود
گرم و تر
مصرف گیلاس برای افرادی که مزاج گرم و تر دارند، بسیار مناسب است و مشکلی به وجود نمی آورد، به همین دلیل این دسته از افراد نیازی نیست از مصلح برای گیلاس استفاده کنند.
میوه هایی که رنگ آن ها قرمز است با بدن این دسته از افراد سازگاری دارد. البته افرادی که مزاج گرم و تر دارند بهتر است که از آلبالو به جاى گیلاس استفاده کنند چون آلبالو به نسبت گیلاس، طبع سردتری دارد و تأثیر بهتری روی بدن این دسته از افراد می گذارد
گرم و خشک
مصرف گیلاس برای افرادی که مزاج گرم و خشک دارند، گزینه ی بسیار خوبی محسوب می شود. این دسته از افراد اگر به مقدار زیاد هم از گیلاس استفاده کنند، باز هم دچار مشکل نخواهند شد. افرادی که مزاج گرم و خشک دارند معمولاً به مشکل یبوست مبتلا هستند و از آنجایی که احتمال ابتلا به یبوست در تابستان زیاد است، به این دسته از افراد توصیه می شود که از گیلاس استفاده کنند.
خواص گیلاس
کاهش وزن و لاغری
یکی از مهم ترین دلایلی که می توانید از گیلاس در رژیم های لاغری استفاده کنید این است که این میوه دارای کالری بسیار پاینی می باشد، علاوه بر این گیلاس چربی بسیار کمی دارد و برای آب کردن چربی های اطراف شکم بسیار مفید است.
نکته دیگر در مورد خواص لاغری گیلاس این است که این میوه علاوه بر فیبر غنی، دارای انواع مواد مغذی و ویتامین ها می باشد و به همین دلیل می تواند به همراه احساس سیری طولانی، انرژی مورد نیاز بدن را نیز فراهم کند.
خواص گیلاس برای دیابت
مصرف مواد غذایی که دارای شاخص گلیسمی پایین هستند برای دیابتی ها مفید می باشد و گیلاس هم از این نوع مواد غذایی محسوب می شود، شاخص گلیسمی گیلاس ۲۲ می باشد و قند ان نسبت به میوه های تابستانی مثل زردآلو و هلو بسیار کمتر می باشد.
درمان کم خونی
برای درمان کم خونی هم می توانید روی کمک گیلاس حساب کنید. گیلاس حاوی مقادیر غنی از آهن می باشد و به همین دلیل می تواند باعث افزایش تولید گلبول های قرمز خون شود که در نتیجه به درمان کم خونی ناشی از فقر آهن کمک می کند.
خواص گیلاس برای میگرن
جالب است بدانید که ترکیباب موجود در گیلاس می توانند مانند قرص های مسکن باعث کاهش درد سردردهای میگرنی شوند. گیلاس حاوی مقادیر مناسبی آنتوسیانین و انواع بیو فلاونوئیدها و آنتی اکسیدان های قوی می باشد که برای قطع سریع سردرد بسیار مفید هستند.
خواص ضد سرطان گیلاس
یکی از شناخته شده ترین خاصیت های گیلاس این است که می تواند به درمان انواع سرطان ها کمک کند. گیلاس حاوی مقادیر غنی از کورستین می باشد که این ماده به عنوان یکی از موثرترین مواد ضد سرطانی شناخته می شود.
علاوه بر این آنتی اکسیدان ها و فلاونوئیدهای موجود در گیلاس نیز می توانند مانع آیسیب رساندن رادیکال های آزاد مخرب به سلول های بدن شوند. ضمن اینکه مصرف گیلاس می تواند سرعت رشد سلول های سرطانی را کاهش دهد.
درمان بی خوابی
جالب است بدانید مصرف گیلاس قبل از خواب مانند قرص خواب عمل می کند و باعث خوابی آرام و عمیق می شود. برای این منظور باید از آب گیلاس با طعم ترش استفاده شود که دارای مقادیر غنی از ملاتونین می باشد و علاوه بر رفع استرس و اضطراب به درمان بی خوابی هم کمک می کند.
تقویت قوای جنسی
مصرف گیلاس می تواند به درمان ناتوانی ها و بی میلی جنسی زنان و مردان کمک کند. گیلاس به دلیل وجود ویتامین های C و A می تواند سطح هورمون های تستوسترون و استروژن را افزایش دهد و علاوه بر افزایش میل جنسی، باعث افزایش حجم اسپرم های آقایان نیز شود.
خواص گیلاس برای فشار خون
مصرف گیلاس یکی از درمان های طبیعی فشار خون بالا نیز می باشد. همانطور که می دانید گیلاس حاوی مقادیر سرشار از پتاسیم می باشد و به همین دلیل می تواند باعث دفع سدیم اضافی موجود در بدن شود و فشار خون بالا را کاهش دهد.
خواص گیلاس برای نقرس
گیلاس برای بهبود و کاهش علائم نقرس بسیار مفید است. گیلاس به دلیل اینکه حاوی مقادیر مناسبی از آنتوسیانین می باشد و به همین دلیل می تواند باعث کاهش التهابات و رفع درد حاصل از مفاصل بسیار موثر باشد.
حساسیت و آلرژی
برخی افراد ممکن است به مصرف خوراکی یا موضعی گیلاس حساسیت داشته باشند. برای مصرف موضعی گیلاس حتما تست حساسیت پوست را انجام دهید و برای حساسیت و آلرژی خوراکی که نشانه های آن تنگی نفس، کهیر و … هستند به پزشک مراجعه کنید.
روش های نگهداری گیلاس
تا زمانی که نمی خواهید گیلاس را بخورید از شستن آن خودداری کنید. شستن باعث می شود گیلاس زودتر خراب شود.
از نگهداری گیلاس در نور مستقیم خورشید یا در مکان های گرم خودداری کنید. در عوض گیلاس های تازه را بدون درپوش در سردترین قسمت یخچال نگهداری کنید جایی که برای چند روز ماندگاری دارند.
گیلاس های خراب را قبل از اینکه باعث خراب شدن بقیه شوند دور بریزید.
روش های استفاده از گیلاس در رژیم غذایی
- گیلاس را به ماست یونانی، پنیر کوتاژ یا پنیر ریکوتا برای یک صبحانه یا میان وعده با پروتئین بالا اضافه کنید
- چند گیلاس را در سالاد بریزید یا آن ها را در غذا بریزید تا شیرینی، رنگ و بافت به آن اضافه کنید
- گیلاس همچنین در کیک ها، تارت ها و سایر محصولات پخته شده استفاده می شود
- خوردن گیلاس تازه یا یخ زده به عنوان میان وعده یکی از ساده ترین راه ها برای مصرف آن است
