اختلالات روانی، عاطفی و رفتاری در دوران کودکی می‌تواند مشکلات طولانی مدتی ایجاد کند که ممکن است بر سلامت و رفاه کودکان، خانواده‌ها و جوامع تأثیر بگذارد. تمامی این مشکلات به حوزه روانشناسی کودک مربوط می‌شود. اما حقیقت روانشناسی کودک چیست که در دنیای امروز اهمیت بسیار زیادی پیدا کرده است؟ درمان مشکلات روانی کودکان در اسرع وقت می‌تواند به کودکان در کاهش مشکلات در خانه، مدرسه، در ایجاد دوستی و به رشد سالم تا بزرگسالی کمک کند. ولی جای نگرانی نیست در ادامه علاوه بر توضیح مفهوم روانشناسی چیست به معرفی روش‌های درمانی نیز می‌پردازیم.
منظور از روانشناسی کودک چیست؟
روانشناسی کودک مطالعه رشد ناخودآگاه و آگاهانه دوران کودکی است. روانشناسان کودک مشاهده می‌کنند که چگونه کودک با والدین، خود و جهان به تعامل می‌پردازد تا رشد ذهنی خود را درک کند. در واقع روانشناس کودک، یک متخصص بهداشت روان است که از ارزیابی‌های روانشناختی و اشکال مختلف درمانی برای کمک به کودکان و نوجوانان استفاده می‌کند تا بتوانند بهتر با مسائل زندگی و روابط و شرایط سلامت روان کنار بیایند. آن‌ها می‌توانند به درمان سلامت روانی، عاطفی، اجتماعی و رفتاری کودکان کمک کنند. روانشناسان کودک، درک کاملی از نیازهای روانشناختی اساسی کودکان و نوجوانان و چگونگی تأثیر خانواده و سایر زمینه‌های اجتماعی بر کودکان دارند. هنگامی که کودکان در سنین پایین هستند، معمولاً درمان شامل والدین می‌شود. گاهی اوقات درمانگران به تنهایی با والدین کار می‌کنند. کودکان بزرگتر نیز ممکن است به تنهایی با یک درمانگر ملاقات کنند.
8 روش درمانی کودکان با اختلالات روانی
روش‌های درمانی مختلفی برای اختلالات روانی کودکان شناسایی، مطالعه و مورد استفاده قرار گرفته است. هر یک از این روش‌ها با توجه به نوع مشکل کودک و تشخیصی که توسط روانشناس انجام می‌شود، صورت می‌گیرد. در ادامه به معرفی 8 روش درمانی موثر می‌پردازیم.
هنر درمانی
هنر درمانی کودکان و جوانان را تشویق می‌کند تا افکار، احساسات و رفتارها را بهتر درک کنند. با ایجاد تصاویر و اشیاء، کودکان و نوجوانان می‌توانند افکار و احساساتی را که در درون دارند ببینند و سپس توسط هنردرمانگر برای درک بهتر خود و یافتن راه حل مورد حمایت قرار گیرند.
رفتار درمانی شناختی یا CBT
نوعی از رفتار درمانی است که بر کمک به کودکان و نوجوانان برای درک افکار و احساساتی که بر رفتارهای آن‌ها تأثیر می‌گذارد تمرکز دارد. معمولاً برای درمان طیف گسترده‌ای از اختلالات از جمله افسردگی، اضطراب و فوبیا استفاده می‌شود. CBT روش متفاوتی از تفکر، رفتار و واکنش به موقعیت ها را به کودکان می آموزد و می تواند به آن‌ها کمک کند که کمتر تحریک پذیر، مضطرب شوند. CBT همچنین می‌تواند به کودکان کمک کند تا افکار منفی یا غیر واقعی را بشناسند و آن‌ها را به افکار مثبت و واقعی‌تر تبدیل کنند. ثابت شده است که CBT یکی از موثرترین درمان‌ها برای کودکان مبتلا به افسردگی است.
رفتار درمانی دیالکتیکی یا DBT
این نوع روش برای کمک به کودکان و نوجوانان در جهت تغییر الگوهای رفتاری که مؤثر نیستند، مانند خودآزاری، تفکر به خودکشی و … تمرکز دارد. DBT شامل متعادل کردن پذیرش و تغییر است و معتقد است که پذیرش برای تغییر ضروری است و درمان بر لحظه حال و پذیرش کودک در آن لحظه متمرکز است. DBT فرض می‌کند که کودکان بهترین کاری که می‌توانند را انجام می‌دهند، اما یا فاقد مهارت‌هایی هستند که برای موفقیت نیاز دارند یا تحت تأثیر عواملی هستند که رفتار فعلی آن‌ها را تقویت می‌کند و در عملکرد آن‌ها تداخل ایجاد می‌کند. هدف DBT پیدا کردن جایگزینی برای رفتارهای ناکارآمد از طریق پاسخ‌های ماهر و تمرین شده است.
مواجهه درمانی
نوعی درمان است که اغلب برای درمان اختلالات اضطرابی و فوبیا استفاده می‌شود. این به کودکان از طریق استراتژی‌هایی، کمک می‌کند تا ترس‌ها و نگرانی‌های خود را مدیریت کنند تا سطح پریشانی خود را در هنگام مواجهه با آن‌ها کاهش دهند. در طول مواجهه درمانی، درمانگر با کودک شما کار می‌کند و به تدریج او را در معرض افکار، احساسات، خاطرات، چیزها یا موقعیت‌هایی قرار می‌دهد که او را بیش از حد مضطرب یا نگران می‌کند. همانطور که اضطراب آن‌ها افزایش می‌یابد، درمانگر با کودک شما در مورد ترس او صحبت می‌کند و از او حمایت می‌کند، و همچنین راهبردهایی (مثلاً تمرینات تنفس عمیق) برای مقابله با ترس و کمک به آرام شدن او ارائه می‌دهد.
خانواده درمانی
نوعی مشاوره روانشناختی است که برای کمک به بهبود عملکرد خانواده در کنار هم طراحی شده است. در طول درمان، یک درمانگر با خانواده شما همکاری خواهد کرد تا ارتباطات، روابط شما را بهبود بخشد و به شما در کاهش و حل تعارضات درون خانه کمک کند. خانواده درمانی معمولا توسط روانشناس، مددکار اجتماعی بالینی یا درمانگر دارای مجوز ارائه می‌شود. درمانگر یا مشاور به نقاط قوت و تعاملات خانواده شما نگاه می‌کند و سپس به شما در کاهش تعارضات و رسیدگی به مسائل از طریق راهبردهای مختلف کمک می‌کند. برای کاهش رفتار مشکل ساز برنامه درمانی خاص شما و چیزهایی که با درمانگر کار می‌کنید به وضعیت خانواده شما بستگی دارد.
درمان فردی
گاهی اوقات روان درمانی یا مشاوره نیز نامیده می‌شود. در طول درمان فردی، کودکان و جوانان با یک درمانگر آموزش دیده کار می‌کنند تا احساسات، رفتارها و خاطرات خود را در محیطی امن و مراقبتی بررسی کنند، جایی که آن‌ها برای درک بهتر خود و دیگران، تعیین اهداف شخصی و تلاش در جهت تغییرات کار می‌کنند.
بازی درمانی
اخیراً تحقیقات، بازی درمانی را به عنوان ابزاری قدرتمند در درمان کودکان، ارائه دهنده وسیله‌ای برای برقراری ارتباط، ایجاد رابطه و اقدام درمانی معرفی کرده است. یک درمانگر آموزش دیده می‌تواند از زمان بازی برای مشاهده و کسب بینش در مورد مشکلات کودک استفاده کند. سپس درمانگر می‌تواند به کودک کمک کند تا احساسات را کشف کند و با آسیب‌های حل نشده مقابله کند. کودکان از طریق بازی می‌توانند مکانیسم‌های مقابله‌ای جدید و نحوه تغییر جهت دادن رفتارهای نامناسب را بیاموزند. بازی درمانی در درجه اول برای کودکان بین 3 تا 12 سال استفاده می‌شود. هدف اصلی بازی درمانی کمک به کودکانی است که ممکن است با ابراز خود یا احساسات خود مشکل داشته باشند.
درمان از طریق بستری
بستری شدن در بیمارستان گاهی اوقات برای کودکان به دلیل شدت بیماری روانی یا علائم ضروری است و اغلب به عنوان گزینه‌ای برای درمان کوتاه مدت در مواردی که کودک در بحران یا خطری برای خود یا دیگران است، استفاده می‌شود. قبل از بستری شدن کودکان در بیمارستان، باید تمام تلاش‌ها برای ارائه خدمات بحرانی یا سرپایی که نیازهای آن‌ها را برآورده می‌کند، در حالی که آن‌ها به زندگی خود در خانه ادامه می‌دهند، انجام شود. با این حال، مواقعی وجود دارد که ممکن است کمک گرفتن از بیمارستان به نفع کودک باشد. اقامت معمولا کوتاه است و از چند روز تا چند هفته طول می‌کشد.
نتیجه گیری
هشت روش درمانی مختلف در این مقاله مورد بررسی و معرفی قرار گرفته است. نتیجه بخش بودن تمامی روش‌های بالا در درجه اول با کمک خانواده و پشتیبانی‌هایی که از سمت آن‌ها صورت می‌گیرد، امکان پذیر است. و در درجه دوم از طریق انتخاب یک کلینیک روانشناسی معتبر و با سابقه! برای اطمینان خاطر شما والدین گرامی ما به شما دکتر کاشفی زاده که در حوزه روانشناسی کودک و دیگر حوزه‌های روانشناسی تجربه بسیاری دارند را معرفی می‌کنیم. ایشان در کنار تیم خود آماده کمک به شما و کودکان شما هستند.
