اگر هنوز هم نمیدانید که برای شام فردا شب چه غذایی را درست کنید تا یک دقیقه بیشتر فردا شب را با لذت بیشتری کنار خانواده سپری کنید، حتما این مطلب گروه آشپزی شادمگ را بخوانید. ما چند نوع غذای شب یلدا را به شما پیشنهاد دادیم.
فلسفه غذاهای شب یلدا
یلدا طولانی‌ترین شب سال و روز اتمام پاییز و آغاز فصل سرد زمستان است. اما فلسفه خوردن غذاهای شب یلدا چیست؟ در شب یلدا خوردن انواع غذاهای گرم و آش برای گرم کردن بدن و جلوگیری از بروز سرماخوردگی در فصل زمستان بسیار رایج است.
در اکثر شهرهای ایران به عنوان غذای شب یلدا خوراکی‌هایی گرم و آبدار پخت میشود. دلمه، کوفته تبریزی و قورمه سبزی از غذاهایی هستند که اهالی بسیاری از شهرهای ایران در شب یلدا طبخ می‌کنند.
از طرف دیگر از آنجایی که انار نماد شادی و زایش در شب یلدا است، معمولاً در بسیاری از شهرها برای پخت غذا شب یلدا غذاهایی انتخاب میشود که در آن‌ها از انار یا رب انار استفاده شده است.
انار سرشار از ویتامین ث است و برای تقویت سیستم ایمنی بدن و خون‌سازی بسیار مفید است. فسنجان، ناردون و ماهی شکم پر در دسته غذاهایی قرار می‌گیرند که در ترکیب آن‌ها انار و رب انار داریم و معمولاً در لیست غذاهای شب یلدا در گیلان و مازندران قرار دارند.
غذاهای یلدا و به جا آوردن رسم غذای شب یلدا در این شب انار پلو می‌خورند و این گونه از طعم لذیذ انار لذت می‌برند.
رسم غذای شب یلدا در شیراز
شیرازی‌ها شام شب یلدایشان را معمولا کلم پلو انتخاب می‌کنند. در این غذا از کلم قمری یا کلم سنگ که به صورت خلالی خرد شده است استفاده میشود.
معمولا به خاطر اینکه این نوع کلم در شهرهای دیگر در طرز تهیه انواع آش یا ترشی‌های مختلف استفاده میشود، کمتر شناخته شده است. به همین خاطر از کلم برگ در کلم پلو هم استفاده میشود.
در ضمن کلم پلو شیرازی با کوفته قلقلی یا کوفته ریزه درست میشود و سبزی‌های معطر از جمله ترخون، ریحان و شوید، عطر خاصی به این غذا می‌دهند.
شیرازی‌ها معمولا کلم پلو را با سالاد شیرازی سرو می‌کنند. آش انار هم به عنوان پیش غذا در منوی شام یلدای شیرازی‌ها در شب چله سرو میشود.
غذای شب یلدای خوزستانی‌ها
اهوازی‌ها و خوزستانی‌ها به غذاهای دریایی علاقه خاصی دارند. در ضمن سبزی‌های محلی و بومی این استان هم برای طعم دادن به این غذاها استفاده می‌شوند.
از طرفی طعم تند و تیز غذاهای اهوازی مشهور است. در میان غذاهای شب یلدای اهوازی‌ها، قلیه ماهی و ماهی شکم پر جایگاه ویژه‌ای دارد.
ماهی شکم پر در اهواز معمولا با ماهی صبور درست میشود که روی آتش پخته میشود.
در قلیه ماهی هم از ترکیب ماهی با رب انار یا رب گوجه فرنگی، تمبر هندی، سبزی قلیه (گشنیز و شنبلیله (حلبه))، سیر و ادویه‌‌های مخصوص استفاده میشود. قلیه ماهی با برنج سرو میشود.
از دیگر غذاهای محبوب در این استان می‌توان به قلیه میگو و امگشت پلو هم اشاره کرد که معمولا بین عرب‌ها طرفدار دارد.
رسم غذای شب یلدا در مازندران
مازندرانیها به شب یلدا چله شو میگویند. مازندرانیها برای شب یلدا حتما یکی از انواع پلو را تهیه می‌کنند. قدیمی‌های این شهر باور دارند که خوردن برنج یا گندم شگون دارد.
در سفره شام یلدای مازندرانیها معمولا غذاهای مختلفی از جمله خورش مرغ ناردون، بورانی اسفناج، کوکو سبزی، سبزی پلو با مرغ، بوقلمون یا ماهی گرده‌بیج که در واقع ماهی سفید شکم پر یا به اصطلاح خودشان «تودلی» است، قرار دارد.
معمولا کلاردشتی‌ها سبزی پلو را با سبزی فراوان و روغن گوسفندی می‌پزند. در ضمن به سلیقه زنان، شاخه‌ای از یک گل یا سبزه هم در سفره شب یلدا قرار داده میشود.
خورش فسنجان با مرغ یا اردک هم یکی دیگر از غذاهایی است که در شهرها و روستای این شهر به عنوان شام شب یلدا پخته میشود.
انار پلو، غذای شب یلدای قزوینی‌ها
قزوینی‌ها یک غذای لذیذ برای شام یلدا دارند به نام انار پلو. این غذا به صورت پلوی مخلوط با مرغ یا گوشت درست میشود و بعد از پخت با دانههای انار و انواع خلال مخلوط میشود. برای عطر بیشتر از گشنیز خرد شده تازه هم در این غذا استفاده میشود.
البته این غذا در شیراز هم پخته میشود. مرغ یا گوشتی که در طرز تهیه انار پلو استفاده میشود، می‌تواند بعد از پخت مکعبی ریز یا ریش ریش باشد. در کنار انار پلو، قیمه نثار هم یکی از محبوب‌ترین غذاهای شب یلدای قزوینی‌ها است.
رسم غذای شب یلدا در تبریز
تبریزی‌ها با انبوهی از غذاهای خوشمزه به پیشواز شب یلدا می‌روند. در کنار دسرهای شیرین و مخصوص این شهر، پختن یک شام لذیذ یکی از هنرهای کدبانوهای تبریزی است.
کوفته تبریزی در بالای لیست غذاهای یلدایی قرار دارد. این غذا با گوشت چرخ‌کرده، لپه، برنج، سبزی و ادویه کوفته تبریزی و … درست میشود.
خشیل هم یکی از غذاهای محبوب شب یلدا در آذربایجان شرقی و غربی است. این غذا با بلغور و شیره یا عسل درست شده و به عنوان غذایی که بدن را در مقابل سرمای زمستان محافظت می‌کند، شناخته میشود.
یک دسر خوشمزه به اسم «پالدا» هم که بافتی رقیق‌تر از مسقطی دارد، برای این شب تهیه میشود. این دسر معمولا در پیاله‌های یک نفره درست میشود و در آن اثری از روغن نیست. نشاسته جزء اصلی این دسر خوشمزه زرد رنگ است.
رسم غذای شب یلدا در سنندج
سنندجیها برای شب یلدا، دلمه برگ مو یا دلمه کلم برگ درست می‌کنند. محتوای دلمه‌ها معمولا گوشت چرخ‌کرده، برنج و … است.
علاوه بر دلمه، خوراکیهای دیگری مثل ماست، روغن، کره محلی، شیره انگور، رب انار، پیاز و خربزه ترش را هم می‌توانید در سفره شام سنندجیها ببینید.
خربزه ترش یا کالک ترش هم یک دسر بعد از خوردن شام سنگین و چرب سنندجیها است. این خربزه‌های محلی کوچک از چند ماه قبل از شب یلدا در سرکه خوابانده می‌شوند تا برای این شب آماده باشند.
«آنو» هم جزو خوراکیهای این شهر برای شب چله است. برای درست کردن آنو، خوشه‌های انگور را در زیرزمین یا سایه، نخ و از سقف آویزان می‌کنند و شب یلدا می‌خورند.
رسم غذای شب یلدا در لرستان
غذای شب یلدای لرستانی‌‌ها سبزی پلو با ماهی، قورمه سبزی و … است. اما یک پیش غذای مخصوص شب یلدای لرستانی «گندم شیره» است.
برای درست کردن گندم شیره باید گندم از چند ساعت قبل در شیره خیسانده شود. به این ترکیب نمک و زردچوبه هم اضافه میشود. سپس آن را روی ساج، برشته و با خلال بادام، گردو، کشمش، سیاه دانه و کنجد مخلوط و سرو می‌کنند.
خاگینه خرما غذای شب یلدای زنجانی‌ها
در شهر زنجان، برای شب یلدا، خاگینه خرما درست می‌کنند. معمولا این غذا با خرمای زاهدی درست میشود.
کشمش، خلال بادام، پسته، تخم مرغ و پیاز به همراه ادویه‌‌های معطر، اجزای اصلی این غذا به شمار می‌روند. در این غذا حتما باید هسته‌های خرما گرفته شود و می‌توان خاگینه خرما را در فر یا بدون فر و در قابلمه تهیه کرد.
آش لبوی اراکی ها
در استان مرکزی، خوردن چغندر قرمز یا لبو در فصل پاییز طرفداران زیادی دارد و به شکل‌‌های مختلف در غذاهای متنوعی استفاده میشود. آش لبو به عنوان یک غذای سبک یا پیش غذای خوشرنگ در شب یلدا پخته میشود.
رسم غذای شب یلدا در گیلان
اگر سری به گیلان و شهرهای اطراف آن زده باشید، می‌‌دانید که خورش انار بیج بین مردم این شهر چقدر معروف و پرطرفدار است. به انار بیج «سبزی فسنجان» هم گفته میشود، به این خاطر که طرز تهیه آن شبیه خورش فسنجان است.
در کنار خورش انار بیج، خورش انار و بادمجان هم از غذاهای لذیذی است که از زمان‌های قدیم خوردن آن در شب یلدا بین شمالی‌ها مرسوم بوده است.
رودباری‌ها هم در این شب معمولا ماهی پلو درست می‌کنند. در این غذا، ماهی سرخ میشود و به تعداد افراد با برنج سرو میشود. کوفته انار و مرغ ترش شمالی با سس انار هم از دیگر غذاهای خوشمزه شمالی‌ها برای شب یلدا است.
گیلانی‌ها یک تنقلات خوشمزه و سالم دیگر هم در کنار غذاهای شب یلدایشان قرار می‌دهند که «آوکونوس» نام دارد.
برای درست کردن آوکونوس، ازگیل خام در خمره‌های پر از آب نمک ریخته میشود و در هوای گرم گوشه اتاق نگهداری میشود. این خوراکی خوشمزه با گلپر و نمک خورده میشود.
رسم غذای شب یلدا در تهران
شاید جالب باشد بدانید که از قدیم تهرانی‌ها برای شام شب یلدا رسم و رسوم خاصی نداشتند ولی در این شهر معمولا برای شب یلدا سبزی پلو با ماهی طبخ میشود.
خوردن آش شله قلمکار هم در تهران برای شب چله مرسوم است. در کنار این‌ها دمپختک یا دم‌پخت باقالی برای شام یلدا پخته و سرو میشود.
چند نوع غذای شب یلدا
خورش انار مسما
خورشت انار مسما از جمله خورشت هایی است که در شب یلدا پخته می شود و طرفداران بسیار زیادی دارد.
این غذای مجلسی و پاییزی از غذاهای سنتی گیلان نیز به شمار می رود که طعم و عطر بسیار منحصر به فردی دارد و از ترکیب موادی همچون مرغ، پیاز، رب انار، زعفران دم کرده، انار دانه شده، روغن، نمک و فلفل تهیه می شود.
فسنجان مجلسی
خورشت فسنجان با مرغ و خورش فسنجان با قلقی از آن دسته غذاهای لذیذی است که با طعم های مختلفی و با انواع گوشت ها تهیه می شود.
هر شهری طبق آداب و رسوم سنتی خود این غذا را در برنامه غذایی خود لحاظ می کند اما یک چیز در اکثر شهر ها در مورد فسنجان به طور رایج وجود دارد.
آنهم اینکه یکی از گزینه های بسیار با اهمیت و پرطرفدار غذای شب یلدا می باشد . ایرانیان هر سال فسنجان را به عنوان یک غذای خاص و لذیذ در سفره شب یلدای خود قرار می دهند.
خورش انار و بادمجان
از غذاهای خوشمزه دیگری که از گذشته تا به امروز پای ثابت سفره های ایرانی در شب یلدا می باشد می توان به خورشت انار و بادمجان اشاره کرد. این غذا متعلق به خطه شمال می باشد و در آنجا طرفداران بسیار زیادی دارد.
طرز تهیه این غذا از موادی همچون آب انار، دانه انار، گوشت مرغ، روغن، بادمجان قلمی و پیاز استفاده می شود.
کوفته انار
کوفته انار غذای مخصوص و محبوب شمالی ها است که در شب یلدا پای ثابت سفره های یلدای خانواده ها است. طعم این غذا بسیار لذیذ و خوشمزه است و در تهیه آن انار و گردو و نعنا به کار می رود.
البته باید بدانید که به غیر از نعنا می توانید از سبزیجات معطر دیگر همچون ترخون یا جعفری نیز استفاده کنید.
مرغ ترش شمالی با سس انار
برای چشیدن طعم چندین باره مرغ ترش شمالی که به آن ران مرغ ترش با انارهم میگویند باید در منزل خود هم سور و سات تهیه این غذای لذیذ را بچینید.
این غذا به قدری خوشمزه است که جزو محبوب ترین غذاهایی به شمار می رود که در شب یلدا تهیه می شود. از مواد به کار رفته در این غذا می توان به مرغ، سبزیجات معطر، پیاز، گردو، رب انار، نمک و فلفل و زردچوبه اشاره کرد.
طرز تهیه چند غذای شب یلدا
خشیل
مواد لازم
- بلغور گندم: ۲۰۰ گرم
- آرد سبوس‌دار گندم: ۱۰۰ گرم
- آب: ۲۵۰ گرم
- شیر: ۲۵۰ گرم
- عسل، شکر، دارچین و یا شیره: به میزان لازم
- کره: به میزان لازم
طرز تهیه و دستور پخت:
۱. اولین مرحله برای درست کردن این غذای غذای شب یلدا یا دسر، خیساندن بلغور است. بلغورها را قبل از پختن برای چند ساعت در آب بگذارید تا خیس بخوردند.
۲. در این مرحله بلغورها را با مقداری آب در قابلمه‌ای قرار دهید. شعله زیر آن را کم کنید و اجازه دهید بپزد و آبش کشیده شود. پختن بلغورها حدود یک ساعت زمان می‌برد.
۳. بعد از پخته شدن بلغورها، بلغورها را آبکش کنید. بعضی در این مرحله آرد را با آب سرد و شیر مخلوط کرده و سپس به بلغورها اضافه می‌کنند و روی حرارت قرار می‌دهند و هم می‌زنند تا غلیظ شود و بوی خامی آرد گرفته شود.
۴. اگر می‌خواهید خشیلتان را به شکل سنتی سرو کنید آن را در ظرف‌های گودی بریزید و وسط آن به دلخواه شیره انگور، شکر یا عسل بریزید اطراف آن هم کره ذوب شده بریزید، کمی دارچین بپاشید و با گردو ریز شده تزیین کنید.
طرز تهیه کوفته انار و گردو
مواد لازم
- گوشت چرخ شده: ۴۰۰ گرم
- آب انار: ۲ پیمانه
- گردو پودر شده: ۶ قاشق غذاخوری
- پیاز رنده شده: ۳ عدد متوسط
- تخم مرغ: ۱ عدد
- مرزه خشک: ۱ قاشق غذاخوری سرخالی
- نعنا خشک: ۱ قاشق غذاخوری سرخالی
- آویشن خشک: ۱ قاشق غذاخوری سرخالی
- زردچوبه، ادویه‌ی کاری، سماق، نمک و فلفل سیاه: به میزان دلخواه
- آرد سوخاری: ۳ قاشق غذاخوری
- رب انار: ۲ قاشق غذاخوری
- رب گوجه‌فرنگی: ۱ قاشق غذاخوری
طرز تهیه
در ابتدا ۴۰۰ گرم گوشت چرخ شده گوساله و گوسفندی (بسته به سلیقه) را درون ظرف ریخته و دو عدد پیاز رنده شده که آب آن را از قبل گرفته‌اید، به گوشت اضافه کنید.
سپس ۳ قاشق غذاخوری آرد سوخاری به همراه ۳ قاشق غذاخوری از پودر گردو را نیز به آن اضافه کنید.
۱ قاشق چای‌خوری زردچوبه، یک قاشق چای‌خوری ادویه‌ی کاری گوشت، ۲ قاشق چای‌خوری سماق، نمک و فلفل سیاه و ۱ عدد تخم‌مرغ راه هم به مواد اضافه کنید.
در آخر، ۱ قاشق غذاخوری سرخالی آویشن خشک، ۱قاشق غذاخوری سر خالی نعنای خشک، ۱ قاشق غذاخوری سر خالی مرزه خشک به مواد اضافه کنید و همه را مخلوط کنید و خوب آن را ورز دهید
حالا به اندازه یک گردو از مواد برداشته و آن را قلقلی کنید و کنار بگذارید. سپس داخل تابه روغن بریزید و کوفته‌ها را سرخ کنید و زمانی که همه‌ی کوفته‌ها سرخ و طلایی شدند، آن‌ها را کنار بگذارید.
آماده سازی سس
برای آماده سازی سس این غذای شب یلدا ، ۱ عدد پیاز رنده شده را درون روغن گوشت تفت دهید و زمانی که پیاز طلایی شد، ۳ قاشق غذاخوری پودر گردو را به آن اضافه کرده و آن را تا ۵ دقیقه تفت دهید.
سپس نصف یک قاشق چای‌خوری زردچوبه را به آن اضافه کنید و دوباره تفت بدهید.
۱ قاشق غذاخوری رب گوجه را اضافه کنید و دوباره تفت بدهید تا رنگ رب باز شود.
حالا ۲ قاشق غذاخوری رب انار اضافه کنید و این‌بار نیازی نیست زیاد تفت دهید.
سپس ۲ پیمانه آب انار تازه مواد اضافه کنید و مخلوط کنید تا سس به جوش بیاید (در این مرحله ترشی و شیرینی و نمک و فلفل و سس را تنظیم کنید).
زمانی که سس به جوش آمد کوفته‌ها را درون آن بریزید و ۱ الی ۲ ساعت اجازه دهید تا خورش جا بیفتد و گردو به روغن بیفتد.
مرغ ناردونی
مواد لازم
- مرغ: ۳ تکه بزرگ
- آب انار طبیعی: ۱.۵ پیمانه
- انار: ۱ عدد
- رب انار: ۳ تا ۴ قاشق غذاخوری
- پیاز: ۱ عدد
- سیر: ۳ حبه بزرگ
- رب گوجه فرنگی: ۱ قاشق غذاخوری
- زردچوبه، فلفل سیاه و نمک: به میزان لازم
طرز تهیه یک نوع غذای شب یلدا
برای شروع مرغ‌ها را به زردچوبه، نمک و فلفل آغشته کنید تا مزه‌دار شوند.
سپس مرغ‌ها را در تابه با روغن و کره سرخ کنید. مرع‌ها را پشت‌ورو کنید تا هر دو طرف آن‌ها سرخ شود.
پس از این که مرغ‌ها سرخ شدند، آن‌ها را از تابه خارج و پیازهایی را که به صورت نگینی ریز خرد کرده‌اید به تابه اضافه کنید. پیازها را تا جایی که کاملا طلائی شوند، تفت دهید.
سیرها را له یا رنده و بعد از طلائی شدن پیاز به تابه اضافه کنید.
بعد از این که سیر کمی تفت خورد و عطر آن بلند شد، رب گوجه فرنگی را اضافه کنید و سیر، پیاز و رب گوجه فرنگی را با هم کمی تفت دهید. سپس رب انار را اضافه کنید.
در طول این مدت حرارت شعله را زیاد نکنید چرا که رب انار نیازی به تفت دادن ندارد . حرارت بالا باعث خراب شدن طعم آن میشود.
پس از اضافه کردن رب انار، بلافاصله آب انار را اضافه کنید . اجازه دهید تا به جوش بیاید. بعد از جوش آمدن باید میزان نمک، ترشی و شیرینی خورش را در این مرحله تنظیم کنید.
در صورتی که مایل بودید طعم خورش ملس باشد، می‌توانید کمی شکر به خورش اضافه کنید.
تنظیم ترشی خورش مرغ ناردونی
بعد از تنظیم ترشی خورش، مرغ سرخ شده را به آن اضافه کنید. مرغ‌ها را به آرامی داخل تابه بچینید تا آب خورش دور آن‌ها را بگیرد.
در تابه را ببندید و اجازه دهید مرغ‌ها در سس برای ۲ تا ۳ ساعت با حرارت ملایم بپزند و خورش جا بیفتد. در حین پخت مرغ‌ها را برگردانید تا همه جای آن‌ها به سس آغشته شود. قبل از سرو انار را که از قبل دانه کرده‌اید به خورش اضافه و بعد از ۱۵ دقیقه شعله گاز را خاموش کنید.
دقت کنید که دانههای انار نباید بیشتر از ۱۵ دقیقه حرارت ببینند، در غیر این صورت رنگ قرمز زیبای خود را از دست می‌دهند و سفید می‌شوند.
خورش کدو حلوایی غذای شب یلدا
خورش کدو حلوایی یا همان کدو تنبل یکی از این غذاهای خوشمزه است که طعمی لذیذ و جادویی دارد. حتی در بعضی از مناطق ایران این خورشت خوشمزه را در شب یلدا می‌پزند.
قبلا در گروه آشپزی دستور طبخ این غذای خوشمزه را به شما آموزش دادیم.
دستور خورشت کدو حلوایی | طعمی جدید برای روزهای زمستان
فلسفه خوردن غذاهای شب یلدا چیست؟
در شب یلدا خوردن انواع غذاهای گرم و آش برای گرم کردن بدن و جلوگیری از بروز سرماخوردگی در فصل زمستان بسیار رایج است.
چرا شب یلدا انار می خورند؟
انار سرشار از ویتامین ث است و برای تقویت سیستم ایمنی بدن و خون‌سازی بسیار مفید است. فسنجان، ناردون و ماهی شکم پر در دسته غذاهایی قرار می‌گیرند که در ترکیب آن‌ها انار و رب انار داریم و معمولاً در لیست غذاهای شب یلدا در گیلان و مازندران قرار دارند.
