پیشگیری از آلزایمر یکی از مهمترین نکاتی است که در این روزهای پر استرس باید آموزش ببینید. شما با تغییر سبک زندگی و برخی فعالیت های فیزیکی می توانید ابن بیماری را از خود دور کنید. با شادمگ همراه شوید.
آلزایمر و راه های پیشگیری از آن
آلزایمر بیماری است که هیچ درمان تایید شده‌ای برای آن وجود ندارد اما نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مدیریت سبک زندگی و کاهش فاکتورهای ریسک می‌تواند مانع ابتلا به این بیماری شود.
تغییر سبک زندگی مهمترین عامل در پیشگیری از زوال عقل و علائم آلزایمر زودرس است. پیروی از رژیم غذایی سالم، کاهش وزن، تحرک و فعالیت فیزیکی، اجتناب از استرس و خواب کافی را می‌توان مهمترین عوامل در این زمینه دانست. در ادامه به چند راهکار موثر در پیشگیری از ابتلا به این بیماری را به اختصار مورد بررسی قرار می‌دهیم.
نشانه‌های آلزایمر چیست؟
مهمترین علائم و نشانه‌های آلزایمر عبارتند از:
اختلال در حافظه و صحبت
معمولا در مراحل اولیه آلزایمر حافظه‌ی بلند مدت دست نخورده باقی می‌ماند، در حالی که حافظه کوتاه مدت کمی دچار مشکل می‌شود. اگر با فردی که نشانه‌های اولیه آلزایمر را دارد صحبت کنید، ممکن است صحبتی که با او داشته‌اید را فراموش کند و یا سوالی که پرسیده بود را دوباره تکرار کند. این بیماری در توانایی صحبت کردن نیز اختلال ایجاد میکند و ممکن است فرد آلزایمری حتی کلمه‌هایی که مرتبا از آن‌ها در صحبت‌های روزانه استفاده می‌شود را به خاطر نیاورد.
علامت هشدار‌دهنده رفتاری
آلزایمر می‌تواند باعث گیجی و تغییر در رفتا‌رها شود؛ مثلا بیمار ممکن است در مکان‌های آشنا گم شود.
تغییر در روحیه و خطا در قضاوت نیز در افراد مبتلا به آلزایمر دیده می‌شود. برای مثال افرادی که تا قبل به ظاهر خود اهمیت می‌دادند، ممکن است لباس‌های کثیف به تن کنند یا فراموش کنند که موهای خود را بشویند.
تاثیر آلزایمرمی‌تواند بسیار شدید باشد به طور مثال ممکن است بیمار دیگر توانایی انجام کارهای عادی مانند پخت و پز را نیز نداشته باشد.
با گذشت زمان و وخیم‌تر شدن بیماری، امکان دارد افراد یا مکان‌های آشنا را تشخیص ندهد، به سادگی گم شود و یا از وسایل اشتباه استفاده کند. مثلا با چنگال موهای خود را شانه کند.
بی‌اختیاری، مشکلات تعادل و ناتوانی در صحبت کردن از مشکلات رایجی است که در مراحل پیشرفته بیماری به وجود می‌آید. در مراحل ابتدایی، افرادی که آلزایمر دارند معمولا متوجه میشوند که چه اتفاقی برایشان در حال رخ دادن است و به همین دلیل ممکن است ناراحت و افسرده شوند. با گذشت زمان فرد بیمار ممکن است دچار از هم گسیختگی روانی شود و حالتی تهاجمی پیدا کند. هم چنین افرادی که دچار آلزایمر پیشرفته میشوند ممکن است توانایی خود در راه رفتن، صحبت کردن و یا پاسخ به دیگران را از دست بدهند.
سرانجام بیماری می‌تواند مانع از انجام فعالیت‌های حیاتی آن‌ها، مانند توانایی بلعیدن غذا شود. در این زمان به مراقبت آسایشگاه نیاز است. جایی که بتوانند درد بیمار را تسکین دهند و تحت نظر مراقبت‌های ویژه قرار‌بگیرد.
نحوه تشخیص آلزایمر چگونه است؟
اگر تشخیص به موقع باشد درمان آلزایمر در مراحل اولیه بسیار آسان‌تر است. آزمایش ساده‌ای برای تشخیص آلزایمر وجود ندارد و در بیشتر مواقع تنها راه تشخیص این بیماری گرفتن شرح حال بیمار از افراد نزدیک و دوستان اوست. آزمایش وضعیت روانی یا Mental status test (آزمایشی است که برای تعیین سلامت روانی افراد به کار می‌روند.) و آزمایش کوتاه وضعیت ذهنی یا MMSE که می‌تواند مهارت‌های ذهنی و حافظه کوتاه مدت را اندازه گیری کند هم یکی از راه های تشخیص آلزایمراست.
راه‌های پیشگیری از آلزایمر در سالمندان و جوانان
خوشبختانه به کمک مطالعات صورت‌گرفته، محققان به راهکارهایی برای جلوگیری از آلزایمر زودرس و جلوگیری از آلزایمر سالمندان دست پیدا کرده‌اند. در ادامه به جزئیات بیشتری از این مساله اشاره خواهیم کرد.
پیشگیری از آلزایمر با رژیم غذایی سالم
واقعا برای پیشگیری از آلزایمر چه بخوریم؟ برخی شواهد نشان می‌دهند که می‌توان از رژیم غذایی مدیترانه‌ای به‌عنوان رژیم غذایی پیشگیری از آلزایمر یاد کرد. چراکه پیشگیری از آلزایمر با این خوردنی‌ها امکان‌پذیر است:
غلات کامل
میوه‌ها و سبزیجات به‌خصوص انواع توت
ماهی و صدف
آجیل
انواع ادویه به‌خصوص زردچوبه
روغن زیتون و سایر چربی‌های سالم مانند روغن کنجد و کانولا
این مواد غذایی حاوی فیبر و آنتی‌اکسیدن فراوانی هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند با رادیکال‌های آزاد عامل استرس اکسیداتیو سلول‌های مغز مبارزه کنند و مانع از تحلیل و زوال عقل شوند. پیشگیری از آلزایمر با تغذیه را دست کم نگیرید!
کاهش مصرف هموسیستئین برای پیشگیری از آزایمر
هموسیستئین یک نوع اسیدآمینه است. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که سطوح بالاتر از حد متوسط آن در خون، یک عامل خطر برای ابتلا به بیماری‌های زیر است:
آلزایمر
زوال عقل عروقی
اختلال شناختی
مشخص شده است که مصرف غذاهای سرشار از فولات (اسید فولیک) و ویتامین‌های B (مانند B-6 و B-12) سطح هموسیستئین را کاهش می‌دهد.
برخی از منابع غذایی خوب فولات عبارتند از:
کاهو
اسفناج
مارچوبه
کلم بروکلی
جعفری
گل کلم
چغندر
عدس
منابع غذایی سرشار از ویتامین‌های B-6 و B-12 نیز عبارتند از:
ماهی
گوشت قرمز
سیب‌زمینی
هر نوع میوه غیر از مرکبات
غلات غنی‌شده
طیور
تخم مرغ
پس برای پیشگیری از آلزایمر ارثی لازم است که بیشتر به‌سراغ مصرف این مواد غذایی بروید.
قهوه بنوشید
به گزارش نشریه Alzheimer Disease افرادی که روزانه ۳ تا ۵ فنجان قهوه مصرف می‌کنند، ریسک ابتلا به زوال عقل و آلزایمر را به میزان ۶۵ درصد کاهش می‌دهند.
فشار خون خود را کاهش دهید
بر اساس گزارش نشریه American Medical Association Neurology کنترل فشار خون قبل یا در مراحل اولیه ابتلا به آلزایمر می‌تواند عوارض این بیماری را به تاخیر انداخته و کاهش دهد.
دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت برای کاهش فشار خون
-کاهش مصرف نمک به میزان کمتر از پنج گرم در روز
-مصرف میوه و سبزی در رژیم غذایی روزانه
-ورزش منظم
-عدم استعمال دخانیات و مصرف الکل
-اجتناب از مصرف غذاهای چرب
-اجتناب از مصرف چربی‌های ترانس
-بررسی روزانه فشار خون
-جلوگیری از استرس
-درمان فشار خون در صورت افزایش
انجام تمرین‌های جلوگیری از آلزایمر
داشتن یک مغز فعال ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد. تمرینات ذهنی که به فعال نگهداشتن مغز کمک می‌کنند عبارتند از:
گوش‌دادن به رادیو
خواندن روزنامه و حل جدول برای جلوگیری از آلزایمر
چینش پازل یا حل بازی سودوکو
یادگیری یک زبان جدید
طبیعت‌گردی و بازدید از موزه‌ها
به نظر می‌رسد که انجام این کارها به ایجاد نورون‌ها و مسیرهای عصبی جدید کمک میکند. در نتیجه در جلوگیری از آلزایمر و تقویت حافظه موثر است.
پیشگیری از آزایمر با افزایش مشارکت اجتماعی
تحقیقات نشان می‌دهند، سالمندانی‌که بیشتر وقت خود را در محیط خانه می‌گذرانند در مقایسه با کسانی‌که بیشتر سفر می‌کنند، تقریبا دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به آلزایمر هستند. در واقع مشارکت اجتماعی علاوه‌بر بهبود سلامت ذهنی، جسمی و عاطفی روی تقویت حافظه و پیشگیری از آلزایمر نیز موثر است.
اسیدهای چرب مصرف کنید
اسیدهای چرب امگا ۳ که در ماهی سالمون، کولی، مغز گردو و سایر مواد غذایی یافت می‌شود، با کاهش ریسک ابتلا به آلزایمر و کند شدن اختلال‌های شناختی ارتباط دارد.
سیگار نکشید
به گزارش نشریه Archives of Internal Medicine ریسک ابتلای افرادی که در میانسالی سیگار می‌کشند، به بیماری آلزایمر ۱۵۷ درصد بیش از افراد غیرسیگاری است. همچنین ترک سیگار در سنین پایین‌تر، به طور کلی موجب کاهش ریسک ابتلا به زوال عقل می شود.
پیشگیری از آلزایمر با ورزشی هوازی
وقتی افراد مسن به ورزش هوازی می‌پردازند، علائم روانی و رفتاری آن‌ها بهبود می‌یابد. طبق گفته کلینیک مایو، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند ۳۰ دقیقه ورزش در روز مانند پیاده‌روی یا پیلاتس برای پیشگیری از آلزایمر در سالمندی بسیار مهم است.
یک مطالعه هشت‌ساله ارتباط بین عملکرد ذهنی و فعالیت بدنی را در ۶۰۰۰ زن ۶۵ سال به بالا مورد بررسی قرار داد. نتایج آن نشان داد که زنان فعال‌تر نسبت به زنان کم‌تحرک کمتر در معرض خطر کاهش قدرت و عملکرد ذهنی بودند. بنابراین، پیشگیری از آلزایمر با ورزش واقعا امکان‌پذیر است.
تجربه نشان داده است که انجام تکنیک‌های تمدد اعصاب و ذهن‌آگاهی مانند یوگا و تایچی روی پیشگیری از آلزایمر موثر است، چراکه باعث کاهش استرس میشوند.
ترک سیگار و مصرف الکل
سیگار کشیدن و مصرف الکل ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل را افزایش دهند. پس اگر هنوز سیگار می‌کشید، اکنون زمان ترک آن است. با پزشک خود در مورد روش‌های ترک سیگار یا الکل صحبت کنید تا بتوانید در مسیر پیشگیری از آلزایمر در جوانی قدم بردارید.
مصرف داروهای پیشگیری از آلزایمر
اگر سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری آلزایمر را دارید و می‌دانید که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به این بیماری هستید، بهتر است به‌محض مواجهه با علائمی مانند کاهش قدرت حافظه، مشکل در برنامه‌ریزی و حل مسئله، مشکل در انجام وظایف معمول، مشکل در تعیین دقیق زمان یا مکان و غیره به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
وی می‌تواند با تجویز داروهایی مانند موارد زیر به پیشگیری از پیشرفت آلزایمر کمک کند:
ریواستیگمین
ممانتین
دونپزیل
گالانتامین
در واقع هنوز هیچ نوع دارو برای پیشگیری از آلزایمر تولید نشده است و داروهای موجود می‌توانند روی کاهش سرعت پیشروی زوال عقل اثر بگذارند. البته امروزه مکمل‌های دارویی برای تقویت حافظه پیشگیری از آلزایمر به بازار عرضه شده‌اند. بهتر است پیش از مصرف هر نوع قرص پیشگیری از آلزایمر با پزشک مشورت کنید.
داروهای طب سنتی پیشگیری از آلزایمر
تجربه نشان داده است که پیشگیری از الزایمر در طب سنتی غیرممکن نیست. برخی از راه‌های پیشگیری از آلزایمر در طب سنتی عبارتند از:
طب‌سوزنی
ماساژدرمانی
آروماتراپی یا عطردرمانی
مصرف داروهای گیاهی مانند جینکو، هوپرزین آ، جینسنگ، بادرنجبویه، باکوپا و وینپوستین
مکالمه به یک زبان دیگر را بیاموزید
به گزارش نشریه Neurology، دوزبانه بودن می‌تواند مهارت‌های شناختی را به طور کلی تقویت کند و به طور میانگین پیشرفت این بیماری را به میزان چهار سال به تاخیر بیاندازد.
توان مغزی خود را تقویت کنید
به گفته محققان مرکز آلزایمر راش در آمریکا، افراد سالمندی که به طور مستمر به مطالعه کتاب و روزنامه می‌پردازند، جدول و معما حل می‌کنند یا بازی‌های فکری انجام می‌دهند، ریسک ابتلا به آلزایمر را به میزان ۴۷ درصد کاهش می‌دهند.
استرس خود را کاهش دهید
به گزارش نشریه Neuroscience تجربیات استرس زا در زندگی با تشدید بیماری آلزایمر در ارتباط هستند. با وجود این فعالیت‌های کاهش دهنده استرس مانند یوگا و مدیتیشن می‌تواند منجر به بهبود کارکردهای شناختی و کاهش شدت بیماری آلزایمر شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
ازآنجایی‌که محققان هنوز نمی‌دانند که دقیقا چگونه باید از بیماری آلزایمر پیشگیری کنند، توصیه می‌کنیم برای اصلاح سبک زندگی و شروع مصرف داروهای تقویت‌کننده به پزشک متخصص مراجعه کنید. به‌خصوص اگر یکی از اعضای خانواده شما درگیر این بیماری است.
