کنترل رنگ، بو و بافت مدفوع می تواند روشی عالی برای کنترل سلامتی باشد. شاید این کار برای بیشتر افراد خوشایند نباشد اما تشخیص بیماری از روی مدفوع می تواند تشخیص زود هنگام بیماری را برای شما رقم بزند. بسیاری از مشکلات گوارشی و بیماری ها روی میزان دفع مدفوع و ظاهر آن تاثیر دارند که باید در سریع ترین زمان ممکن درمان انجام شود. با این مقاله از مجله شادمگ همراه شوید.
ویژگی های مدفوع سالم
برای تشخیص بیماری از روی مدفوع لازم است که با نوع مدفوع سالم آشنا شوید. مدفوع سالم در همه افراد تنها دارای یک شکل و بافت یکنواخت نیست. این به این معناست که طیف وسیعی از انواع مدفوع سالم وجود دارند. حتما بر این باورید که مدفوعی سالم است که شکل صاف و نرم داشته باشد و ویژگی های پر خطری همچون تکه تکه شدن یا وجود خون در آن وجود نداشته باشد اما همیشه اینگونه نیست.
به طور کلی مدفوعی سالم و بی خطر است که نرم و قوام بوده و دفع آن یکباره و راحت باشد. یکی دیگر از ویژگی های مدفوع سالم رنگ آن است که معمولا بین کرم تا قهوه ای است. در بیشتر موارد افراد به تغییرات ناگهانی در حرکات روده توجهی نمی کنند. در حالی که یک مشکل و هشدار جدی برای سلامتی است.
تشخیص بیماری از روی شکل مدفوع
تشخیص بیماری از روی مدفوع بر اساس فاکتورهای مهمی انجام می شود که یکی از آن ها شکل مدفوع است. انواع شکل های مدفوع و دلیل هر کدام به شرح زیر است:
مدفوع توده ای و خمیری
اگر مدفوع به شکل یک توده بزرگ و خمیری دفع شود یعنی به سختی از روده ها عبور کرده و علت آن مصرف ناکافی فیبر، یبوست و کم آبی بدن است.
مدفوع سفت و تکه تکه
زمانی که مدفوع سفت و به شکل قطعات کوچک دفع شود یعنی در مسیر دفع و عبور از روده ها یک مشکلی وجود دارد. معمولا بیماریهایی از قبیل یبوست شدید، نداشتن رژیم غذایی حاوی فیبر و عدم مصرف آب کافی باعث ایجاد چنین مشکلی می شوند. برای درمان یبوست از مواد غذایی حاوی فیبر استفاده کنید.
مدفوع به شکل سوسیس با ترک های سطحی
این شکل از مدفوع بی خطر است و نشان می دهد که وضعیت گوارش نرمال و خوب است. تنها ترک های روی مدفوع می توانند نشان دهنده کمبود اب بدن یا رژیم دارای فیبر پایین باشد.
مدفوع نرم و تکه تکه
زمانی که مدفوع به یکباره دفع نشود و به شکل لبه های جدا شونده و نرم سریعا دفع شود به معنی این است که سریعا از روده عبور کرده است. در واقع به دلیل مصرف زیاد آب و مواد غذایی با فیبر بالا و بیماری های التهابی روده مدفوع نرم و تکه تکه می شود.
مدفوع به شکل صاف و نرم
اگر رژیم غذایی متعادل و وضعیت گوارشی شما سالم باشد مدفوع هم هیچ مشکلی ندارد و به شکل سوسیس صاف و نرم است.
مدفوع آبکی بدون قطعات جامد
این شکل از مدفوع به این معنی است که سرعت عبور آن از روده ها زیاد بوده و فرد دچار یکی از مشکلات از قبیل عفونت های روده ای، مسمومیت غذایی و یا عوامل ایجاد کننده اسهال شده است.
مدفوع نرم و خمیری
این حالت هم به دلیل مشکلات گوارشی از قبیل عفونت های روده ای، سندرم روده تحریک پذیر و مصرف فیبر بالا اتفاق می افتد. در این حالت مدفوع سریعا از روده عبور می کند.
تشخیص بیماری از روی رنگ مدفوع
تشخیص بیماری از روی مدفوع بر اساس رنگ آن می تواند روشی کارساز برای پی بردن به بیماریهای داخلی روده و دستگاه گوارش باشد. انواع رنگ مدفوع و دلیل آن عبارتند از:
مدفوع قهوهای
مدفوع به رنگ قهوه ای یعنی وضعیت گوارش سالم است و کبد و صفرا هیچ گونه مشکلی در عملکرد ندارند.
مدفوع زرد
این رنگ مدفوع خطرناک و غیر طبیعی است و به دلیل بیماری های کبدی مانند هپاتیت، مشکلات در جذب چربی و یا مشکلات صفراوی اتفاق می افتد.
مدفوع سبز
اگر غذاهای حاوی کلروفیل مانند مکمل های آهن و سبزیجات مصرف کنید احتمال اینکه مدفوعتان سبز رنگ شود زیاد است.
مدفوع سیاه
با مصرف مکمل ها و یا داروهای دیگر و یا خونریزی در بخش بالایی دستگاه گوارش مانند دوازدهه و معده، مدفوع به رنگ سیاه در می آید که یک رنگ غیر طبیعی و خطرناک است.
مدفوع خونی
اگر مدفوع دارای رنگ تیره (به شکل ملنا) یا وجود خون روشن در مدفوع باشد نشان دهنده خونریزی داخلی است. زمانی که خونریزی در قسمت بالای دستگاه گوارش باشد ملنا یا مدفوع تیره رنگ است. اگر خونریزی در کولون باشد هماتوشزی یا همان خون روشن در مدفوع دیده می شود.
در برخی مواد مدفوع خونی به دلیل برخی از بیماری های نشیمنگاهی مانند هموروئید و شقاق، بیماری های ویروسی و باکتریایی و قارچی، سرطان روده، سنگ کلیه، عوارض مصرف دارو، التهاب و عفونت روده و … رخ می دهد.
مدفوع قرمز
اگر قسمت پایینی دستگاه گوارش دچار رکتوم و یا کولون باشد رنگ مدفوع قرمز می شود. برخی از مواد غذایی مانند لبو یا نوشیدنی های قرمز رنگ باعث می شوند تا رنگ مدفوع قرمز شود.
مدفوع رنگ پریده
اگر مدفوع دارای رنگ قهوه ای نباشد و رنگ آن رنگ پریده و سفید باشد نشان دهنده وجود تومورهای پانکراس و انسداد مجاری صفراوی، بیماری های کبدی و مصرف برخی از داروهای اسهال است.
مدفوع سفید یا خاکستری
تغییر رنگ مدفوع به سفید یا خاکستری به دلیل وجود صفرا در مدفوع اتفاق می افتد که این مشکل به دلیل مشکلات کبدی و انسداد مجاری صفراوی و یا مصرف برخی از داروها به وجود می آید.
مدفوع نارنجی
اگر رنگ مدفوع نارنجی باشد ممکن است به دلیل مشکلات گوارشی باشد. اما در برخی موارد مصرف بیش از حد برخی از مواد غذایی مانند هویج و کدو تنبل باعث تغییر رنگ مدفوع می شوند.
سبک تغذیه و تاثیر آن روی مدفوع
گاها تشخیص بیماری از روی مدفوع چندان هم نگران کننده نیست چون تغییر رنگ مدفوع به دلیل مواد غذایی مصرفی بوده است. اگر بعد از مصرف غذاهای حاوی رنگ مصنوعی مانند خمیر های فوندانت و خامه های رنگی رنگ مدفوع تغییر کرد این اتفاق موقتی و زودگذر است و نشان دهنده ی بیماری نیست.
تشخیص استرس از روی مدفوع
شاید این مسئله کمی برای شما عجیب باشد اما تشخیص بیماری از روی مدفوع یک روش رایج در پزشکی است. علاوه بر مشکلات جسمی اختلالات روانی هم روی ظاهر مدفوع تاثیر میگذارند. استرس روی عملکرد دستگاه گوارش تاثیر می گذارد و باعث تغییر رنگ مدفوع می شود.