خواص شکلات تلخ مانند کاهش فشار خون، مبارزه با استرس اکسیداتیو، بهبود سلامت قلب، جلوگیری از سرطان، تنظیم سطح کلسترول، بهبود توانایی شناخت و بسیاری موارد دیگر بسیار معجزه آساست و در بسیاری موارد نیاز ما به دارو را کمتر میکند. این مطلب از گروه سلامت شادمگ از خواص بی شمار شکلات تلخ برایتان گفته است.
شکلات تلخ چیست؟ از چه ترکیباتی تشکیل شده است؟
شکلات تلخ (Dark chocolate)، که به نام شکلات سیاه نیز شناخته می شود، از کره کاکائو به جای کره ی شیری ساخته شده است. حاوی سطح بالایی از کاکائو است، حدود 60 تا 99 درصد. کاکائو حاوی آنتی اکسیدان های فنولی بیشتری نسبت به اکثر غذاها است و محتوای کاکائو در این شکلات ها پر از آنتی اکسیدان است.
هر چه میزان کاکائو در یک شکلات بیشتر باشد، غنی تر و کمی تلخ‌تر خواهد شد. طعم خشک و نیمه شیرین این شکلات برای عدم وجود جامدات شیر در آن است در عوض حاوی وانیل و برخی از امولسیفایر های دیگر است؛ این ها مقدمه ای بود برای رسیدن به خواص و فواید شکلات تلخ که در این بخش از سلامت تغذیه نمناک خواهید خواند.
حقایقی در مورد ترکیبات مغذی شکلات تلخ
شکلات غنی از آنتی اکسیدان ها است، مانند پلی فنل ها و فلاونوئیدها.
کالری، قند و محتوای چربی اش بستگی به نوع شکلات تلخی دارد که انتخاب می کنید.
یک منبع غنی از مواد معدنی مانند منگنز، منیزیم، آهن و مس است.
سایر ترکیبات مغذی موجود در شکلات، فسفر، پتاسیم، ویتامین K، B12 و A سلنیوم و کلسیم هستند.
آشنایی با درصد واقعی شکلات تلخ
برای آنکه به فواید و مضرات شکلات تلخ بپردازیم، ابتدا باید شکلات تلخ را بشناسیم.، شکلات‌ها بسته به میزان کاکائو، شکر و دیگر مواد موجود در آنها به دسته‌های مختلفی تقسیم و در بازار عرضه می‌شوند، اما کدام یک از آنها شکلات تلخ محسوب می‌شود.
دسته‌بندی شکلات‌ها عبارتند از:
شکلات سفید – صفر درصد
شکلات سفید یکی از انواع شکلات حساب می‌شود، در صورتی که در تولید آن از کاکائو هیچ استفاده‌ای نمی‌شود. علت اینکه با وجود فاقد کاکائو بودن آن، همچنان شکلات نامیده می‌شود این است که حاوی کره کاکائو است. این نوع از شکلات فایده‌ای برای سلامتی ندارد.
شکلات شیری – ۱۰ تا ۲۰ درصد
این شکلات محبوب‌ترین نوع شکلات است، در صورتی که کمترین ارزش غذایی مفید میان انواع شکلات را دارد. شکلات شیری برای اینکه طعم شیرینی داشته باشد، حاوی مقادیر بالایی شکر است.
شکلات نیمه‌شیرین – ۳۵ تا ۶۰ درصد
البته شکلاتی که شامل حداقل ۳۵ درصد دانه کاکائو باشد شکلات نیمه‌شیرین نامیده می‌شود. میزان شکر موجود در شکلات نیمه‌شیرین، مصرف روزانه آن را اندکی مضرتر از شکلات تلخ و شیرین میکند.
شکلات تلخ و شیرین – ۶۵ تا ۸۰ درصد
این نوع از شکلات نیز همانند شکلات نیمه‌شیرین شامل حداقل ۳۵ درصد دانه کاکائو می‌شود اما شکر کمتری دارد، به همین دلیل اندکی طعم تلخی می‌دهد. از این نوع شکلات بیشتر در آشپزی استفاده می‌شود، اما مصرف آن به تنهایی نیز برای اکثریت مردم اذیت کننده نخواهد بود.
خاصیت‌های اثبات شده شکلات تلخ چیست؟
شکلات شیرین نشده (تلخ) – ۸۵ تا ۱۰۰ درصد: شکلات تلخ صد در صد خالص‌ترین نوع شکلات است که شامل ۸۵ تا ۱۰۰ درصد شکلات می‌شود.
در میان انواع شکلات، شکلات تلخ برای مصرف روزانه بهترین انتخاب است. اما از آنجایی که بسیاری توانایی تحمل طعم تلخ آن را ندارند، بیشتر در پخت و پز از آن استفاده می‌شود. خواص شکلات تلخ در شکلات شیرین نشده فراوان است.
ارزش غذایی شکلات تلخ
در هر ۱۰۰ گرم از شکلات تلخ مواد مغذی به ترکیبات و درصدهای زیر وجود دارد:
• انرژی ۲٬۷۰۸٫۴۲ کیلوژول (۶۴۷٫۳۳ کیلوکالری)
• کربوهیدرات‌ها ۴۵٫۹۰ گرم
• قندها ۲۳٫۹۹ گرم
• فیبر ۱۰٫۹ گرم
• چربی ۴۲٫۶۳ گرم
• ۲۴٫۴۸۹ گرمچربی اشباع
• چربی ترانس ۰٫۰۳۰ گرم
• ۱۲٫۷۸۱ گرمچربی تک اشباع نشده
• ۱٫۲۵۷ گرمچربی چند اشباع نشده
• پروتئین ۷٫۷۹ گرم
• آب ۱٫۳۷ گرم
• کافئین ۸۰ m گرم
ادامه ارزش غذایی
• ویتامین آ ۳۹ IU
• ب ۱ (تیامین) ۰٫۰۳۴ میلی‌گرم (۳٪)
• ویتامین ب ۲ (ریبوفلاوین) ۰٫۰۷۸ میلی‌گرم (۵٪)
• ب ۳ (نیاسین) ۱٫۰۷۶ میلی‌گرم (۷٪)
• ویتامین ب ۶ ۰٫۳۸ میلی‌گرم (۲۹٪)
• E ۰٫۵۹ میلی‌گرم (۴٪)
• ویتامین K ۷٫۳ میکروگرم (۷٪)
• کلسیم ۷۳ میلی‌گرم (۷٪)
• آهن ۱۱٫۹۰ میلی‌گرم (۹۵٪)
• منیزیم ۲۲۸ میلی‌گرم (۶۲٪)
• فسفر ۳۰۸ میلی‌گرم (۴۴٪)
• پتاسیم ۷۱۵ میلی‌گرم (۱۵٪)
• سدیم ۲۰ میلی‌گرم (۱٪)
• روی ۳٫۳۱ میلی‌گرم (۳۳٪)
شکلات تلخ به عنوان یک ابرغذا نیز نام برده می‌شود. این خصوصیات مثبت باعث شده است تا مصرف این شکلات در سرتاسر دنیا بسیار افزایش یابد و علاقه‌مندان و متقاضیان زیادی پیدا کند.
مزایای سلامتی و خواص شکلات تلخ
غنی از آنتی اکسیدان ها
شکلات تلخ یک آنتی اکسیدان قوی است. این آنتی اکسیدان ها، رادیکال های آزاد و دیگر مولکول های خطرناک را که ممکن است خطرات بالقوه برای سلامتی را ایجاد کنند و باعث بیماری هایی مثل سرطان، پیری زودرس و بیماری های قلبی می شوند را نابود می کنند.
بهبود سلامت قلب
با داشتن 65% کاکائو غنی شده از پلی فنول در شکلات تلخ و دیگر آنتی اکسیدان ها مانند کاتچین ها و پلی فنل ها، می توانند به کاهش فشار خون و خطر بیماری های قلبی کمک کنند.مصرف این شکلات انعطاف پذیری شریان ها را حفظ می کند که از خطر حملات قلبی و سکته مغزی جلوگیری می کند. حتی مصرف کم این شکلات سلامت قلب و عروق را افزایش می دهد.
کاهش فشار خون از خواص شکلات تلخ
شکلات تلخ غنی از مواد معدنی مانند منیزیم و مس است؛ این مواد معدنی در تنظیم فشار خون طبیعی و سپس حفظ ضربان قلب مفید است.
شکلات تلخ برای مبارزه با رادیکال های آزاد
این شکلات حاوی بیشترین مقدار فلاونوئیدها و پلی فنول ها، حتی بیشتر از شراب و چای است. به مبارزه با رادیکال های آزاد کمک می کند و مواد سمی زیست محیطی را از بدن انسان خارج می کند.
شکلات تلخ برای جلوگیری از سرطان
ترکیبات فلاونوئیدها و آنتی اکسیدانی موجود در شکلات تلخ نیز توانایی های پیشگیرانه سرطانی دارند؛ اما تحقیقات بیشتری در این زمینه ادامه دارند.
خلق و خو را بهبود می بخشد
خوردن یک تکه شکلات خوشمزه احتمالا می تواند سطح استرس را کاهش دهد، با تحریک تولید اندورفین (Endorphins) که موجب احساس خوشحالی می شود، کمک می کند. علاوه بر این، شکلات های تلخ مختلف حاوی محرک هایی نظیر تئوبرومین و کافئین هستند که محرک اصلی در کاهش افسردگی هستند.
کاهش سطح کلسترول
شکلات تلخ میزان کلسترول LDL (کلسترول بد) را در بدن انسان 10 تا 12 درصد کاهش می دهد. تحقیقات همچنین نشان می دهند که کاکائو، که یک عنصر کلیدی این شکلات ها است، ممکن است به افزایش کلسترول HDL (خوب) و به سرکوب LDL اکسید شده کمک کند. LDL اکسید شده می تواند به بافت های اطراف واکنش نشان دهد و احتمال حمله قلبی را افزایش دهد.
تقویت شناخت از خواص شکلات
شکلات تلخ یکی از بهترین خوراکی ها برای بهبود عملکرد مغز است که مسئول تمرکز و حافظه است؛ محتوای فلاونول و محتوای پلی فنول کاکائو در پیشگیری از خطر سکته مغزی و زوال عقل در میان سالمندان و جوانان کمک می کند. استفاده از شکلات 70%، هیپرپلازی مغز را بهتر می کند، که توانایی انطباق برای آموزش و یادگیری مهارت های جدید است.
شکلات تلخ برای تقویت ایمنی
دو نوع از فلاونوئیدها موجود در شکلات عمدتا کتچین (Catechin) و اپی کاتچین (Epicatechin_gallate) هستند؛ شکلات تلخ دارای سطح زیادی از کاتچین ها است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن انسان می شود و احتمالا مانع از بیماری های مزمن می شود.
درمان کم خونی از خواص شکلات تلخ است
ترکیبات فلاونوئیدی در درمان بیماران کم خون و همچنین افرادی که عادات رژیم غذایی ضعیفی دارند، مفید است.
کاهش قند خون
شکلات تلخ نشان داده است که قند خون ناشتا را در میان بیماران دیابتی کاهش می دهد. پلی فنل های کاکائو همچنین در تقویت مقاومت به انسولین کمک می کنند و به عنوان یک وازودیلاتور در میان بیماران دیابتی عمل می کنند.
درمان افسردگی
سطح سروتونین در این شکلات می تواند به عنوان یک ضد افسردگی مؤثر عمل کند. شکلات تلخ حاوی سروتونین است که دارای ویژگی های تقریبا یکسان ضد افسردگی می باشد.
جلوگیری از سکته مغزی
خوردن شکلات تلخ نه تنها بدن را آرام می کند، بلکه عروق خونی را انعطاف‌پذیر تر نیز می کند. همچنین عملکرد سلول های اندوتلیالی که سلول های خونی را تشکیل می دهند را افزایش می دهد. همچنین خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی بی شماری را کاهش می دهد و از سکته مغزی جلوگیری می کند.
شکلات تلخ برای مراقبت از پوست
ترکیبات بیولوژیکی و فلاونول این شکلات همچنین در افزایش هیدراتاسیون پوست، به جلوگیری از آسیب خورشیدی و بهبود جریان خون به پوست کمک می کند.
مراقبت از مو
با داشتن خواص ضد التهابی شگفت انگیز و افزایش جریان خون به مو، این شکلات می تواند رشد مو را تقویت کند و از عفونت پوست سر و ریزش مو جلوگیری کند.
افزایش استقامت
با افزایش میزان متابولیسم بدن، شکلات تلخ کمک می کند تا سطح انرژی شما افزایش یابد و در نتیجه باعث استقامت می شود.
تقویت بینایی
با بهبود دادن جریان خون بهتر به مغز، شکلات تلخ نیز در بهبود دید مؤثر است.
کاهش التهاب
کلا شکلات تیره دارای خواص ضد التهابی شگفت انگیزی است و بنابراین به کاهش التهاب در بافت های روده و قلب کمک می کند.
شکلات تلخ مفید در دوران بارداری
این شکلات برای زنانی که باردار هستند مفید است، زیرا در پیشگیری از مشکلاتی مانند پره اکلامپسی (Pre-eclampsia) کمک می کند، فشار روی عضلات را کاهش می دهد و به شما احساس آرامش می دهد و باعث افزایش ایمنی کلی بدن می شود.
درمان سرفه از خواص مصرف شکلات تلخ
حضور تئوباریم در شکلات تلخ، آن را به یک درمان مؤثر برای درمان سرفه و جلوگیری از علائم آسم تبدیل کرده است. بر خلاف سایر داروهای سرفه، تئوبرومین باعث خواب آلودگی نمی شود.
شکلات تلخ آسم را کنترل می کند
شکلات تلخ نیز در درمان علائم آسم و سایر مسائل تنفسی به علت داشتن تئوباریم و متیلکسانتین مفید است.
کاهش وزن از خواص شکلات تلخ
شکلات تلخ با کاهش جذب چربی در بدن، می تواند در درمان علائم چاقی کمک کند و در نتیجه باعث کاهش وزن می شود. همچنین، خوردن یک تکه کوچک از این شکلات ممکن است به شما کمک کند که گرسنگی خود را از دست بدهید و به شما اجازه می دهد که رژیم کاهش وزن خود را حفظ کنید.
عوارض جانبی شکلات تلخ
اگر چه شکلات تلخ دارای مزایای سلامتی شگفت انگیزی است، اما مصرف بیش از حد از هر چیزی می تواند به داشتن عوارض جانبی منجر شود، حتی اگر آن یک خوراکی معجزه آسا باشد. برخی از عوارض جانبی عمده این شکلات عبارتند از:
کافئین بالا از مضرات شکلات تلخ
شکلات تلخ، کافئین بیشتری نسبت به سایر شکلات ها دارد. مصرف آن در مقادیر زیاد ممکن است موجب اضطراب، اسهال، عصبانیت و کم آبی شود.
کاکائو به میزان بالا
میزان کاکائوی بالا در این شکلات می تواند باعث بیماری های مختلفی، مانند:بیماری پوست، یبوست و سردرد میگرن شود؛ همچنین می تواند باعث تهوع و گاز شود.
مضرات مصرف زیاد شکلات تلخ در بارداری
مصرف زیاد این شکلات در زنان باردار به شدت ممنوع است، زیرا ممکن است باعث تحریک زایمان زودرس، سقط جنین و وزن کم هنگام تولد شود.
شکلات تلخ در بارداری مضر است؟
مصرف زیاد شکلات تلخ در بارداری مضر است
سایر عوارض جانبی شکلات تلخ عبارتند از:
تپش قلب
سندرم روده تحریک پذیر (ibs)
پوکی استخوان
فشار خون بالا (در صورت مصرف بیش از اندازه)
گلوکوم
اختلالات خونریزی
از فواید مصرف شکلات چه می‌دانید؟
مصرف شکلات می‌تواند خواص و فواید بسیاری برای بدن انسان داشته باشد. شما با مصرف شکلات به میزان مناسب می‌توانید عملکرد مغز خود را بهبود داده، حافظه‌تان را تقویت کنید، میزان کلسترول خود را کنترل کرده و از بروز بیماری‌های قلبی و سرطان جلوگیری کرده و ریسک سکته را کاهش دهید. همچنین، درصورتی‌که ورزشکار هستید و می‌خواهید عملکرد ورزشی خود را افزایش داده، عضله سازی کرده و بدن خود را تقویت کنید، می‌توانید از خواصِ شکلات بهره مند شوید.
شکلات یک ماده مغذی و دارای ارزش غذایی بالا است. مصرف این ماده به میزان مناسب می‌تواند برای کنترل وزن شما، رفع کردن خستگی در بدنتان، کنترل فشار و قند خون و تقویت روحیه شما مفید باشد.
مصرف شکلات مزایای دیگری هم برای سلامت شما دارد. با ما همراه باشید تا در این مقاله مزایا و خواصِ شکلات برای سلامت بدن انسان را بررسی کنیم. (به مطلبی که درباره خواص آجیل نوشتیم مراجعه کنید.)
بهترین زمان مصرف شکلات تلخ
بر اساس یک پژوهش پزشکان با بررسی بر روی داوطلبان دریافته اند که وعده غذایی صبحانه می‌تواند زمان مناسبی برای خوردن کیک و شیرینی البته در حد متعادل و معقول باشد. گفتنی است افرادی که در وعده صبحانه، یک وعده غذایی کامل شامل نان سبوس دار، لبنیات، پروتئین، میوه و شکلات مصرف می‌کنند در طول روز انرژی بیشتری دارند و وعده‌های دیگر به ویژه شام را کمتر می‌خورند و سبب می‌شود وزن مناسب و مطلوب به همراه چربی، فشار و قند خون متعادل و مناسبی داشته باشند.
خوردن یک تکه شکلات تلخ موقع صبحانه به فعال شدن آنتی‌اکسیدان‌های بیشتر در بدنتان کمک میکند، می‌دانید که هر قدر آنتی‌اکسیدان بیشتری داشته باشید کمتر به سمت پیری می‌روید. خوردن شکلات تلخ در صبحانه برای سلامت قلب هم مفید است.
نکات استفاده شکلات تلخ
زمان دم‌کردن شکلات به آن آب اضافه‌نکنید زیرا شکلات را سفت میکند. همچنین، مراقب‌باشید ظروفی که برای استفاده از شکلات به‌کارمی‌برید خشک باشند، زیرا حتی مقدار خیلی کم رطوبت هم غذای شما را خراب‌می‌کند.
– حرارت را کنترل‌کنید. شکلات را با حرارت خیلی زیاد ذوب‌نکنید.
– با همه فواید شکلات تلخ که در بالا گفته‌شد، شکی نیست که عاشقان شکلات باید این شکلات را نیز امتحان‌کنند. شکلات تلخ، ترکیبی از شکلات و سلامتی است. چه چیز بیشتری می‌توان خواست!
