صدا دادن زانو طبیعی است؟ علت تق تق زانو هنگام نشست و برخاست چیست؟ آیا این صدا خطرناک است؟ در این مقاله از شادمگ ابتدا به بررسی علت صدای زانو و سپس به روش های درمان آن پرداخته ایم.
انواع مدل های صدا دادن زانو
گاهی اوقات صدا دادن زانو بدون درد است و گاهی اوقات بعد از آسیب دیدگی زانو، صداهای زانو شروع می شود. همه مدلهای صدا دادن زانو شبیه به هم نیست و علائم مخصوص به خودش را دارد. به همین دلیل است که ابتدا باید با انواع مدلهای صدا دادن زانو آشنا شوید.
- صدا دادن زانو بدون درد و ناراحتی: خیلی ها، در هنگام راه رفتن و حرکت دادن پاهایشان، صدایی را از زانوهایشان می شنوند؛ اما دردی در این قسمت احساس نمی کنند! اگر زانوها موقع راه رفتن صدا می دهند؛ اما دردی ندارید، نگران سلامتی زانوهایتان نباشید.
- صدا دادن زانو بعد از آسیب دیدگی مفصل زانو: اگر زانوها به دلیل زمین خوردن، ضربه هنگام ورزش یا تصادف آسیب دیده باشد، حرکت زانوها با صدا و درد همراه هستند. دلیل اصلی صدای زانو در چنین شرایطی، چرخش و حرکت نادرست زانو است که درد و ناراحتی ایجاد می کند. بعضی از افراد که اهل دویدن هستند، در اثر دویدن شدید ممکن است دچار پارگی منیسک زانو شوند که همین موضوع باعث ایجاد کریپتوس (صدای زانو) خواهد شد.
- صدا دادن زانو بدون آسیب دیدگی مفصل زانو: گاهی اوقات هم زانوهای شما هیچ گونه آسیب و صدمه ای ندیده است؛ اما در اثر ابتلا به بیماری های خاص مانند روماتیسم مفصلی، آرتروز زانو، نرمی غضروف کشکک زانو و… زانوها صدا می دهند.
روش درمان زانو درد با زنجبیل را در شادمگ بخوانید.
آیا صدا دادن زانو خطرناک است ؟
در بیشتر موارد، صدا دادن و تق تق کردن زانو در زمان بلند شدن، نشستن و حرکت پاها موضوعی طبیعی است و نیازی نیست نگران آن باشیم؛ اما زمانی که این موضوع شدید می شود و صدای تق تق زانو با درد، تورم یا خالی کردن زانو همراه می شود، باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.
علت صدا دادن زانو چیست ؟
ترکیدن حباب‌های گاز اطراف مفصل
با گذشت زمان حباب‌های ریز هوا در مایع سینوویال مفصل (Synovial fluid) تشکیل می‌شوند. مایع سینوویال (مایع زلاله‌ای) همان مایع شفافی است که باعث لغزندگی استخوان‌های مفصل روی هم می‌شوند. این حباب‌های گاز دقیقا مانند بادکنک‌های کوچک هستند. زمانی که زانوی خود را خم می‌کنید یا در وضعیت درست قرار می‌دهید؛ برخی از آنها می‌ترکند و در نتیجه صدایی شبیه تق می‌شنوید. می‌توانید حدس بزنید این حباب‌ها چه نوع گازی دارند؟ بله؛ درست گفتید، دی اکسید کربن. در واقع زمانی که انگشتان دست خود را اصطلاحا می‌شکنید، این صدا را می‌شنوید. این نوع تق تق زانو نگران‌کننده نیست و افراد زیادی آن را در سنین مختلف تجربه می‌کنند. البته یادتان باشد، هیچ دردی در مفصل زانو نباید داشته باشید.
لیگامنت و رباط‌های زانو
جنس لیگامنت و رباط‌های زانو از بافت همبند فیبری است. آنها وظیفه اتصال استخوان‌های مفصل و تثبیت آنها را برعهده دارند. مثلا رباط صلیبی قدامی (ACL) با متصل کردن استخوان ران به ساق پا، مفصل زانو را ثابت نگه می‌دارد. گاهی اوقات ممکن است رباط و تاندون‌های مفصل زانو دچار کشیدگی می‌شوند و دوباره به محل اصلی خودشان بازمی‌گردند. همین رفت و برگشت باعث صدا دادن زانو میشود.
آسیب و پارگی تاندون‌ها نیز میتواند باعث تق تق زانو شود. البته در این حالت حتما با تورم و درد در ناحیه مفصل زانو مواجه هستید و در عین حال دامنه حرکتی زانو به طور کاملا محسوسی کم میشود.
تغییر شکل آناتومی زانو
با بالا رفتن سن، قسمت‌های مختلف مفصل زانو هم تغییر شکل پیدا میکند. مثلا برخی سالمندان با زانوهای پرانتزی مواجه هستند و برخی دیگر با از بین رفتن و تغییر شکل غضروف. با از بین رفتن، غضروف استخوان‌ها روی یکدیگر می‌لغزند و به همین دلیل در کنار تق تق زانو، درد شدیدی را نیز حس خواهید کرد.
پارگی مینیسک زانو
در واقع مینسیک نوعی غضروف زانو است که مانند یک بالشتک نرم از استخوان مفصل زانو حمایت میکند و مانع از ساییدگی استخوان‌ها میشود. ورزشکاران و سالمندان بیشتر از سایرین از آسیب‌های مینیسک زانو رنج می‌برند. در این حالت در کنار صدا دادن زانو با علائمی مانند قفل کردن زانو، درد زانو، احساس ناراحتی هنگام خم و راست کردن زانو و تورم مواجه می‌شوید.
نرمی کشکک زانو
در قسمت زیرین کشکک زانو غضروفی وجود دارد که اگر نرم و ضعیف شود، منجر به ساییدگی استخوان و تق تق زانو خواهد شد. نرمی کشکک زانو(کندرومالاسی، Chondromalacia) بیشتر در دوندگان حرفه‌ایی (زانوی دونده) دیده میشود. در این حالت استخوان ران و زانو بدون هیچ محافظی به طور کامل با هم در ارتباط هستند و این ارتباط یعنی، ساییدگی استخوان‌ها. صدا دادن زانو و دردهای پشت این مفصل از نشانه‌های این آسیب هستند. افرادی که اضافه وزن دارند یا دچار آسیب‌هایی مانند دررفتگی کشکک زانو شده‌اند و ورزشکاران بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند.
آرتروز زانو یا استئوآرتریت (Osteoarthritis)
آرتریت بیماری است که به طور جدی مفاصل بدن بخصوص زانو و انگشتان دست را هدف را قرار می‌دهد. اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم که چرا این بیماری باعث تق تق زانو میشود، باید گفت که استئوآرتریت غضروف را از بین می‌برد و منجر به ساییدگی استخوان میشود. در واقع صدا دادن زانو، از نشانه‌های خوب آن است و ایکاش علائم این بیماری همینجا تمام می‌شد. این بیمارا ن از دردهای شدید مفصلی رنج می‌برند که گاهی اوقات بهترین راه برای کاهش درد، تزریق درون مفصلی است.
علت تق تق زانو هنگام راه رفتن چیست ؟
اگر بیمار و ناراحتی‌های مفصل زانو را نادیده بگیریم؛ علت تق تق زانو هنگام راه رفتن میتواند به دلیل اضافه وزن و چاقی باشد. می‌دانید چرا؟ چون مفصل زانو، به تنهایی مسئول تحمل وزن بدن است. حالا وضعیتی را تصور کنید که در کنار اضافه وزن، رباط‌های زانو نیز ضعیف هستند. این فاکتورها در کنار هم باعث صدا دادن زانو هنگام راه رفتن می‌شوند.
شیوه های درمان صدا دادن زانو چگونه است ؟
چگونگی درمان تق تق زانو به علت آن بستگی دارد و میتواند شامل موارد زیر باشد:
- فیزیوتراپی
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
- در صورت آسیب جدی زانو جراحی و تعویض مفصل انجام میشود.
درمان خانگی تق تق زانو
اگر همراه با صدا دادن زانو، درد هم دارید می‌توانید از روشهای زیر برای کنترل آن استفاده کنید:
- به زانوهایتان استراحت دهید و فشار اضافی به آن وارد نکنید. می‌توانید از عصا استفاده کنید. بهتر است برای اجابت مزاج به سراغ توالت‌های فرنگی بروید.
- کمپرس سرد استفاده کنید. سرما باعث کاهش درد و تورم میشود.
- از داروهای ضد درد (مسکن) بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنید.
پیشگیری از صدا دادن زانو
اکثراین صداها زمانی ایجاد می شود که شما خم می شوید در اینجا موارد ساده ای ذکر شده است که از ایجاد صدا و تق تق زانو جلوگیری میکند
- خم کردن زانوبه صورت مطلوب و درست : زانوی خود رابه صورتی که بروی انگشتان پا قرار بگیرد خم نکنید
- استقامت ساق پا : ایجاد استقامت درساق پا باعث استقامت زانو و همسترینگ میشود.
- جلوگیری ازانجام فعالیت هایی که باعث آسیب رسیدن به زانو میشود از انجام حرکات دردناکی که باعث تأخیر در روند بهبودی زانو میشود جلوگیری کنید.
- استفاده ازمحافظ وباندهای کشی برای زانو هم میتواند به شما کمک کند.
تق تق زانو چگونه تشخیص داده میشود ؟
در ابتدا پزشک به معاینه فیزیکی، بررسی علائم و بیماری‌های زمینه‌ای می‌پردازد. در صورتیکه به بروز بیماری خاصی مشکوک باشد ممکن است آزمایش خون، سونوگرافی، سی‌تی اسکن و تصویربرداری MRI نیز توصیه کند. البته یادتان باشد، تجویز این آزمایش‌ها همیشه به این معنی نیست که بیماری وجود دارد. پزشکان در بیشتر مواقع برای اینکه مطمئن شوند، بیماری زمینه‌ای دیگری وجود ندارد، این آزمایشات را تجویز می‌کنند.
