بالن معده برای لاغری یک روش بسیار سالم و موقت جهت کاهش وزن است که مزایا و معایبی دارد. در سالهای اخیر اقبال با بالن برای لاغری به دلایلی که در این مطلب از گروه سلامت شادمگ می خوانید کمتر شده است. با ما همراه باشید.
بالن معده
بالون برای مدت زمانی نسبتا کوتاهی یکی از روش های رایج لاغری بود و افراد زیادی برای کاهش وزن این پروسه را انجام می دادن. این پروسه هرچند که ابتدا به سرعت در بین افراد با شاخص توده بدنی بالای ۳۰ شهرت و محبوبیت پیدا کرد اما خیلی زود با عوارض بالا صدای افرادی که تن به بالون معده داده بودند را در آورد. در این مقاله به بررسی تعدادی از فواید بالون معده و صد البته عوارض ناخوشایند آن خواهیم پرداخت و روش های مناسب لاغری با نتایج ایمن و بدون عارضه را معرفی خواهیم کرد.
مکانیزم کاهش وزن در بالون معده چگونه است؟
بالون معده از طریق دستگاه اندوسکوپ توسط یک پزشک دوره دیده وارد معده می شود و با مایعات بی خطر پر می شود. بالون آب شده بخشی از حجم معده را اشغال می دهد و به مدت مشخصی داخل معده باقی خواهد ماند. به دلیل کاهش میزان مصرف غذا ممکن است شخص وزن کم کند. با این حال این روش عوارض زیادی دارد و امروزه یک روش منسوخ به شمار می رود.
برای چه افرادی مناسب است؟
استفاده از بالون معده به هر فرد چاقی توصیه نمیشود و باید فرد دارای شرایطی باشد که پزشک برای کاهش وزن این روش را پیشنهاد دهد.
افرادی که به صورت خفیف یا متوسط چاق هستند و شاخص توده بدنی آنها بالای ۲۷ است. این افراد با رژیم غذایی و ورزش به نتیجه آنچنانی نرسیدهاند میتوانند به استفاده از بالون معده فکر کنند.
چاقی شدید با شاخص توده بدنی بالای ۳۵ تعریف میشود. افرادی که در این بازه قرار میگیرند و حاضر به انجام عملهای جراحی سنگین نیستند یا شرایط انجام این عملها را ندارند، به توصیه پزشک متخصص میتوانند از بالون معده برای لاغری استفاده کنند.
بالن معده برای لاغری برای چه افرادی مناسب نیست؟
افرادی که دارای اعتیاد به موادی مانند الکل هستند جزو این موارد محسوب میشوند.
همچنین کسانی که به بیماریهایی مانند سیروز کبدی، نارسایی کلیه، زخم معده یا دوازهه و التهاب روده مبتلا هستند، نمیتوانند از این روش استفاده کنند. به افرادی که سایر عملهای جراحی معده را انجام دادهاند، نیز قرار دادن بالون معده توصیه نمیشود.
برخی افراد به مدت طولانی داروهای ضدانعقاد خون استفاده میکنند، این بیماران قادر به استفاده از بالون معده نخواهند بود.
زنان باردار نیز جزء کسانی هستند که استفاده از بالون معده در آنها امکان پذیر نیست.
افرادی با بیماری ریفلاکس معده هم نباید سراغ قرار دادن بالون معده بروند چرا که بالون معده با کم کردن حجم معده سبب میشود غذا در قسمت بالای معده بماند و احتمال ریفلاکس را افزایش میدهد.
انواع بالن معده
بالونهای معده بر اساس اینکه با چه مادهای پر شوند در سه دسته جای میگیرند.
برخی از بالن معده برای لاغری با مخلوطی از هوا و مایع پر میشوند که به آنها end ball گویند و چون محتوای آنها از هوا و مایع تشکیل یافته است، عوارضی که در ابتدا به وجود میآید مانند تهوع، استفراغ و درد را کاهش میدهند. بنابراین برای بیمار قابل تحملتر هستند.این بالونها به مدت ۹ ماه ماندگاری دارند.
بالونهای دیگری که از مایع پر شده و با نام spatz شناخته میشوند، دارای قابلیت تنظیم هستند. به این صورت که پزشک برای بار اول بالون را با حجم کمی از مایع پر میکند و بعد از گذشت مدتی با توجه به اشتها بیمار میتواند این حجم را از طریق آندوسکوپی کم یا زیاد نماید. این عامل تنظیمی یکی از عوامل کاهش عوارض ابتدایی قرار دادن بالون محسوب میشود. ماندگاری این نوع بالون یک ساله است و بیمار با عادی شدن حجم قبلی بالون برایش میتواند نسبت به افزایش مایع درون آن اقدام نماید که این درکاهش وزن او بسیار مؤثر است.
نوع دیگری از بالونهای معده وجود دارند که به وسیله هوا پر میشوند و به صورت پورتی قابل تنظیم هستند. حجم این بالونها که از طریق آندوسکوپی وارد معده می شوند، با یک پورت زیر پوستی قابل کم و زیاد شدن است.این بالونها ممکن است در کاهش وزن مؤثرتر باشند چراکه ماندگاری آنها طولانی است و حجم آنها نیز بر اساس تحمل بیمار به راحتی قابل کم یا زیاد شدن است. این بالونها از نظر قابلیت تنظیم شبیه به حلقه معده هستند با این تفاوت که در این نوع بالون عوارضی که در حلقه معده ایجاد میشود مانند نفوذ به داخل معده و جابجایی رخ نمیدهد.
جنس بالن چگونه است؟
بالن جسم کوچکی است که اغلب از جنس سیلیکون می باشد و شبیه باد کنک است. بالن نسبت به بدن هیچ فردی حساسیت زا نیست. بهترین دکتر برای بالون معده بعد از این که بالن را وارد معده کرد، از طریق لوله آندوسکوپی میزان 500 تا 800 سی سی ماده رنگی را به بالن تزریق می کند. بعد از تزریق، بالن را باد می کند و حجم زیادی از معده اشغال می شود.
آیا بالن در معده احساس می شود؟
به طور طبیعی و در انجام فعالیت های روزانه، بالن احساس نمی شود و احساس ناخوشایندی را برای بیمار ایجاد نمی کند. بیمار می تواند بدون هیچگونه احساس بدی کارهای روزمره خود را انجام دهد. ممکن است با زیاد خم شدن بالن را در معده خود احساس کند اما حس ناخوشایندی را برای شما ایجاد نمی کند.
عوارض بالون معده چیست؟
بالون گذاری در ابتدا به دلیل کمبود مطالعات در این زمینه کم خطر تلقی میشد اما به مرور زمان مشخص شد عوارض زیر را به همراه دارد و به عنوان یک روش کاهش وزن نه تنها موثر نیست عوارض زیادی نیز دارد.
برخی از عوارض شناخته شده عبارتند از:
کاهش وزن کم
نسبت به روش های جدید کاهش وزن مانند انواع عمل لاغری بالون معده کمتر منجر به کاهش وزن می شود. در حالی که با عمل اسلیو معده تا ۹۰ درصد اضافه وزن به صورت موثر از بین می رود، در بالون میزان کاهش وزن بسیار کمتر (کمتر از ۳۰ درصد) و همراه با عارضه خواهد بود.
بهتر است اگر میزان اضافه وزن شما زیاد نیست به جای بالون از روش های سالمتر کاهش وزن مانند رژیم لاغری و ورزش منظم جهت کاهش وزن کمک بگیرید.
ناراحتی معده
به دلیل اینکه یک شی خارجی در داخل معده است، معده در اغلب اوقات احساس ناراحتی خواهد داشت. با جابجا شدن و تغییر جهت دادن همواره متوجه حضور بالون در معده خواهید بود. طوری به نظر می رسد که شما دچار سوء هاضمه هستید و همواره بخشی از غذاها در داخل معده است.
بالون معده برای افرادی که ناراحتی معده دارند به هیچ عنوان مناسب نیست و با انجام آن بر شدت عوارض و ناراحتی معده اضافه خواهند کرد.
تهوع و استفراغ
باز هم به دلیل مشابه، حضور بالن معده برای لاغری می تواند با تهوع و استفراغ بیشتر همراه باشد. شما غذای کمی می خورید اما همان میزان اندک غذا باعث ایجاد حس ناخوشایند تهوع و استفراغ می شود.
شکم یا کمردرد
چنانچه زیاد غذا بخورید و یا ورزش و تحرک بالایی داشته باشید می توانید علائمی مانند شکم درد را تجربه کنید. گاهی اوقات ممکن است حین خواب دچار درد و ناراحتی معده شوید.
رفلکس اسید
در بیش از ۸۰ درصد موارد افرادی که بالون معده انجام داده اند گزارش شده که رفلاکس اسید معده طی شبانه روز وجود داشته است. افراد چاق معمولا خودشان رفلاکس دارند و با بالون گذاری میزان و شدت آن بیشتر خواهد شد.
مسائل هضم
به دلیل اشغال معده، کارایی آن کاهش خواهد یافت. این باعث کاهش اثربخشی و قدرت هضم کنندگی غذا توسط معده می شود. سوء هاضمه به دنبال بالون می تواند تاثیرات مخربی روی روده ها بگذارد.
انسداد ورود غذا به معده
گاهی اوقات ممکن است بالون مانع از هضم و عبور غذا از معده به مری شود. این میتواند خطر پارگی معده، درد و موارد مشابه دیگر را بالا ببرد.
عفونت
در موارد نادر نیز این امکان وجود دارد بالون باعث آسیب به دیواره معده و افزایش احتمال عفونت در آن شود.
مزایای بالن معده برای لاغری
بله بالون گذاری در کنار تمام عوارضش مزایایی نیز دارد اما با توجه به بالا بودن تعداد عوارض و ریسک، فواید آن آنقدرها هم قابل توجه نیستند. برخی از مهم ترین فواید این روش عبارتند از:
نیازی به جراحی نیست.
قرار دادن آن سریع و آسان است.
توجه: بعضی از بادکنک ها برای قرار دادن نیاز به بیهوشی دارند.
این باعث کاهش وزن می شود.
هنگامی که همراه با یک رژیم غذایی و برنامه ورزشی استفاده می شود، ممکن است منجر به کاهش وزن طولانی مدت شود.
شما می توانید انتظار داشته باشید که بین 20 تا 50 کیلوگرم وزن کم کنید و این به وزن شما تغییر می کند و تغییر در سبک زندگی است.
بیشتر بیماران حدود 30٪ از وزن اضافی بدن یا 10٪ تا 30٪ از وزن کلی خود را از دست می دهند.
ممکن است با داشتن بالون، احساس سیری بیشتری داشته باشید و گرسنگی کمتری را احساس کنید.
میزان از دست دادن شما به وزن شروع و توانایی شما در اجرای و حفظ رژیم غذایی جدید و رژیم بستگی دارد. ادامه رژیم جدید ورزشی پس از برداشتن بالون معده ضروری است، در غیر این صورت وزن خود را دوباره به دست می آورید.
بیماران طی آزمایشات FDA به طور متوسط حدود 10٪ کاهش وزن از وزن اولیه خود داشتند. با این حال، بسیاری از برنامه ها گزارش می دهند که بیماران آنها به طور متوسط بین 15 تا 20 درصد کاهش وزن کلی دارند. اگر بعد از برداشتن بادکنک به سبک زندگی قدیمی خود برگردید، وزن خود را دوباره به دست می آورید.
نحوه قرار دادن بالون در داخل معده چگونه است؟
پزشک قبل از اینکه بخواهد بالون را در داخل معده بیمار قرار دهد، برای او انواع آمازیشات را تجویز میکند. آزمایش خونی که نشان دهنده قند خون، گلبولهای خون، انگل، آلبومین، سدیم و پتاسیم، تری گلیسرید، کلسترول، و کراتین خون باشد از بیمار خواسته میشود.
همچنین انواع تستهایی مانند نوار قلب، عکس قفسه سینه و ریه، بارداری، سونوگرافی و آندوسکوپی مری، معده و روده نیز قبل از بالون گذاری انجام میگردد. بررسی معده بیمار به طور کامل صورت میگیرد که یکی از این موارد عدم وجود میکروب هلیکوباکتر پیلوری است.
در نهایت توسط تیم درمانی یک مشاوره روانشناسی نیز برای ایجاد آمادگی در بیمار صورت میپذیرد.بعد از اطمینان یافتن پزشک از صحت و سلامتی همه موارد اشاره شده، عمل قرار دادن بالون آغاز میشود. به بیماران توصیه میشود که از نیمه شب قبل از عمل چیزی نخوردند.
این عمل در واحد آندوسکوپی و به صورت سرپایی انجام میگردد. ابتدا بیمار در حالت خوابیده به پشت قرار میگیرد و با تشخیص پزشک متخصص بیهوشی به بیمار داروی آرام بخش ملایم یا بی حسی موضعی و حتی در صورت نیاز بیهوشی تزریق میگردد و ضربان قلب و تنفس او با دستگاه به طور مداوم کنترل میشود.
مهم
بعد از طی این مراحل، پزشک متخصص گوارش در ابتدا یک لوله نازک که کاتتر نام دارد و به بالون معده متصل است را از راه دهان و مری به سمت معده میفرستد. سپس لوله آندوسکوپ که دوربین دارد به درون معده هدایت میشود تا جایگاه دقیق بالون را بررسی نماید.
حال زمان آن رسیده است که پزشک به وسیله لولهای که به بالون متصل است، بالون را ازمحلول نمکی و مایعی آبی رنگ پر کند تا به حجم مورد نظر برسد. لوله بعد از پر شدن بالون به آرامی خارج میشود و بالون در معده به حالت شناور میماند. این عمل حدود نیم ساعت طول میکشد و بیمار بعد از ریکاوری و چند ساعت استراحت میتواند ترخیص شده و به منزل برود.
توصیههای بعد از بالن گذاری معده برای لاغری
بالونی که در معده برای شما جایگذاری شده است در چند روز و حداکثر یک هفتهی اول علائم گوارشی مانند: تهوع، استفراغ، ترش کردن، سوزش سر دل، ضعف و بیحالی و درد مختصر شکم را در بر خواهد داشت که با توجه به فیزیولوژی دستگاه گوارش و وضعیت جسمی و روحی شما کاملا” متفاوت خواهد بود و منطقی بهنظر میرسد که شما با حفظ آرامش خود و عمل کردن به توصیههای پزشک معالج و مشاور خود تا حدود زیادی در برطرف کردن علائم موثر خواهید بود. مختصری از علائم باقیمانده نیز توسط داروهای تجویز شده رفع خواهد شد.
داروهای تزریقی
A: بعد از ترخیص از کلینیک و با نظر پزشک بهمدت سه روز هر روز یک لیتر سرم قندی – نمکی که در داخل آن یک عدد آمپول رانیتیدین تزریق شده را در مدت ۴ ساعت دریافت کنید.
B: آمپول نووبان یا آمپول اوندان سترون و دی سیکلومین هر ۸ ساعت یک عدد تزریق شود.
داروهای خوراکی
A: رانیتیدین که تا ۱۰ روز یک عدد صبح یک عدد شب
B: قرص بلادونا هر ۸ ساعت یک عدد
C: قرص آلپرازولام هر ۸ ساعت نصف قرص
D: شربت پرومتازین هر ۸ ساعت یک قاشق (از بعد از ظهر روز اول شروع شود)
E: قرص متوکلوپرامید تا ۱۰ روز هر ۸ ساعت یک عدد مصرف شود.
F: از روز دهم به بعد تا پایان دوره بالن کپسول امپرازول یک عدد صبح و یک عدد شب میل شود.
در سه روز اول بعد از بالن معده برای لاغری
۱- رژیم نیمه مایع به شکل غذای نیمه جامد مثل سوپ رقیق شده توسط مخلوط کن و سپس صاف شده.
۲- مخلوط آب گوشت + سیب زمینی + لوبیا + هویج پخته، رقیق و صاف شده .
۳- مخلوط شیر + موز، صاف شده .
۴- آب میوه طبیعی.
از روز چهارم به تدریج غذاها به جامد تبدیل شود (در صورت تحمل)
الف- ۳ تا ۴ وعده غذایی در روز صبحانه، ناهار، عصرانه و شام مصرف شود .
ب- حتما بین وعدههای غذایی حداقل دو ساعت فاصله باشد .
ت- از مصرف زیاد ادویه جات، نمک، فلفل و روغن پرهیز شود .
ث- روزانه ۱ تا ۱.۵ لیتر مایعات ( آب، چای و آبمیوه ) میل شود .
ج- از مصرف قهوه ، شکلات، بستنی، شیرینی جات، نوشابه، نوشیدنیهای الکلی ، غذاهای چرب و تنقلات خودداری شود .
ح- روزانه ۲ قاشق غذا خوری شربت مولتی ویتامین توصیه میشود.
مهم
صبحانه: دو عدد بیسکویت مادر + یک استکان شیر کمچرب.
نهار: مرغ، گوشت یا ماهی خرد شده (۲ قاشق غذا خوری) + یک استکان ماست کمچرب. یا دو قاشق برنج له شده + یک قاشق آب خورشت + یک قاشق هویج و کدو پخته شده.
عصرانه: نصف لیوان مخلوط شیر و موز (مخلوط شده)
شام: پوره سیب زمینی دو قاشق غذا خوری + یک قاشق مخلوط هویج و کلم بروکلی پخته. یا دو قاشق غذا خوری سوپ مرغ + یک قاشق مخلوط نخود فرنگی و ذرت پخته.
تذکرات مهم بالن معده برای لاغری
الف- در صورت عدم تمایل و تهوع مجدداً رژیم مایعات (۳ روز اول) ادامه یابد.
ب- دقت فرمایید ماهی یا مرغ کاملاً بدون استخوان باشد.
ت- روزانه ۲ قاشق غذا خوری شربت مولتی ویتامین توصیه میشود.
ث- در صورت ثبات حال عمومی از هفتهی دوم جهت ادامه توصیههای غذایی، روان درمانی، آشنایی با کالریهای غذایی، مشاورههای ورزشی و … به مطب مراجعه نمایید.
ج- از ورزشهای سنگین و ضربهای از قبیل: بوکس و کاراته و … اجتناب شود.
چ- داروها
توصیههای لازم در جهت رفع علائم در چند موضوع خلاصه میشود که به اختصار به شرح آن میپردازیم:
۱- وضعیت قرارگرفتن شما در هنگام خواب و استراحت
حتما” به شانه چپ بخوابید و از خوابیدن در حالت طاق باز، به شانه راست و یا در حالت دمر پرهیز کنید.
سر خود را در هنگام خوابیدن به شانه چپ باید به مقدار کمی بالاتر از سطح بدن نگه دارید تا احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
۲- شیوهی تغذیه
اجرای دستورات تغذیهای زیر نظر متخصصین تغذیهی کلینیک:
در طول ماه اول از غذاهای سبک استفاده کنید.
آرام غذا میل کنید و بین لقمهها قاشق و چنگال را در بشقاب قرار دهید .
هنگام شروع میل کردن غذای جامد، استفاده از لقمههای کوچک و جویدن کامل لقمه ضروری است .
در طول غذا مایعات ننوشید ولی در طول روز تقریباً ۱۰ لیوان آب مصرف کنید. همیشه یک ساعت بین غذا و نوشیدنی فاصله بگذارید.
از مایعات گازدار پرهیز کنید.
از نوشیدن مشروبات الکلی، قهوه، نوشیدنیهای شکلاتی، آبمیوه مصنوعی، نوشابهها و حتی نوع رژیمی آن مطلقأبپرهیزید.
مصرف انواع نوشيدني الكلي با خطر خونريزي و مرگ همراه است.
وعدههای غذایی را به سه وعدهی اصلی و دو میان وعده تقسیم کنید.
حداکثر از چهار قاشق چایخوری جهت کنترل میزان روغن مصرفی استفاده کنید.
روزی یکبار گوشت، ماهی یا مرغ (بدون استخوان) مصرف کنید.
سبزیجات و میوه در تمام وعدهها مصرف شده و براساس فصل تا حد امکان از انواع متنوع آن استفاده کنید.
بعد از میل نمودن غذا دراز نکشید.
بین وعدههای غذایی چیزی نخورید.
هنگام تماشای تلویزیون، مطالعه یا انجام کار چیزی نخورید.
از مصرف غذاهای چرب مثل ماکارونی، پیتزا، سوسیس، کالباس، شیرینیجات بهخصوص شیرینیهای خامهای و تر، شکلات، بستنی، گوشتهای پر چرب و سس مایونز پرهیز کنید.
از شیرینکنندههای رژیمی مثل کاندرل جهت شیرین کردن مایعات استفاده کنید.
گوشت سفید (سینه مرغ یا ماهی) گریل شده یا آبپز ترجیح داده میشود.
از لبنیات کمچرب استفاده شود.
از نانهای رژیمی سبوسدار استفاده شود.
بهجای آبمیوه از خود میوه (به صورت متنوع) استفاده شود.
سالاد فصل با سرکه یا آبلیمو و کمی نمک و در صورت تمایل کمی ماست + یک قاشق مربا خوری روغن زیتون استفاده شود.
روزانه يك تا دو عدد قرص مولتی ویتامین (تا آخر دوره) ضروری است.
مصرف داروهای گوارشی (مثل پنتوزول )تجویز شده تا آخر دوره بالونگذاری ضروری است.
مصرف داروهای تجویز شده توسط متخصص تغذیه در طول دوره بالونگذاری ضروری است.
در صورت حالت تهوع و استفراغ به رژیم غذایی مایعات مانند دستورات هفتهی اول برگرديد.
در صورت هرگونه عوارض شديد گوارشی مثل تهوع، سوزش معده، ترش کردن، نفخ شدید، استفراغ، اسهال، یبوست با پزشک کلینیک مشورت کنید.
پیگیریهای بعدی
در هفتهی ۱ ،۲ یا ۴ بعد از بالونگذاری سپس هرماه جهت ویزیت مراجعه کند.
گاهي سونوگرافی شکم در ماه سوم جهت بررسی حجم بالون را انجام ميدهيم .
کنترل تغییر رنگ مدفوع و ادرار روزانه !.
در صورتیکه رنگ آنها آبی شد با پزشک تماس بگیرند.
مراجعه به پزشک متخصص تغذیه و روانپزشک جهت ادامه درمان لازم است .
با گذاشتن بالون چقدر وزن کم میشود؟
معمولا اگر با رژیم غذائی همراه شود بین ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم وزن کم خواهد شد. در بیماران سوپر چاق کاهش وزن با بالون حتي تا بيش پنجاه کیلوگرم هم قابل انتظار است.هشتاد كيلو هم داشتيم.
برداشتن بالن معده برای لاغری
در زمانی که من بالون معده گذاشتم در رابطه با برداشتن بالون نیز از پزشک سوالاتی پرسیدم. بعد از شش ماه بالون معده از طریق آندوسکوپی برداشته می شود، لذا لازم است از آرامبخش های مناسب طبق دستور پزشک مصرف کنید یا بهتر است به نوعی بیهوش گردید.
بادکنک تخلیه شده، گرفته می شود و با چنگکی که از لوله وارد شده از طریق دهان شما عبور می کند، خارج می شود.
بهترین روش لاغری برای افراد چاق و دارای اضافه وزن چیست؟
افرادی که شاخص توده بدنی بالا ۴۰ دارند چاق در نظر گرفته می شوند و بهتر است برای افزایش طول عمر و داشتن زندگی سالم اقدام به کاهش وزن کنند.
ورزش کردن و داشتن یک رژیم لاغری مناسب می تواند در اغلاب اوقات برای لاغری موثر باشد اما متاسفانه این راه کار تنها در افرادی که شاخص توده بدنی بین ۲۵ تا ۳۰ دارند مناسب است.
در افرادی که شاخص توده بدنی بین ۳۰ تا ۴۰ دارند ترکیبی از ورزش و رژیم لاغری+ مصرف دارو می تواند به کاهش وزن کمک کند اما برای افرادی که BMI بالای ۴۰ دارند بهترین روش لاغری انجام عمل جراحی لاغری مانند اسلیو معده است. این اعمال بی خطر بوده و نتایج دائمی دارند.