آزمایش خون ناشتا کدامند و چند ساعت قبل آزمایش باید ناشتا باشیم ؟

ناشتا بودن قبل از آزمایش خون برای برخی از آزمایش‌ها ضروری است. به همیت دلیل است که در طول انجام این آزمایش‌ها پزشک از شما می خواهد از چند ساعت قبل از انجام آزمایش، هیچ غذا یا نوشیدنی را مصرف نکنید. در این مطلب گروه سبک زندگی شادمگ لیستی از آزمایش خون ناشتا را خواهید دید.

آزمایش خون هایی که قبل از انجام به ناشتا شدن احتمالی نیاز دارند

• قند خون
• عملکرد کبد
• کلسترول
• میزان تریگلیسرید
• آزمایش میزان لیپوپروتئین پُرچگال (HDL)
• میزان لیپوپروتئین کم چگال (LDL)
• پنل متابولیکی پایه
• آزمایش پنل عملکرد کلیه
• پنل لیپوپروتئین

در صورتی که پزشک شما آزمایش قند خون جدیدی را برای شما تجویز کرده است. ولی ضرورت ناشتا بودن و مدت زمان آن را تعیین نکرده است، از آن ها راجع به ضرورت انجام این عمل سوال کنید.

گوشت های قرمز، بروکلی، و حتی برخی داروها، می توانند آزمایشی با نتیجه مثبت کاذب را به دنبال داشته باشند. بنابراین بهتر است همواره در خلال آماده شدن برای انجام یک تست، از توصیه های پزشک خود پیروی کنید.

چند ساعت قبل از آزمایش خون باید ناشتا باشیم

مدت زمان ناشتا بودن قبل از آزمایش خون با توجه به نوع آزمایش فرق می کند. در اکثر آزمایش‌ها از شما خواسته می شود که تا ۸ ساعت قبل از آزمایش، هیچ چیزی به جز آب مصرف نکنید.

برای تعداد محدودی از آزمایش‌ها نیز دوره ناشتا بودن ۱۲ ساعته مورد نیاز می باشد.

بنابراین سعی کنید زمان آزمایش خود را به گونه‌ای زمانبندی کنید که حدالامکان در ابتدای روز انجام شود. ساعت هایی که خواب هستید در محدوده ساعت های ناشتا بودن قرار می گیرند. شرط لازم برای معتبر بودن این دوره ناشتایی، این است که پس از بیدار شدن، قهوه یا غذا مصرف نکنید.

نوشیدن قهوه قبل از آزمایش ناشتا

نوشیدن قهوه خالی (قهوه سیاه) قبل از انجام آزمایش خون، ممکن است در نتایج حاصله تداخل ایجاد کند. علت این است که قهوه حاوی کافئین و مواد گیاهی محلول است. این مواد به صورت بالقوه منجر به انحراف نتایج آزمایش خون می شوند.

علاوه بر این قهوه یک ماده ادرار آور است. این بدین معنی است که مصرفش منجر به ادرار بیشتر می شود. در واقعیت امر، قهوه اثر دی هیدراته کردن (تخلیه آب از بدن) را به همراه دارد.

هرچقدر آب بدنتان کمتر باشد کار پرستار یا متخصص پزشکی که مسئول انجام آزمایش خون است، برای پیدا کردن رگ سخت تر می شود. بدین ترتیب انجام آزمایش خون نیز با دشواری و استرس بیشتری همراه می شود.

 نوشیدن آب قبل از انجام آزمایش خون ناشتا

نوشیدن آب قبل از انجام آزمایش خون مانعی ندارد، مگر اینکه دستور دیگری توسط پزشک تان صادر شده باشد. روال انجام آزمایش خون متفاوت از برخی جراحی ها است. یکی از شرط های انجام جراحی این است که معده تان کاملاً خالی باشد.

آب لوله کشی یا آب معدنی کاملاً پذیرفته شده هستند. اما افزودن عصاره لیمو را به زمان دیگری موکول کنید. نوشیدنی های گازدار به کُلی غیرقابل قبول هستند. مصرف نوشیدنی های گازدار، طعم دار و … در طول دوره ناشتا مجاز نیست. مصرف هرگونه چای نیز غیرمجاز است.

آب خوردن منجر به افزایش حجم آب بدن می شود. بدین ترتیب رگ ها منبسط می شوند و رویت پذیری شان افزایش می یابد. دو روز قبل از آزمایش، آب زیادی مصرف کنید. ضمناً سعی کنید قبل از خون دادن، چند لیوان آب بنوشید. بدین ترتیب کار پرستار یا متخصص پزشکی برای پیدا کردن رگ ساده‌تر می‌شود.

 آیا کودکان هم باید قبل از آزمایش خون ناشتا باشند

دقیقاً مشابه افراد بالغ، کودکان نیز تحت یک سری آزمایشات قرار می گیرند که انجام آن ها مستلزم ناشتا بودن است. در صورت ضروری بودن انجام آزمایش، دستورالعمل های لازم جهت عدم مصرف آب و غذا، از طریق متخصص اطفال در اختیار شما قرار می گیرند.

زمانبندی آزمایش خون فرزندتان را به گونه ای انجام دهید که حدالامکان در ابتدای روز انجام شود. در دوره ناشتا بودن، مرتب حواس شان را پرت کنید. ساعت های قبل از انجام آزمایش، بهترین زمان برای فرصت دادن به آن ها برای تماشای بی وقفه کارتون از تلویزیون یا بازی کردن با آیپد تلقی می شود.
برای فرزندتان یک خوراکی (اسنک) بخرید، تا به محض به پایان رسیدن آزمایش آن را بخورد.اگر  فرزند شما به هر نحوی و به دلیل غفلت شما موفق به خوردن خوراکی قبل از آزمایش شد، بهتر است زمانبندی آزمایش را تغییر دهید. زیرا در غیر این صورت نتایج به دست آمده غیر دقیق خواهند بود.

در دوران بارداری باید قبل از آزمایش خون ناشتا باشیم؟

در صورتی که باردار هستید، احتمالاً به چندین آزمایش خون نیاز خواهید داشت. هدف از این آزمایش‌ها رسیدگی به هرگونه تهدید سلامت بالقوه برای مادر یا نوزاد، در طول بارداری یا پس از تولد است. برخی از این آزمایش‌ها نیز مستلزم ناشتا شدن قبل از انجام آزمایش هستند. برای کسب آمادگی برای انجام هر آزمایش، به توصیه های پزشک خود توجه کنید.

ناشتا بودن برای افراد باردار اکثراً بی خطر است. شرط لازم این است که سلامت جسمانی تان در سطح خوبی باشد و بارداری شما از نوع پُرخطر نباشد. ممکن است پزشک مصرف آب زیاد یا ماندن در منزل را به شما توصیه کند. این توصیه ها به منظور افزایش رفاه کلی فرد تحت نظر پیشنهاد می‌شوند. این توصیه ها علی الخصوص برای هوای بسیار گرم و مرطوب صدق می کنند.

ناشتا بودن در برخی زنان باردار منجر به سوزش معده می شود. اگر در حین انتظار برای انجام آزمایش خون، با هرگونه علایم ناخوشایند یا نگران کننده رو به رو شدید، موارد شناسایی شده را در اسرع وقت به اطلاع پزشک برسانید.

چنانچه با پزشکی به غیر از متخصصان زنان – زایمان ملاقات می کنید، مطمئن شوید که آن ها قبل از صدور درخواست آزمایش خون از بارداری تان مطلع باشد.

 اگر قبل از انجام آزمایش خون ناشتا نباشید ، چه اتفاقی می‌افتد؟

قبل از آزمایشی که به ناشتا بودن نیاز دارد، اگر این شرط را رعایت نکنید، نتایج بدست آمده دقت لازم را نخواهند داشت. چنان چه چنین شرایطی را فراموش کرده باشید و قبل از آزمایش چیزی خورده یا نوشیده باشید، با مسئول انجام تست تماس بگیرید و ببینید آیا انجام آزمایش همچنان امکان پذیر است یا خیر؟

امکان تحلیل برخی آزمایش‌ها تحت شرایط غیر ناشتا هم وجود دارد. البته نتایج آن ها هم نسبت به حالت رعایت ناشتا دستخوش تغییر می شوند. صداقت داشتن بهترین کار است. اگر خوراکی، قهوه یا صبحانه کاملی را میل نموده اید، در هنگام خون گرفتن اطلاعات مربوطه را با متخصص آزمایشگاه در میان بگذارید.

آن ها یادداشتی را تنظیم می کنند مبنی بر اینکه نتایج آزمایش با در نظر گرفتن مواد غذایی مصرفی قابل ارزیابی هستند. در صورتی که ناشتا بودن یک شرط ضروری و اجتناب ناپذیر برای کسب نتایج معتبر است، آنگاه خون گرفتن متوقف شده و به زمان دیگری موکول می شود.

آزمایش خون ناشتا

ناشتا بودن به پزشک این امکان را می‌دهد تا مقادیر نتایج آزمایش خون را که تحت تأثیر غذاخوردن قرار می‌گیرند مانند انواع تست خون، سطح قند خون یا کلسترول را به طور دقیق اندازه‌گیری کند.

اگر به طور تصادفی قبل از آزمایش خون ناشتا غذا خورده‌اید، باید فوراً به پرسنل درمانی اطلاع دهید تا تفسیر نتایج اشتباه نشود.

در بعضی موارد، ممکن است همچنان بتوانید تست خون را انجام دهید، اما در موارد دیگر ممکن است لازم باشد آن را به روز دیگری موکول کنید.

بیایید بررسی کنیم که چرا ناشتایی برای برخی از آزمایش‌ها ضروری است، چه نوع آزمایش هایی نیاز به ناشتایی دارد و برای سهولت روند آن چه کارهایی را می توان انجام داد.

چرا ناشتا ؟

بعضی از انواع آزمایش خون شما را ملزم به ناشتابودن می‌کنند، زیرا نتایج براحتی می‌تواند تحت تأثیر غذاهایی که می‌خورید قرار گیرد. میزان ریز مغذی‌ها، کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌های موجود در غذای شما می‌تواند نتایج برخی از آزمایش ها را تغییر دهد.

یک نمونه از آزمایش‌هایی که به ناشتایی نیاز دارد، آزمایش قند خون است که سطح گلوکز خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. خوردن غذاهای سرشار از کربوهیدرات می‌تواند ظرف مدت ۱۵ دقیقه میزان قند خون را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

مدت ناشتایی قبل از آزمایش خون

مدت زمان ناشتایی به نوع آزمایش بستگی دارد. پزشک به شما می‌گوید که چه مدت باید از غذا خوردن خودداری کنید.

• قند خون: آزمایش قند خون ناشتا معمولاً به یک شبانه روزه ناشتایی نیاز دارد که حدود ۸ تا ۱۰ ساعت طول می‌کشد.
• کلسترول خون: برخی از انواع تست‌های کلسترول نیازی به ناشتایی ندارند. بعضی از آن‌ها مانند آزمایش مستقیم کلسترول LDL ممکن است تا ۱۴ ساعت به ناشتایی نیاز داشته باشد.
• تست سطح تری گلیسیرید: برای آزمایش تری گلیسیرید احتمالاً نیازی به ناشتایی نخواهید داشت، اما در برخی شرایط ممکن است ۱۲ ساعت ناشتایی لازم باشد.
• آهن سرم: ممکن است از شما خواسته شود ۱۲ ساعت ناشتا باشید و ۲۴ ساعت قبل از انجام این آزمایش از مصرف مکمل‌های آهن خودداری کنید.
• آزمایشات ویتامین B12: معمولاً قبل از آزمایش ویتامین B12 نیازی به ناشتایی ندارید. در برخی شرایط پزشک ممکن است حدود ۶ تا ۸ ساعت ناشتایی را توصیه کند.
• ویتامین B کمپلکس: یک آزمایش خون که تمام ویتامین‌های گروه B شما را بررسی می‌کند، معمولاً بعد از ناشتایی به مدت یک شبانه روز انجام می‌شود.
• پانل عملکرد کلیه: ممکن است قبل از آزمایش عملکرد کلیه به شما گفته شود که ۸ تا ۱۲ ساعت چیزی نخورید.
• آزمایش گاما – گلوتامیل ترانسفراز: پزشک ممکن است به شما بگوید یک شبانه روز ناشتا باشید و به مدت ۲۴ ساعت از مصرف الکل خودداری کنید.

علائمی که ممکن است به آزمایش خون ناشتا نیاز داشته باشد

شرایط بسیاری وجود دارد که ممکن است دکتر بخواهد آزمایش خون ناشتا تجویز کند. فقط سه نمونه از این موارد شامل دیابت، افزایش کلسترول یا کاهش آهن است.

علائم اولیه زیر ممکن است بیانگر این باشد که مبتلا به یکی از موارد ذکر شده هستید:

• تشنگی شدید
• بهبودی آهسته زخم
• تاری دید
• خستگی
• تکرر ادرار
• پوست رنگ‌پریده
• ناخن‌های شکننده
• سردرد
• سرگیجه

نکاتی برای ناشتایی قبل از آزمایش

نکات زیر ممکن است به شما کمک کند تا ناشتایی برای آزمایش خون آسان‌تر شود:

آب بنوشید. نوشیدن آب زیاد قبل از آزمایش خون ناشتا باعث می‌شود رگ‌های خونی شما براحتی پیدا شوند.
تست خون را صبح انجام دهید. اگر آزمایش خون شما صبح است، احتمالاً فقط باید از یک وعده غذایی صرف نظر کنید.
قبل از ناشتایی غذا بخورید. غذا خوردن بلافاصله قبل از شروع زمان ناشتا بودن باعث کاهش زمان گرسنگی می‌شود. به عنوان مثال، اگر تست خون شما ساعت ۹ صبح است و شما باید ۱۲ ساعت روزه بگیرید، آخرین وعده غذایی خود را شب قبل حدود ساعت ۸:۳۰ عصر میل کنید.

در هنگام ناشتایی از ورزش کردن بپرهیزید. ورزش هضم غذا را تسریع می‌کند و باعث می‌شود کالری اضافی بسوزانید.
خود را سرگرم نگه دارید. مشغول بودن به شما کمک می‌کند ذهن‌تان از گرسنگی منحرف شود.

لیست کامل آزمایش هایی که نیاز به ناشتایی دارند

آزمایش خون ناشتا 8 تا 10 ساعته

• FBG یا قند (گلوکز) خون ناشتا
• قند (گلوکز) خون 2 ساعته یا 2hpp
• اسید اوریک خون
• اسیدآمینه های خون و ادرار
• اسید فولیک، اسید صفراوی تام
• سرولوپلاسمین
• گاما گلوتامیل ترانسفراز یا GGT
• آزمایش تحمل لاکتوز
• آمیلاز سرم
• لیپاز
• C-Peptide و انسولین
• PTH
• آدیپونکتین
• هورمون رشد
• پروتئین کمپلمان Cq1

آزمایش با 10 تا 12 ساعت ناشتایی

• گلوکاگون
• کلسیتونین
• الاستاز
• هموسیستئین
• HDL کلسترول
• LDL کلسترول
• فسفر
• کلسیستوکینین (CCK)
• پلی پپتید پانکراس (نمونه سرم)
• سکرتین

آزمایش با 12 تا 14 ساعت ناشتایی

• TIBC (نمونه قبل ساعت 12 ظهر گرفته شود)
• آهن (نمونه قبل ساعت 12 ظهر گرفته شود)
• UIBC (نمونه قبل ساعت 12 ظهر گرفته شود)
• آزمایش تحمل قند گلوکز یا GTT
• کلسترول
• تری گلیسرید
• لپتین
• گاسترین
• لیپید تام
• لیپوپروتئین A
• آپولیپوپروتئین ها
• ویتامین E

سایر

• لیپوپروتئین الکتروفورزیس
• اسیدهای چرب زنجیره بسیار بلند یا VLCFA
• 5 هیدروکسی ایندول استیک اسید
• ظرفیت اتصال ویتامین ب 12 یا Vitamin B12 Binding Capacity
• ویتامین ب 12
• فسفولیپید سرم یا پلاسما
• پروانسولین
• گاسترین سرم
• ویتامین B6
• آزمایش ویتامین K
• ویتامین A
• IGFBP1
• کوآنزیم Q10
• ویتامین B61
• آزمایش ویتامین C یا آسکوربیک اسید

آزمایش هایی که ناشتا بودن برای انجام آنها ضروری نیست، اما اگر فرد ناشتا (حداقل 5 ساعت) باشد بهتر است:

• کلسیم
• آلکالین فسفاتاز یا ALP
• آلدولاز
• اسید فسفاتاز پروستاتیک و تام یا ACP
• فنیل آلانین 4 ساعت پس از مصرف غذا
• کلراید
• کرایوگلوبولین
• کورتیزول
• هاپتوگلوین
• پری آلبومین
• ترانسفرین
• کاروتن سرم
• IGFBP2
• آزمایش های مربوط به آرتریت روماتوئید
• اینهیبین A
• پیپکولیک اسید

ادامه

• اسید لاکتیک پلاسما
• اسید پیروویک
• آزمایش Beta CTX-1 یا Cross Laps
• وسکوزیته سرم
• الکتروفورز پروتئین سرم
• آزمایش P1NP یا Procollagen 1 Intact N-Terminal Propeptide
• آنتی ژن مهارکننده استراز C1
• مهارکننده استراز C1
• ایمونوگلوبولین D
• بررسی عملکرد کمپلمان C5 سرم
• آنتی ژن کمپلمان C5 سرم
• 1و25 دی هیدروکسی ویتامین D