مصرف دارو در ماه رمضان کار سختی است مخصوصا اگر بیماری خاص داشته باشید و باید داروها را راس ساعت مصرف کنید. پس حتما بعد از مطالعه این مطلب با پزشک خود هم مشورت کرده و قبل از ماه مبارک رمضان ساعت دارو و قرص خود را تنظیم کنید.
چگونگی مصرف داروها در ماه مبارک رمضان
توجه به درمان بیمارانی که در ماه رمضان روزه می‌گیرند، برای پزشکان و داروسازان مسئولیت بزرگی است، چرا که لازم است افراد مبتلا به بیماریهای مزمن، برنامه دارویی خود را در ماه رمضان تغییر دهند و زمان مصرف دارو را به وقت سحر و افطار موکول کنند.
در مورد داروهایی با دستور مصرف روزی یک عدد، نحوه مصرف دارو در طول ماه رمضان تغییری نخواهد کرد.
چنان چه لازم باشد این یک دوز با معده خالی مصرف شود، بهتر است یک ساعت قبل از سحری و یا دو ساعت بعد از افطار باشد.تغییر زمان مصرف برخی از داروها از روز به شب می‌تواند باعث عارضه در بیماران شود، به عنوان مثال مصرف فلوکستین در شب باعث بی‌خوابی میشود.
در خصوص داروهایی که چند بار در طول شبانه روز دستور مصرف دارند، ممکن است بیمار بتواند با مشورت پزشک، داروی خود را در سحر و افطار مصرف کند.در این موارد پزشک فرم داروی طولانی اثر و یا تعویض با یک داروی مشابه دیگر از همان خانواده ولی با نیمه عمر طولانی‌تر را برای بیمار تجویز می‌کند.
معمولا در ماه رمضان می‌توان از فرم غیرخوراکی داروها، مانند آمپول، داروهای استنشاقی، شیاف و قطره گوش یا چشم استفاده کرد.
نحوه مصرف قرص ویتامین دی را در شادمگ بخوانید.
نکته مهم
چنانچه مبتلا به بیماری مزمن مانند فشارخون، دیابت، بیماریهای گوارشی، اعصاب و روان، قلبی- عروقی، تنفسی و اختلالات کلیوی می‌باشید، در این خصوص که آیا روزه داری برای شما بدون اشکال است یا خیر و همچنین در صورت بی خطری، در مورد نحوه مصرف دارو و رژیم غذایی مناسب در ماه مبارک رمضان، با پزشک و داروساز مشورت کنید.
اثربخشی بسیاری از داروها، ارتباط مستقیمی با مصرف به موقع آنها در زمان معین دارد. در ایام روزه داری خودسرانه نوبت داروی خود را قطع نکنید.
قطع ناگهانی برخی از داروها به واسطه روزه داری بسیار خطرناک است. درباره قطع داروهای خود و نحوه استفاده آنها در ماه مبارک رمضان، با پزشک و یا داروساز خود مشورت کنید.
زمان مصرف دارو
جدول زمان بندی دوزهای دارویی با توجه به شرایط موجود در ماه رمضان تغییر می کند، به طور معمول دو نوع جدول زمان بندی مصرف دارو مورد استفاده قرار می گیرد:
1- دوز منفرد در طول شبانه روز
نحوه مصرف دارو در این نوع درمان در طول ماه رمضان تغییری نمی کند چرا که این روش تداخلی با روزه داری ندارد، در مورد این نوع نحوه مصرف باید گفت که در صورتی که لازم است دارو با معده خالی مصرف شود، بهترین زمان مصرف یک ساعت قبل سحری یا دو ساعت بعد افطار می باشد.
2- دوز چندگانه در طول شبانه روز
بیمارانی که مجبور به مصرف روزی دو یا چند بار دارو هستند، ممکن است پس از مشورت با پزشک معالج خود قادر باشند داروهای خود را در فاصله بین افطار تا سحر استفاده کنند، در مواردی خاص ممکن است پزشک معالج قادر باشد با جایگزینی داروهای این بیماران با انواع طولانی اثر آنها و یا تعویض دارو با یک داروی مشابه با نیمه عمر طولانی تر امکان روزه داری برای این بیماران زا فراهم نمایند.
آنتی بیوتیکها از جمله داروهایی هستند که حتمأ باید در زمان مشخص خود مصرف شوند و امکان تغییر ساعت آنها وجود ندارد اما پزشک معالج می تواند با در نظر گرفتن نوع بیماری، آنتی بیوتیکی را انتخاب کند که با برنامه روزه داری تداخل پیدا نکند.
داروهایی که روزه را باطل می کنند
مصرف کلیه داروهای خوراکی که از حلق می گذرند، موجب بطلان روزه می گردد.
در خصوص بطلان روزه در پی مصرف قرص های زیرزبانی، اسپری های دهانی و داروها و محلول های تزریقی با اثر حجم دهنده و تقویتی، هر فرد لازم است به فتوای مرجع تقلید خود مراجعه نماید.
راه تجویز دارو
انتخاب دارو و راههای مناسب مصرف آن نیاز به هماهنگی پزشک و فتوای مراجع دینی دارد اما به طور کلی راه های تجویز زیر سبب ابطال روزه نمی شود:
1- قطره های چشم و گوش و بینی به شرطی که دارو به حلق نرسد.
2- تمامی مواردی که از طریق پوست جذب بدن می شوند مثل: کرم ها، پمادها و نوارچسب های حاوی مواد دارویی
3- شیاف ها، محلول های واژینال و کرمهای واژینال
4- آمپول های با تزریق زیر پوستی، عضلانی، مفصلی یا وریدی به استثنای تغذیه از راه وریدی، سرم و آمپول های تقویتی
5- شیاف ها و پمادهای مقعدی
توصیه های عمومی
تشخیص مجاز بودن روزه داری برای افراد مبتلا به بیماری صرفأ با نظر پزشک درمانگر و رعایت جوانب شرعی آن امکانپذیر است، در مورد بیمارانی که این اجازه را دارند ولی همزمان به مصرف داروها نیاز دارند، می توان پیشنهادهای زیر را مطرح نمود:
از آن جا که مصرف اشکال غیر خوراکی داروها در اغلب موارد با روزه داری منافاتی ندارد، بیمارانی که اشکال غیرخوراکی داروها را مصرف می کنند نباید نگران روزه داری خود باشند.
ممکن است در مواردی پزشک معالج قادر باشد با جایگزین کردن اشکال خوراکی داروها با انواع غیر خوراکی آنها امکان روزه داری را برای برخی بیماران فراهم نماید.
از آنجا که مصرف کافی آب و مایعات نقش مهمی در دفع داروها و متابولیت های ناشی از آنها دارد، لازم است دقت شود که در فاصله بین افطار تا سحر به میزان کافی آب و مایعات به بدن روزه داران و به خصوص بیمارانی که دارو مصرف می کنند برسد، این اقدام ضمن تأمین نیاز بدن روزه داران به مایعات، به خصوص در زمانی که ماه مبارک رمضان در فصل گرما قرار دارد، شرایط لازم را برای دفع مناسب داروها و متابولیت های آنها از بدن فراهم خواهد کرد.
به طور کلی توصیه میشود در صورت وقوع مشکلات درمانی در ماه رمضان بهترین کار برای روزه داران مشورت با پزشک معالج خود است.
در مورد مصرف آمپول نوروبیون در شادمگ بیشتر اطلاعات کسب کنید.
روزه داری و مصرف دارو در بارداری
برای زنان باردار و خانمهایی که فرزند شیر خواره دارند و یا باردار هستندنیز توصیه کرد:بارداری، شیردهی و برخی از بیماریها مانند دیابت، فشارخون، روده تحریک پذیر، یبوست، زخمهای گوارشی (معده و دوازدهه)، اختلالات کلیوی، بیماریهای اعصاب و روان و آسم همگی از شرایط جسمی هستند که فرد ملزم است پیش از اقدام به روزه داری، با پزشک معالج خود در خصوص اقدام به روزه داری و همچنین نحوه مصرف داروها، مشورت نماید.
ابن بیمارها حتما برای روزه داری با پزشک مشورت کنند
افراد مبتلا به بیماریهای خاص مانند میگرن در صورتی که در ماه رمضان روزه می‌گیرند، باید توجه داشته باشند که برای پیشگیری از وخیم‌تر شدن بیماری باید از محرک‌هایی مانند حذف وعده سحری یا قرار گرفتن در معرض هوای گرم و حرارت اجتناب کنند تا در طول روز، بدن آنها دچار کم آبی نشود.
بهتر است پزشکان، بیماران مبتلا به فشار خون بالا را در مورد اجتناب از کم آبی بدن، ارزیابی مرتب فشار خون و توجه به علایم اُفت فشار خون مانند سرگیجه و احساس گیجی و حواس پرتی، مطلع کنند.
روزه گرفتن افراد مبتلا به دیابت، یکی از بحث برانگیزترین موضوعاتی است که در ماه رمضان مطرح میشود و لازم است این بیماران در ماه رمضان کاملا زیر نظر پزشک باشند، چرا که اغلب مسلمانانی که به دیابت نوع 2 مبتلا هستند و نیمی از بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 در ماه رمضان روزه می‌گیرند.
نتایج تحقیقات بیانگر آن است که بیماران مبتلا به دیابت نیز می‌توانند روزه بگیرند حتی اگر لازم باشد به طور مرتب انسولین مصرف کنند.با این حال، روزه گرفتن، خطر ابتلا به هیپوگلیسمی (اُفت قند خون) و کتواسیدوز دیابتی را در این بیماران افزایش می‌دهد.
بیماران مبتلا به صرع، در معرض خطر تغییر دز دارو در ایام روزه‌داری هستند. پزشکان علاوه بر بیماران صرعی که با قطع دارو دچار بازگشت حملات تشنجی می‌شوند، باید به بیماران مبتلا به آسم که با قطع داروهای استنشاقی و افشانه‌های تنفسی دچار حملات آسمی می‌شوند، مشاوره دقیق داده و توصیه‌های لازم را ارائه کنند.
