اکثر مردم در طول زندگی خود مجبور به درک علائم استرس و اضطراب هستند اما با شناسایی عوارض استرس بر بدن می توانیم کارهای فراوانی برای مدیریت موثر استرس انجام دهیم. این مطلب گروه سلامت شادمگ در خصوص عوارض اضطراب بر بدن را از دست ندهید.
پاسخ به استرس
«استرس خوب» دقیقا چه ویژگیهایی دارد؟ همهی ما به لطف استرسی که ما را تحریک میکند در این نقطه از زندگی هستیم. استرس باعث میشود انسان در پاسخ به تهدیدها با مقابله یا فرار (با تکیه بر غریزهاش) جان سالم به در ببرد.
در هنگام خطر و تهدید، انسان واکنشی نشان میدهد که مؤسسهی علمی فرانکلین (Franklin) آن را «جهش متابولیک» مینامد. در این فرایند آدرنالین و کورتیزول ترشح میشود؛ فشار خون، ضربان قلب و تنفس افزایش مییابد؛ گلوکوز در خون آزاد و آمادهی تبدیل شدن به انرژی میشود؛ فرایند گوارش، تولید مثل و سیستم ایمنی تحت تأثیر قرار میگیرد؛ جریان خون در پوست کاهش یافته و آستانهی تحمل درد افزایش مییابد.
با عادی شدن اوضاع، این فرایند روندی وارونه پیدا میکند. پس از رفع مشکل شما دوباره به آرامش میرسید؛ به تدریج آدرنالین را دفع و تعادل هورمونی و متابولیک خود را بازیابی میکنید.
امروزه کمتر پیش میآید که دچار موقعیتی شویم که مانند آنچه پیشتر گفتیم نیازمند پاسخی قدرتمند و شدید به استرس باشد. در مقابل زندگی به گونهای است که انگار همیشه در وضعیتی با درجهی پایین اضطرار هستیم که پایانی ندارد.
با این وجود بسیاری از ما کاری برای دفع هورمونهای استرس نمیکنیم یا زمانی را به حل مشکلاتمان اختصاص نمیدهیم، تلاشی برای آرام کردن خودمان و تعیین اولویتهایمان نمیکنیم.
اما باید بدانید این استرس شدید و همیشگی آسیب فراوانی به ما میزند!
تکنیک هایی برای کاهش استرس شب امتحان وجود دارد که دانستن آن فشار امتحانات را از روی دوش شما کاهش می دهد.
۶ نشانه استرس و اضطراب شدید
نگرانی
ما انسان ها توانایی پیش بینی کردن داریم و می توانیم برای پیش بینی های خود برنامه ریزی کنیم. این امر باعث می شود اتفاقاتی که در گذشته رخ داده است را به حال و آینده نیز مرتبط کنیم.
همین امر نیز باعث میشود احساس نگرانی داشته باشیم. نگرانی در حقیقت همان جنبه ادراکی اضطراب است که در ذهن و به شکل افکار مکرر روی می دهد. این تکرار افکار تمرکز بر روی انجام صحیح کارها را دچار مشکل میکند.
احساس ترس از عوارض اضطراب بر بدن
ترس از ارتفاع یا ترس از حیوانات نشانه هایی از هراس هستند. اگر شدید باشد می تواند در زندگی عادی اختلال ایجاد کند و مانع انجام بسیاری از کارها در فعالیتهای روزمره شود.
برخی از ترس ها عبارتند از: ترس از حیوانات یا حشرات، ترس از رویدادهای طبیعی مثل زلزله، سیل، طوفان، ترس از قرار گرفتن در جاهای مرتفع، شرایط خاص مثل هواپیما و آسانسور، ترس از تنها بودن در خانه و ترس از خون، تزریق و آسیب.
مشکل تمرکز
نگرانی مداوم در زمینه زندگی باعث می شود که تمرکز بر روی یک مسئله سخت شود. بسیاری از انسان ها از مشکل نداشتن تمرکز و احساس بی قراری و ناآرامی مکرر رنج می برند. چرا که این مشکل زندگی روزمره آنها را تحت تاثیر قرار میدهد و می تواند در محیط کاری و آموزشی آن ها را با مشکلات مختلفی مواجه کند.
بی قراری
هر فردی در طول زندگی خود ممکن است دچار احساس بی قراری و ناآرامی شود. اما افراد مبتلا به مشکل اضطراب بیشتر از دیگران در معرض این حالت قرار میگیرند. احساس دیگران در برخی موقعیت ها تا حدی طبیعی است اما اگر علائم اضطراب و بیقراری آنقدر زیاد شوند که فرد نتواند عملکرد عادی خود را حفظ کند حتماً باید به یک متخصص روانشناس مراجعه کند.
اختلالات خواب نشانه استرس
استرس و اضطراب اغلب بر میزان و کیفیت خواب تاثیر منفی می گذارند. اختلالات خواب مانند بیدار شدن در نیمه شب، کابوس های شبانه و… از نشانه های استرس و اضطراب هستند. برای درمان اختلالات خواب که ناشی از استرس و اضطراب هستند باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.
زیرا تحقیقات انجام شده نشان میدهد در بسیاری از مواقع، زمانی که استرس و اضطراب درمان شوند، مشکلات بی خوابی یا اختلالات خواب نیز بهبود مییابند.
خستگی از عوارض اضطراب بر بدن
خستگی دلایل بسیاری می تواند داشته باشد. به عنوان مثال خستگی میتواند ناشی از انجام کارهای سخت، مطالعه سخت یا علائم افسردگی و دیگر شرایط پزشکی باشد.
چنانچه خستگی ناشی از وسواس یا نگرانی و ترس باشد می توان آن را نشانه استرس دانست. استرس زیاد می تواند تاثیری منفی بر روی سطوح انرژی بدن داشته باشد. زیرا بسیاری از هورمون های کلیدی بدن با توجه به سطح استرس دچار عدم تعادل می شوند. بر همین اساس نیز گفته میشود که سطوح بالای استرس و علائم خستگی ارتباط نزدیکی با هم دارند.
البته نشانه استرس و اضطراب تنها بعد رفتاری ندارند. بلکه برخی از نشانههای جسمانی نیز وجود دارند که بروز هر یک میتواند نشانه استرس و اضطراب شدید باشد. در ادامه برخی از این نشانههای فیزیکی و جسمانی را برای شما لیست کردهایم.
- خشکی دهان
- سرخ شدن
- سرگیجه
- افزایش ضربان قلب
- لرزش دستها
- عرق کردن کف دست
- رنگ پریدگی
- احساس درد در قفسه سینه
- ساییدن دندان ها به هم
آشنایی با ۷ مورد از نشانهها و علائم استرس و اضطراب
علائم استرس و اضطراب چیست؟
طبق تعریف NHS (سازمان سلامت انگلستان) احساس فشار روحی یا عاطفی بیش از حد، وقتی قادر به مقابله با آن نیستیم، استرس نام دارد. از آنجا که شرایط ایجادکننده استرس، از تغییرات مثبت یا منفی زندگی ما به وجود میآیند، همواره وجود دارند.
قبولی در آزمون، ایجاد تغییر در شرایط شغلی، تغییر مکان زندگی و بسیاری موارد دیگر که بهطور روزمره شاهد آن هستیم عاملی برای استرس هستند. عدهای در این شرایط رشد میکنند و گروهی صدمه میبینند. طبق این تعریف، موقعیتی که برای فردی استرسزا است، ممکن است برای دیگری انگیزهبخش باشد.
استرس باعث تغییر میزان ترشح هورمونها در بدن میشود. این ما را قادر میسازد تا با فشارها یا تهدیدها مقابله کنیم و در اصطلاح پاسخ «جنگ یا گریز» را ایجاد میکنند. اما علائم وعوارض اضطراب بر بدنچیست؟
ممکن است تحریکپذیر شویم، دائما نگران باشیم یا غیرمنطقی رفتار کنیم. همچنین شاید علائم جسمی مانند مشکلات گوارشی، سردردهای تنشی، دردهای عضلانی، اختلال خواب یا سرگیجه را تجربه کنیم. حتی در صورت ادامه استرس علائم جسمیدیگری چون ضعف دستگاه ایمنی، مشکلات پوستی، مشکلات شناختی(ماننداختلال در تمرکز و حافظه) و مشکلات خلقی پیدا کنیم.
دیگر علائم
در صورت ادامه استرس شاید رفتارهای خطرناکی چون سیگارکشیدن و مصرف مواد مخدر هم خود را نشان بدهند. مشکلات جسمی شدیدتری چون بیماری قلبی، عروق کرونری، سرطان و مشکلات ریوی نیز از موارد خطرناکی هستند که استرس مهمانشان میکند.
در واقع استرس میتواند بر احساس، تفکر، رفتار و نحوه عملکرد بدنمان تأثیر بگذارد؛ ولی آنچه در نتیجه این تغییرات به وجود میآید در همه افراد یکسان نیست و متغیرهای زیر در تعیین آن تاثیر دارند:
- میزان شدت استرس و عوامل ایجادکننده آن
- مدتزمان ماندگاری و ادامه استرس
- میزان منابع در دسترس فرد برای مقابله
هنگامیکه فشار (استرس یا تهدید) از بین رفت، طبق قاعده باید سطح هورمون استرس بهحالت عادی باز گردد. ولی گاهی میزان این هورمونها به همان صورت قبل در بدنمان باقی میمانند و منجر به علائم اضطراب میشوند.
این زمان است که بدون وجود استرس شاهد علائمی هستیم که علتی برای توضیح آن نداریم. این مواقع رفتارهایی ظهور میکنند که حتی نمیتوانیم آنها را کنترل کنیم.
نکته قابل توجه درباره علائم استرس و عوارض اضطراب بر بدن این است که اضطراب با ترس تفاوت دارد. ترس علت بیرونی و معقولی دارد؛ حال آنکه اضطراب از تعارضی درونی و مبهم نشأت میگیرد. برای شناخت بهتر این علائم به بررسی هفت مورد از مهمترین موارد علائم اضطراب میپردازیم:
نگرانی مفرط
این طبیعی است که هر از گاهی احساس نگرانی کنیم؛ مخصوصا اگر زندگی پر از استرسی داشته باشیم. اما این نگرانی و اضطراب در جایی که بیش از حد و مداوم است، کنترل آن دشوار است و با فعالیتهای روزمره تداخل دارد، غیرعادی است. حتی ممکن است این نگرانی یا اضطراب مداوم، تناسبی با رویداد ایجادکننده آن نداشته باشد که این حاکی از اضطراب است.
در نگرانی مفرط فرد دائماً با افکاری دلمشغول است و آنها را بدون اختیار، در ذهنش مرور میکند. این افکار همواره تکرار میشوند و مربوط به خطری هستند که در آینده اتفاق میافتند و فرد انتظارش را میکشد. کنترل این افکار مشکل و حضورشان آزاردهنده هستند.
برانگیختگی و آشفتگی مداوم
برانگیختگی و آشفتگی نیز احساسی طبیعی است که اکثر افراد هنگام استرس آن را تجربه میکنند. در اکثر موارد، نیازی به نگرانی نیست؛ اما در صورتی که علتی بیرونی برای آن نیابیم، نشانهای از اضطراب و از گروه علائم اضطراب است.
نبض تند، کف دستهای عرقکرده، لرزش دست و خشکی دهان، به این دلیل رخ میدهد که مغز ما خطر را احساس کرده است. بنابراین مغز، بدن را برای واکنش به تهدید آماده میکند. این رفتار در مقابل تهدیدی واقعی مفید است؛ اما اگر هیچ تهدیدی نیست یا لااقل تهدید بزرگی وجود ندارد، ناتوانکننده است.
احساس بیقراری
این نوع بیقراری ممکن است بر وضعیت روانی و زندگی روزمره ما تأثیر بگذارد. بیقراری حاصل از اضطراب ممکن است باعث ناتوانی در استراحت، مشکل در تمرکز یا ناآرامبودن مداوم تجربه شود. همچنین میتواند از نظر جسمی روی ما تأثیر بگذارد و اختلالاتی چون سندرم پای بیقرار را به همراه بیاورد.
در این علامت فرد بسته به موقعیت عکسالعملهای متفاوتی نشان میدهد. ممکن است یکجا نتواند بماند و مادام نیاز شود جایش را عوض کند یا کارش را کلا کنار بگذارد. بهطور کلی میتوان گفت که در این شرایط فرد در حال انجام هر کاری هست، آن را نیمهکاره رها میکند.
این عدم ثبات با حس تشویش همراه است که در درونش وجود دارد و در رفتار بیرونی به این روش خود را نشان میدهد.
خستگی
درگیری ذهنی دائمی با اضطراب انرژی زیادی را از فرد بیمار طلب میکند. به همین دلیل فرد مضطرب بهآسانی خسته میشود. این قضیه معمولا پس از تجربه اضطراب رخ دهد یا تا جایی پیش میرود که حتی بدون انجام کاری فرد همواره احساس خستگی کند.
دشواری تمرکز
بسیاری از افراد مبتلا به اضطراب بیان میکنند که در تمرکز مشکل دارند. این توضیح خوبی برای کاهش عملکرد در زمان اضطراب است و دقیقا فرد در همین زمان متوجه حضور چنین علامتی میشود. او نمیتواند روی کار خاصی تمرکز کند و آن را انجام دهد.
معمولا فرد احساس میکند که ذهنش خالی میشود. در موارد شدیدتر حتی ممکن است که فرد احساس گیجی کند و علائم اضطراب شدیدتری را از خود نشان دهد.
تحریکپذیری
تحریکپذیری نوعی احساس بیقراری است. زمانی که تحریکپذیر هستیم، با کوچکترین چیزی، بهراحتی ناامید یا ناراحت میشویم. این در موقعیتهای استرسزا عادی است اما تجربهاش در غیر این موارد، اضطراب را تداعی میکند.
در این مواقع فرد منابع خود را به مقابله با اضطراب اختصاص داده است؛ بنابراین ذخیرهای برای تحمل اتفاقات جدید ندارد.
سفتشدن عضلات
داشتن عضلات منقبض در بیشتر روزهای هفته یکی دیگر از علائم مکرر اضطراب است. انقباض عضلانی رابطهای دوطرفه با اضطراب دارد. به این معنی که تنش عضلانی عاملی برای افزایش احساس اضطراب شود یا اضطراب منجر به افزایش تنش عضلانی شود. البته عامل سومیهم میتواند باعث هر دو شود.
احساس لرزش در سطح بدن، احساس سنگینی روی عضلات، تجربه تیک یا نبض روی عضلات از این گروه هستند.
چرا دانستن علائم اضطراب و استرس مهم است؟
برای مقابله با شرایط نامطلوب اولین قدم شناخت و اشراف به آن است. این شناخت کمک میکند تا شرایط را مدیریت کنیم و راهبردهای مقابله با آن را انجام دهیم. استرس به خودی خود یک بیماری نیست، اما اگر به آن توجه نشود، میتواند باعث بیماری شود.
گاهی اوقات استرس ابزار مفیدی است که میتواند انرژی و توجه را افزایش دهد. با این حال، اغلب اوقات، استرس نیرویی منفی در زندگی فرد است که باعث ایجاد مجموعهای از اثرات ناخواسته میشود.
مردم فکر میکنند که درباره استرس و خطرات آن میدانند، اما بدون درک واقعیتها و آمار مربوط به استرس، فرد نمیتواند به طور کامل اثرات آن را درک کند. بهتر است که با درکی درست از این قضیه، استرس را مدیریت و تعدیل کنیم یا در صورت بروز اضطراب به درمان آن بپردازیم.
شناخت علایم استرس و عوارض اضطراب بر بدن به ما کمک میکند راههای مقابله سالم را بیابیم و بدانیم روشهای مقابله ناسالم مانند نوشیدن الکل یا کشیدن سیگار جوابگو نیستند. بهعلاوه شناخت علائم و انجام عکسالعمل صحیح از عوارض غیرارادی استرس مانند بیماریهای جسمیجلوگیری میکند.
۱۲ تاثیر مخرب اضطراب بر بدن
استرس مزمن و مداوم با سطح بالای هورمون کورتیزول در بدن شناخته میشود. این هورمون در کوتاهمدت آنچنان اثر منفی ندارد؛ ولی دورههای طولانیمدت استرس، یا استرسهای حاد و مکرر میتواند اثرات جدی و مخربی بر اعضای بدن داشته باشد.
افرادی که به مدت طولانی تحت استرس هستند عوارضی نظیر سردرد، اختلالات گوارشی، فشار خون بالا، درد قفسهی سینه و مشکلات خواب را تجربه میکنند. بنابراین بهتر است برای پیشگیری از عوارض اضطراب بر بدن ، اگر استرس مداوم را تجربه میکنید از یک روانشناس کمک بگیرید. در ادامه به ۱۲ اثر مخرب استرس بر اعضاء بدن میپردازیم.
تأثیر استرس بر معده
استرس میتواند منجربه ترشح بیشازحد برخی هورمونها، افزایش سرعت تنفس و ضربان قلب شود؛ همهی این موارد میتوانند سیستم گوارشی شما را دچار اختلال کنند. همچنین به دلیل افزایش اسید معده، احتمال سوزش سر دل (رفلاکس اسید معده) بیشتر است. استرس سبب بروز زخم معده نمیشود؛ اما میتواند خطر ابتلا به آن را افزایش دهد و باعث فعال شدن زخمهای موجود شود.
استرس همچنین می تواند بر نحوهی حرکت غذا در دستگاه گوارش شما تأثیر بگذارد و منجر به اسهال یا یبوست شود. همچنین ممکن است به دنبال استرس مزمن تهوع، استفراغ یا درد معده را تجربه کنید.
تأثیر استرس بر روده
مغز و روده با هم در ارتباط هستند. در واقع، نورونهای زیادی با روده مرتبطند. روده تا حدودی تحت کنترل سیستم عصبی مرکزی یا مغز و نخاع است. استرس میتواند سبب افزایش احساس درد، نفخ یا ناراحتی در رودهها شود.
استرس همچنین میتواند بر سرعت حرکت غذا در بدن نیز تأثیر بگذارد و منجر به مشکلات گوارشی مانند اسهال و یبوست شود. علاوهبراین، استرس میتواند باعث اسپاسم ماهیچهها در روده شود که میتواند دردناک باشد.
تأثیر استرس بر جنین
استرس مزمن میتواند برای جنین نیز مشکلآفرین باشد. استرس در دوران بارداری ممکن است بر رشد نوزاد در رحم و مدتزمان بارداری اثر مخرب داشته باشد. احتمال ابتلای نوزادان نارس به اختلالات رشد و یادگیری بیشتر است. نوزادان زودرس بهاحتمالزیاد در بزرگسالی به بیماریهای مزمن مانند بیماریهای قلبی، فشار خون بالا و دیابت مبتلا خواهند شد.
علاوه بر این استرس و اضطراب در دوران بارداری میتواند خطر سقط جنین و به دنیا آوردن نوزاد با وزن کم را افزایش دهد.
میتوانید با مطالعهی مقالهی روش های کاهش استرس بارداری با ۱۰ راهکار مؤثر برای کاهش استرس در این دوران حساس آشنا شوید.
تأثیر استرس بر قلب
استرس مزمن یا مداوم که در مدت زمان طولانی تجربه شود میتواند به مشکلات طولانیمدت قلب و عروق بینجامد. درحقیقت استرس با افزایش دادن مداوم ضربان قلب و افزایش سطح هورمونهای مضر مانند کورتیزول میتواند خطر ابتلا به فشار خون بالا، حملهی قلبی یا سکتهی مغزی را افزایش دهد.
علاوه براین استرس حاد تکرارشونده و استرس مزمن مداوم نیز ممکن است به التهاب در سیستم گردش خون، خصوصاً در عروق کرونر قلب منتهی شود. همچنین به نظر میرسد نحوهی واکنش فرد به استرس میتواند بر سطح کلسترول تأثیر بگذارد.
استرس طولانیمدت اثرات مخربی بر سیستم گوارشی و سیستم قلب و عروق دارد.
تأثیر استرس بر بدن زنان و خونریزی قاعدگی
هیپوتالاموس قسمتی از مغز است که چرخهی قاعدگی شما را کنترل میکند. این بخش از مغز نسبت به عوامل خارجی مانند ورزش، خواب و استرس حساس است. درحالتطبیعی هیپوتالاموس مواد شیمیایی خاصی ترشح میکند که منجر به تنظیم سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون در بدن میشود.
بدن شما در شرایط استرس کورتیزول تولید میکند. بسته به اینکه بدن شما چگونه استرس را تحمل میکند، کورتیزول ممکن است منجر به تأخیر، کم شدن طول دوره یا حتی قطع شدن قاعدگی برای یک یا چند دوره شود.
علاوهبراین، استرس میتواند علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را تشدید کند. این موضوع ممکن است منجر به خونریزی شدید قاعدگی، حملات اضطرابی و دورههای افسردگی شود.
اگر اخیراً نشانههای سندرم پیش از قاعدگی شما شدیدتر شدهاست، برای بررسی سطح استرس خود با روانشناس مشورت کنید.
تأثیر استرس بر پوست
پژوهشهای متعددی نشان دادهاند که استرس منجر به تشدید آکنههای پوستی میشود؛ هرچند مکانیسم عمل آن به درستی مشخص نیست. بهنظر میرسد هورمونهای استرس منجر به فعالیت بیشتر غدد چربی پوست میشوند؛ ترشح بیشتر چربی، با افزایش آکنه مرتبط است.
ازسویدیگر، استرس منجر به ترشح فاکتورهای التهابی میشود که منجر به تشدید آکنه میشود.
تأثیر استرس بر مغز
هیپوکامپ (Hippocampus) بخشی از مغز است که با حافظه و احساسات در ارتباط است و به عنوان مرکز یادگیری مغز شناخته میشود. محققان دریافتند که در رویدادهای تنشزای اجتماعی، کورتیزول بر روی سلولهای عصبی (نورونها) تأثیر گذاشته و به دنبال آن اندازهی هیپوکامپ کوچک میشود.
در یکی از آزمایشاتی که در این زمینه انجام شده است، موشهای جوان را به مدت ۲۰ دقیقه در قفس با دو موش مسنتر قرار دادهاند و در این مدت موشهای جوان توسط موشهای مسن مورد تهاجم قرار گرفتهاند. بررسی موشهای جوان نشان داد که سطح کورتیزول آنها تا شش برابر بیشتر از موشهایی بود که برخورد اجتماعی استرسزا را تجربه نکرده بودند.
بررسیهای بیشتر نشان داد یک هفته بعد از این آزمایش تعداد سلولهای عصبی موشهای جوان کاهش چشمگیری داشته است.[۲]
برخی از اثرات منفی استرس، در واقع ناشی از روشهای ناسالم مقابله با استرس مانند مصرف دخانیات، نوشیدن الکل و خوردن غذاهای ناسالم است.
تأثیر اضطراب بر فشار خون
بدن در شرایط استرسزا هورمون بیشتری ترشح میکند. این هورمونها باعث میشوند که فشار خون بهطورموقت افزایش یابد، ضربان قلب سریعتر و رگهای خونی باریکتر شوند.
هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد استرس بهتنهایی سبب فشار خون مزمن میشود؛ اما واکنشهای ناسالم به استرس میتواند خطر ابتلا به فشار خون بالا، حملات قلبی و سکتههای مغزی را افزایش دهند. برخی از رفتارها با فشار خون بالاتر ارتباط دارند؛ مانند:
- سیگار کشیدن
- زیادهروی در نوشیدن الکل
- خوردن غذاهای ناسالم
تاثیر استرس بر بدن میتواند به شکل چشمگیری فشار خون را افزایش دهد؛ اما وقتی استرس از بین میرود، فشار خون بهحالت عادی باز میگردد. بااینوجود، قرارگیری در شرایط استرسزا و افزایش مکرر فشار خون در طولانیمدت میتواند همانند فشار خون مزمن، به رگهای خونی، قلب و کلیهها آسیب برساند.
تأثیر استرس بر بدن دیابتیها
استرس به دو دلیل میتواند وضعیت بیماران دیابتی را بدتر کند. اولاً، استرس احتمال بروز رفتارهای خطرناک، مانند خوردن خوراکیهای ناسالم و نوشیدن مشروبات الکلی را افزایش میدهد. دوماً، به نظر میرسد که استرس میتواند با ایجاد عدم تعادل هورمونی، سطح قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ را نیز بهطورمستقیم افزایش دهد.
تاثیر استرس بر چاقی
یکی از اثرات مخرب استرس بر بدن افراد، افزایش میل به غذا خوردن و ریزهخواری است.[۳] مصرف غذاهای پرچرب و شیرین میتواند بهمرور سبب افزایش چربی بدن شود. همچنین مطالعات نشان دادهاند که هورمون کورتیزول ارتباط مستقیمی با اضافهوزن و سندرم متابولیک (اختلال سوختوساز بدن) دارد.
بهنظر میرسد هورمون کورتیزول و اضافهوزن ناشی از آن عمدتاً بر روی چربیهای ناحیهی شکم و باسن تأثیر بگذارد. متأسفانه این نوع چربیها خطر بیشتری برای سلامتی دارند.
عوارض اضطراب بر بدن برای افراد دیابتی شدیدتر است؛ چراکه ممکن است این افراد برای مقابله با استرس شروع به خوردن خوراکیهای ناسالم کنند.
تأثیر استرس بر خواب
استرس میتواند باعث شود که هورمونهایی مانند آدرنالین و کورتیزول در بدن آزاد شوند. این هورمونها ضربان قلب را افزایش میدهند و بدن را در وضعیت تنش نگه میدارند. این واکنش به عنوان واکنش جنگ یا گریز شناخته میشود و برای بقای انسان در مراحل اولیهی تکامل حیاتی بوده است.
همانطور که از نام آن پیداست، واکنش جنگ یا گریز بدن را برای حمله آماده نگه میدارد و اغلب با افزایش ضربان قلب و قند خون همراه است. این شرایط میتواند منجر به بیخوابی یا کاهش کیفیت خواب شود.
امروزه مسائلی مانند مشکلات کاری یا مشکلات خانوادگی میتوانند واکنش جنگ یا گریز را در افراد ایجاد کنند.
عوارض استرس در زنان
در زنان ممکن است استرس، عوارض متفاوتی نسبت به مردان داشته باشد. چند نمونه مهم از عوارض اضطراب بر بدن را در زیر به اختصار بیان کردهایم:
به هم خوردن نظم قاعدگی
این مسئله به دلیل به هم خوردن تعادل هورمونها ایجاد میشود و ممکن است سبب تاخیر ویا قطع آن برای کوتاه مدت یا طولانی مدت شود.
کاهش میل جنسی
این موضوع یکی از عوارض استرس در زنان متاهل است که تا حدود زیادی با عوارض استرس در مردان میتواند متفاوت باشد.
عوارض پوستی
مهمترین عارضه پوستی ناشی از استرس در زنان، ایجاد آکنه در پوست است که به خصوص در نوجوانان بسیار دیده میشود.
ریزش مو
ریزش مو یکی از عوارض اضطراب بر بدن زنان است که مشابه آن را میتوان در مردان نیز مشاهده کرد. البته استرس های شدید و شوککننده ممکن است سبب سفید شدن بخشی از مو نیز بشوند.
مشکلات گوارشی
استرس طولانی مدت روی اسید معده تاثیر گذاشته و هضم غذا را برای فرد دشوار میکند. سوءهاضمه، زخم معده و سندروم روده تحریک پذیر، از مشکلات گوارشی ناشی از استرس هستند.
افسردگی و بی خوابی
افسردگی به دلیل به هم خوردن سطح طبیعی کورتیزول در بدن به وجود میآید. افزایش سطح این هورمون به خصوص در درازمدت و در استرس مزمن، سبب ایجاد افسردگی میشود.
همچنین یکی از علل شایع بی خوابی استرس و اضطراب است که میتواند عدم تمرکز و بی حوصلگی را به دنبال داشته باشد.
افزایش وزن
در بیشتر افراد، استرس سبب تمایل بیشتر به مصرف مواد قندی میشود که در نتیجه چاقی و افزایش وزن را به دنبال دارد.
مشکل در باروری از عوارض اضطراب بر بدن
که به دلیل افزایش سطح آلفا آمیلاز در خانمها ایجاد میشود، سبب تاخیر در بارداری میگردد.
ریسک سکته مغزی و قلبی
سکته از شایعترین عوارض استرس در زنان و مردان است. افرادی که در محل کار در معرض استرس هستند، به ۴۰ درصد احتمال بیشتری برای سکته قلبی دارند.
علائم استرس و اضطراب چیست؟
ممکن است تحریکپذیر شویم، دائما نگران باشیم یا غیرمنطقی رفتار کنیم. همچنین شاید علائم جسمی مانند مشکلات گوارشی، سردردهای تنشی، دردهای عضلانی، اختلال خواب یا سرگیجه را تجربه کنیم. حتی در صورت ادامه استرس علائم جسمیدیگری چون ضعف دستگاه ایمنی، مشکلات پوستی، مشکلات شناختی(ماننداختلال در تمرکز و حافظه) و مشکلات خلقی پیدا کنیم.
استرس بر خواب اثر میگذارد؟
استرس و اضطراب اغلب بر میزان و کیفیت خواب تاثیر منفی می گذارند. اختلالات خواب مانند بیدار شدن در نیمه شب، کابوس های شبانه و… از نشانه های استرس و اضطراب هستند. برای درمان اختلالات خواب که ناشی از استرس و اضطراب هستند باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.