ضرب‌المثل‌ها واژگان فرهنگی هستند که از اندیشه‌ها و تجربیات توده‌های کثیری از مردم و در طول قرن‌ها زاده شده‌اند. یک ضرب المثل ترکی استانبولی در طول تاریخ و با فرهنگ شفاهی، بدون مشخص بودن اولین گوینده آن، باقی مانده است تا به واژگان نسل امروز ترکیه و فرهنگ مکتوب برسد. هر ضرب‌المثلی، معانی پیچیده را بسیار ساده بیان می‌کند و آشنایی با آن‌ها، به مهارت زبان ترکی بالایی نیاز دارد.
آنچه که به‌عنوان یک محصل زبان ترکی و برای آشنایی با ضرب المثل های ترکی استانبولی نیاز دارید را در این مقاله می‌خوانید. مقاله پیش‌رو، دانش زبانی شما را درباره ضرب‌المثل ترکی و فرهنگ ترکیه افزایش می‌دهد تا بتوانید بهترین مکالمه‌ها را با مردم ترک زبان داشته باشید.
نقش ضرب‌المثل در زبان ترکی استانبولی
برطبق گفته‌های سایت turkdilbilgisi (ترک گرامر)، بیشتر محتوای ضرب المثل‌های ترکی استانبولی درباره موضوعات خانوادگی و حول‌وحوش روابط خویشاوندی است. روابط خانوادگی و خویشاوندی استفاده شده در ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات ترکی، جزو فرهنگ فولکلور ترکیه محسوب می‌شوند. از دیدگاه جامعه‌شناختی، هر ضرب المثل ترکی، نشان‌دهنده ارزش‌های فرهنگی، زبان عامیانه فولکلور و پند و اندرز به دیگران است. که فهم آن، نیاز به مهارت زبانی بالا دارد. برای آشنایی بیشتر با فرهنگ و زبان ترکیه، می‌توانید در دوره آموزش زبان ترکی استانبولی شرکت کنید.
۱. استفاده از ضرب المثل در گفتگوهای روزمره مردم ترک
از نظر زبان‌شناس آلمانی ویزگربر، زبان ساده‌ترین عنصر روزمره در همه جنبه‌های زندگی است. بیشتر ضرب المثل های ترکی در گفتگوهای عامیانه و محاوره مردم این شهر استفاده می‌شوند. در هر اتفاق، یک ضرب المثل ترکی استانبولی مطرح می‌شود که نمایانگر همان موقعیت است. ضرب المثل‌ها به افراد اجازه می‌دهد تا چندبعدی فکر کرده و پیچیده‌ترین موضوعات را با جمله‌ای ساده بیان کنند. اگر می‌خواهید زبان ترکی را با لهجه ساکنین استانبول بیاموزید، ویدئو آموزشی لغات ترکی استانبولی با تلفظ صوتی را ببینید.
۲. ضرب‌المثل‌ها؛ بازتاب فرهنگ و ارزش‌ها در جامعه ترک زبان
ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات ترکی، محصول جامعه ترکیه و فرهنگ این کشور است. به‌عنوان نمونه، آشنایی با ضرب المثل ترکی استانبولی به شما کمک می‌کند تا با جامعه ترکیه و خانواده ترک آشنا شوید؛ پیوندهای میان جامعه و خانواده را در ترکیه بهتر درک کنید و حتی از مشکلات فرهنگی موجود در جامعه، باخبر شوید. برای یادگیری بیشتر ضرب المثل‌ها، بهتر است گرامر زبان ترکی را از پایه بیاموزید. یکی از بهترین راه‌های آموزش گرامر زبان ترکی، تماشای ویدئوهای آموزشی مانند گرامر ترکی استانبولی خواهد بود.
۳. کاربرد ضرب‌المثل؛ ابزاری برای تاکید یا پندواندرز به دیگران
یکی از ظرافت‌ها و زیبایی‌های زبان ترکی برای تاکید روی موضوعات یا پند و اندرز دادن به دیگران، ضرب المثل های ترکی استانبولی هستند. درباره ضرب المثل ترکی استانبولی می‌توان این‌گونه گفت که ضرب المثل‌ها و اصطلاحات، تأثیرات بسیار مهمی در انتقال فهم و نظرتان به دیگران دارد. از این نظر، مهم‌ترین شاخص غنای زبان و فرهنگ ترکی، ضرب المثل‌ها هستند. آموزش ضرب‌المثل‌ها به دانش‌آموزان از مقاطع پایین در ترکیه شروع می‌شود تا بتوانند با دنیای زبان مادری خود بهتر آشنا شوند.
معرفی انواع ضرب‌المثل ترکی استانبولی معروف و پرکاربرد با ترجمه فارسی
اگر برای آموزش ضرب‌المثل‌های ایرانی، کتاب امثال و الحکم دهخدا را پیشنهاد می‌دهند؛ برای آشنایی با ضرب المثل های ترکی استانبولی، کتابی مانند فرهنگ ضرب‌المثل‌های ترکی، 2023 (Türk Atasözleri Sözlüğü, 2023) که یکی از به‌روزترین کتاب‌ها است، به خوانندگان یا دانش‌آموزان زبان ترکی پیشنهاد می‌شود. در ادامه ۵ تا از مهم‌ترین ضرب المثل های ترکی استانبولی را به شما معرفی می‌کنیم و معادل فارسی آن‌ها را هم می‌گوییم.
۱. ضرب‌المثل «به اندازه جیب خرج کردن» به ترکی
یک ضرب المثل ترکی استانبولی با عنوان «Ayağını yorganına göre uzat» وجود دارد که معنی معادل «پاهای خود را به‌اندازه لحاف خود دراز کنید» می‌دهد. از این ضرب المثل ترکی بیشتر برای تعریف به اندازه جیب خرج کردن، استفاده می‌کنند و معنایی متفاوت از ضرب المثل مشابه ما ایرانی‌ها (پاتو از گلیم بیشتر دراز‌تر کردن) دارد.
۲. معادل ضرب المثل «آب از سرچشمه گل آلود است» به ترکی
یک ضرب المثل ترکی، نشان دهنده فساد در طبقات بالایی اجتماع، عبارت «Balık baştan kokar» است. عبارت بالا، معنای لغوی «ماهی از سر بو می‌دهد» و مانند ضرب المثل «آب از سرچشمه گل آلود است» ما ایرانی ها را دارد. این ضرب‌المثل به‌سادگی اشاره می‌کند که فاسد بودن یک کارگر یا کارمند، به خاطر کارفرما یا رئیس آن‌ها است.
۳. ضرب المثل ترکی استانبولی به معنی خوبی مشورت با دیگران
یک ضرب المثل پند و اندرزگونه در زبان ترکی، عبارت سه کلمه‌ای «Akıl akıldan üstündür» است. ضرب المثل بالا اشاره به موضوع، «داشتن دو عقل در انجام کاری، بهتر از یک عقل است» دارد. به این معنی که باید برای انجام کارها با دیگران مشورت کنید و از نظرات دیگران مطلع شوید. ضرب المثل ایرانی «سه کله بهتر از یک کله» هم کاربردی مشابه با عبارت ترکی موردنظر دارد.
۴. یک ضرب المثل ترکی درباره دروغ مصلحتی
مردم ترک، ضرب المثلی با کلمات «Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar» و به معنی «هر کس حقیقت را بگوید، از ۹ روستا بیرون می‌کنند» دارند که در ستایش دروغ مصلحتی است. در حقیقت، این ضرب‌المثل اشاره به یک معضل اجتماعی و روابط بین افراد می‌کند. اینکه اگر فرد راستگویی هستید، لازم نیست همه حقایق را به دیگران بگویید؛ بلکه می‌توانید از ضرب المثل بالا استفاده کرده و موضوع را از بحث اصلی دور کنید.
۵. ضرب المثلی ترکی با مضمون «آواز دهل از دور خوش است»
یکی از معروف‌ترین ضرب المثل های ترکی استانبولی،Bekara karı boşamak kolaydı با معنی «جدا شدن، برای یک مرد مجرد آسان است» است. این ضرب المثل اشاره به موضوع «صحبت کردن راجع‌به کاری، آسان‌تر از انجام آن است» دارد. وقتی رنج فردی دیگر را خودتان از نزدیک تجربه می‌کنید هم می‌توانید از ضرب المثل ترکی بالا استفاده کنید.
یادگیری ضرب المثل‌های ترکی استانبولی با بهترین متدها در سایت زبان ترکی
ضرب المثل ترکی، برای بیان حکمت‌ها، تجربه‌ها و ارزش‌های مردم ترک استفاده می‌شوند و در مواقع مختلفی مانند صحبت کردن درباره روابط اجتماعی، کار و تجارت، خانواده و زندگی روزمره به کار می‌روند. آشنایی با ضرب المثل‌های ترکی استانبولی به درک ما از فرهنگ و تاریخ این منطقه کمک می‌کند و نشان‌دهنده ارزش‌ها، اصول و اعتقادات مردم ترکیه هستند.
سایت زبان ترکی، مرجع کاملی برای یادگیری زبان ترکی استانبولی و آشنایی با فرهنگ و تفکرات مردم ترکیه است. با محتواهای آموزشی سایت زبان ترکی، ابتدا علاقه خود را در این زمینه و به رایگان پیدا کنید. برای اطلاع از ویدئوها و آموزش‌های زبان ترکی از آدرس اینترنتی zabaneturki.com دیدن کنید.
