کاهش حرارت بدن مخصوصا در تابستانی که روزهای بسیار گرمی دارد بسیا باید مورد توجه قرار گیرد تا دچار گرمازدگی و بیحالی نشوید. شاید به نظر برسد یک لیوان آب خنک بتواند شما را سرحال کند اما زمانی که در اوج گرما علاوه بر تشنگی گشنه هم هستید نوشیدن آب به شما کمکی نخواهد کرد. ما در این مطلب مواد غذایی به شما معرفی کردیم که شما را خنک کرده و تازه سی و خوشحال هم می شوید. با ما همراه باشید.
بخورید و خنک شوید
برخی افراد، به اصطلاح گرمایی‌اند و میزان تعریق و حرارت بدنشان زیاد است، کسانی هم هستند که مدام احساس گرگرفتگی می‌کنند. متخصصان تغذیه با در نظر گرفتن خواص خوراکی‌ها برای این اشخاص توصیه‌های خوردنی مناسبی دارند. البته غذاهای مناسب تابستان بهترین گزینه هستند که طبع خنکی دارند و می توانند علاوه بر رفع عطش جلوی گرمازدگی شما را هم بگیرند.
درمان فوری گرمازدگی اولین اصل برای مواجهه با فرد گرمادیده است. ممکن است در روزهای گرم سال مجبور باشید ساعاتی را زیر آفتاب در فعالیت باشند پس آشنایی با برخی اصول درمان و پیشگیری از گرمازدگی ضروری است.
چرا به مواد غذایی طبع سرد نیاز دارید؟
بدن ما به دلایل مختلفی به مواد غذایی متفاوت نیاز دارید. یکی از گروه های مورد نیاز بدن، مصرف مواد غذایی طبع سرد است که مصرف به دلایل زیر است:
- به دلیل بعضی بیماری ها دمای بدن افزایش پیدا می کند. بدن دمای خودش را بالا می برد تا ویروس ها و باکتری ها را از بین ببرد و دوباره سلامتش را باز یابد.
- اگر فردی تب دارد، لازم است دمای بدنش پایین بیایید.
- کم آبی بدن
- به دلیل ژنتیک، ژن ها می توانند حساسیت بدن را نسبت به سرما یا گرما بالا ببرند.
- در هوای بسیار گرم، ضروری است دمای بدن را متعادل کنیم، به همین علت به مواد غذایی که خنک کننده بدن هستند نیاز داریم.
- اضطراب و استرس
بد نیست که درمان گرمازدگی در خانه را یاد بگیرید تا در این روزهای تابستانی که آفتاب داغ حتی آدم‌های سالم را دچار گرمازدگی می‌کند ، از آنها استفاده کنید.
چند ماده غذایی با خاصیت خنک‌کنندگی بدن
اگر زیاد گرمتان می‌شود، به جای استفاده از کولر و پنکه، می‌توانید راه‌های خنک کردن بدنتان با مواد غذایی را امتحان کنید:
روش شستن خاکشیر به نظر سخت می آید اما فقط کافیست فوت و فن اینکار را بلد باشید. شستن خاکشیر و اصطلاحا ریگ شوری آن لم خاصی دارد که در این مطلب گفته ایم.
کشک
کشک، همچون بذر کتان از آن خوردنی‌های ممتاز برای خنک کردن بدن است. دکتر نیتی دسای، متخصص تغذیه می‌گوید: «کشک از آن خوردنی‌هایی است که به عنوان خنک‌کننده بدن باید در تابستان به همراه داشت! حتی افرادی که نمی‌توانند لاکتوز شیر را تحمل کنند نیز می‌توانند بدون مشکل از این ماده غذایی بهره ببرند.
علاوه بر خاصیت خنک‌کنندگی، کشک منبعی غنی از کلسیم، پروتئین، ویتامین ب۱۲ و ویتامین دی است (اگر از شیر پرچرب تهیه شده باشد). یکی از بهترین منابع پروبیوتیک هم به شمار می‌رود که به نظر می‌رسد در مبارزه با بسیاری از بیماری‌های مزمن نقش دارد».
چای سرد
این نوشیدنی باطراوت می‌تواند جایگزینی خوب برای نوشیدنی‌های گازدار باشد. برای آماده‌سازی آن می‌توانید هر نوع چای داغ مورد علاقه خودتان را انتخاب کنید و بگذارید سرد شود. سپس چند تکه یخ، چند برگ نعنا، برشی کوچک از لیمو یا چند قطره تازه از آن، و قطعاتی کوچک از برخی میوه‌ها مانند توت فرنگی را به لیوان چای سرد خود بیافزایید.
فواید مصرف خیار در تابستان
شما باید در تابستان غذاهایی مصرف کنید که بدن شما را هیدراته نگه دارد. به عنوان مثال خیار حاوی مقدار زیادی آب است، از این رو می‌تواند بدن شما را هیدراته نگه دارد و حس خنکی به شما منتقل کند. خیار شامل ۹۵ در صد آب است؛ از این رو اگر شما یک لیوان خیار خرد شده بخورید، مثل این است که ۱ لیوان آب خوردهاید.
خوبی این میوه آن است که شما می‌توانید آن را به شیوه‌های مختلفی مصرف کنید مثلا آن را خرد کنید و در آب بیاندازید یا این که به همراه سالاد یا حتی خام بخورید.
نعناع و فواید بی نظیر در فصل گرما
نعناع یکی دیگر از سبزی‌هایی ست که می‌تواند بدن شما را در طول تابستان خنک نگه دارد. با مصرف این سبزی، این حس به مغز شما منتقل می‌شود که بدنتان خنک‌تر از قبل شده است. در واقع متانول موجود در این گیاه است که باعث ایجاد تازگی و حس خنکی در شما می‌شود.
از طرف دیگر، نعناع حس تشنگی را از بین می‌برد. نعناع حتی خیلی زودتر از آبی که در دمای معمولی اتاق است، حس تشنگی شما را برطرف می کند؛ بنابراین انتخاب خوبی برای روزهای تابستان شما خواهد بود.
از آنجا که آن را نمی‌توان به تنهایی مصرف کرد، بهترین راه این است که آن را به همراه آب و خیار خرد شده مخلوط و به صورت خنک مصرف کنید؛ یا این آن را روی سالاد یا غذاهای دیگرتان بریزید.
خوردن کرفس را در تابستان فراموش نکنید
حتما دیدهاید که در کنار غذاهای خیلی تند، مثل بال تند کبابی، کرفس سرو می‌کنند. این سبزی حاوی مقدار زیادی آب است که می‌تواند بدن شما را در طول تابستان خنک نگه دارد. علاوه بر آن، این گیاه می‌تواند رفلاکس اسید معده را درمان کند.
زمانی که این گیاه را می‌خورید، حتما مقدار آب فراوانی که در آن وجود دارد را در دهانتان حس می‌کنید. کرفس حاوی ۹۵ درصد آب است. علاوه بر آن، فیبر، فولات، ویتامین آ، ویتامین سی و کا هم در آن موجود است که در نهایت آن را گزینه مناسبی برای مصرف روزهای تابستانتان می‌کند.
میوه‌های تابستانی
تابستان فصل میوه‌های متنوع است. میوههایی چون هندوانه، گریپ فروت، هلو و گیلاس حاوی مقدار زیادی آب هستند که می‌توانند پس از مصرف، به شما حس خنکی دهند و بدن شما را هیدراته نگه دارند. سعی کنید که هر روز ۱ یا ۲ عدد از میوه‌های تابستانی را مصرف کنید.
فلفل
می‌خواهید خنک شوید و از شر گرما نجات پیدا کنید؟ یک گاز به فلفل بزنید! جدی می‌گوییم! گفته شده که فلفل یا غذاهایی که از فلفل به عنوان چاشنی در آن استفاده شده، باعث تحریک گیرنده‌های حرارتی در دهان می‌شود. زینب غلامحسین، متخصص تغذیه می‌گوید: «کپساسین موجود در فلفل باعث می‌شود بدن واکنشی از خود نشان دهد چنان که گویا در محیطی گرم قرار گرفته است.
همین واکنش موجب افزایش گردش خون و عرق کردن می‌شود که خنک‌کننده سریع‌تریبرای بدن به شمار می‌رود. در وعده غذایی بعدی خود چند تکه فلفل قرمز یا پودر فلفل به غذایتان بیافزایید و خودتان اثر آن را امتحان کنید».
آب پیاز
بسیاری از مردم نمی‌دانند که آب پیاز چه درمان موثر و سریعی برای در امان بودن از احساس گرما است. بنا به گفته کارشناسان، یک قاشق آب پیاز منبعی قوی از آنتی‌اکسیدان است که می‌تواند اثرات ناگوار آسیب سلولی ناشی از نور خورشید را خنثی کند. علاوه بر این، راه دیگر مالیدن مقداری آب پیاز روی قفسه سینه است که به کاهش دمای بدن می‌انجامد. گفته شده که آب پیاز التهاب ناشی از سوختگی را کاهش می‌دهد. همچنین می‌توانید برای بهره بردن از خواص آن، پیاز سفید را خام بخورید یا آن را به سالاد اضافه کنید.
مصرف ماست و لبنیات در تابستان
شاید فکر کنید که تنها میوه و سبزیجات شما را از شر گرمای تابستان رها می‌کند، در حالی که لبنیاتی، چون ماست هم می‌تواند همین گونه عمل کند. مهم نیست که چه نوع ماستی مصرف می‌کنید، ماست یونانی یا ساده و… این لبنیات شامل ۹۵ درصد آب است. به علاوه، منبع خوبی از پروتئین، الکترولیتها، کلسیم و ویتامین دی می‌باشد.
ماست و میوه : شما حتی می‌توانید ظرف ماستتان را با میوه‌های یخ زده پر و به عنوان دسر مصرف کنید.
لیمو و خاصیتش در تابستان را میدانید؟!
لیمو فواید بسیاری دارد، اما یکی از فواید آن که به درد تابستان می‌خورد، خاصیت خنک کردن بدن است. هیچ چیز لذت بخش‌تر از نوشیدن لیموناد در گرمای تابستان نیست. مقداری آب لیمو تازه را در یک لیوان آب به همراه یخ و کمی شکر در لیوان بریزید و هر وقت که احساس گرما کردید، آن را بنوشید.
آب هندوانه
مصرف هندوانه آبدار یکی از بهترین راه حل‌های درمان گرمازدگی است. هندوانه غنی از لیکوپین و تا ۹۰ درصد آن آب است. همچنین منبعی خوب برای کسب الکترولیت‌هاست که کمک می‌کند جای آنچه از راه تعریق از دست رفته، دوباره پر شود.
آب نارگیل
هیچ چیز بهتر از نارگیل برای فرار از حرارت و گرما نیست. یک نوشیدنی ایزوتونیک طبیعی که الکترولیت را در بدن (خون) انسان متعادل می‌کند و باعث نگه داشتن بدن می‌شود. پر از فیبر و آنزیم‌های طبیعی است و دارای مواد معدنی همچون فسفر، پتاسیم، سدیم و آهن؛ در نتیجه مناسب برای رفع عطش و تشنگی است.
هوای گرم چه بخوریم چه نخوریم؟
یکی از مسائلی که با گرم شدن هوا مطرح می‌شود، تغذیه است و اینکه چه بخوریم و چه نخوریم؟ فرقی نمی‌کند هوا گرم باشد یا سرد! بدن انسان همیشه تلاش می‌کند دمای خود را حول‌وحوش 30 درجه تنظیم کرده و نگه دارد. وقتی هوا گرم می‌شود بدن به وسیله‌ی سیستم تعریق، خود را خنک نگه می‌دارد.
معمولاً زمانی که هوا خیلی گرم می‌شود میل و اشتها به غذا کاهش می‌یابد اما در هر حال باید اصول تغذیه‌ی صحیح را رعایت کرد.
به زمان غذا خوردن تان توجه کنید
شما باید به زمان غذا خوردنتان هم توجه کنید و در زمان‌هایی که دمای هوا بالاست، سعی کنید غذاهای سنگین نخورید.
به عنوان مثال، صبح زمانی خوبی برای این است که یک صبحانه کامل بخورید. همین باعث می‌شود که برای ناهار خیلی گرسنه نباشید و غذای کمتری مصرف کنید.
یادتان باشد که هر چه غذایی که می‌خورید سنگین‌تر باشد، شما نیز احساس گرمای بیشتری خواهید کرد؛ بنابراین وعده‌های اصلی غذایتان را در زمان‌هایی که هوا کمی خنک‌تر می‌شود، میل کنید یا این که آنها را به وعده‌های کوچک‌تر غذایی و اسنک‌ها در طول روز تقسیم کنید.
5 نکته مهم در نحوه‌ی تغذیه‌ی درست در گرمای بی‌امان تابستان
1) حجم کم، در چند وعده
بهتر است که روزانه چندین وعده غذا با حجم کم بخورید تا اینکه یک باره یک غذای سنگین و پرحجم میل کنید. بدن ما برای هضم غذاهای سنگین نیاز به انرژی بیشتری دارد و وقتی هم که میزان انرژی مصرفی بالا می‌رود دمای درونی هم افزایش می‌یابد؛ یعنی اینکه بیشتر گرمتان خواهد شد. اگر می‌خواهید گرمای درون بدن را به اندازه‌ی گرمای بیرون افزایش ندهید غذای کم حجم در چندین وعده از روز میل کنید.
2)مصرف برخی از پروتئین‌ها را محدود کنید
اگر خیلی گرمتان هست غذاهای پُر پروتئین میل نکنید تا بدنتان زیاد به زحمت نیفتد. برخی از پروتئین‌ها مانند گوشت‌های قرمز باعث می‌شوند که بدن گرمای بیشتری تولید کند. توجه داشته باشید که هضم یک وعده غذای تهیه‌شده با مرغ و یا یک بشقاب حبوبات انرژی کمتری از هضم استیک یا کباب و غیره می‌برد.
3) به چربی‌ها «نه» بگویید
– مصرف مواد چرب را محدود کنید تا دمای بدنتان بهتر کنترل شود. – مصرف چربی‌ها آن هم به میزان زیاد باعث کاهش سرعت گوارش و هضم غذا می‌شود. – در واقع چربی‌ها برای هضم و تجزیه شدن در بدن تلاش مضاعفی به بدن تحمیل می‌کنند. – به همین دلیل هم باعث می‌شوند دمای داخلی بدن بالا برود؛ یعنی اینکه مدام گرمتان بشود و به زمین و زمان بد و بیراه بگویید.
4) مصرف مواد غذایی سرشار از آب
هیچ‌چیز به اندازه‌ی مواد غذایی آبدار برای مقابله با گرمای بی‌امان تابستان مناسب نیست. توصیه می‌کنیم مایعات و مواد غذایی سرشار از آب بیشتری مصرف کنید مانند:
خیار و گوجه‌فرنگی
سیب، هلو ، کیوی
شیر و ماست طبیعی
هندوانه، طالبی، خربزه
شاه‌توت، توت‌فرنگی و میوه‌های ریز دیگر
کاهو، تربچه، کرفس، کدو مسمایی و غیره…
با افزودن این مواد غذایی به برنامه‌ی روزانه‌تان می‌توانید بهتر و بیشتر با گرمای هوا مقابله کنید. همچنین سوپ‌های ولرم، انواع سالادهای خنک، پاستاهای سرد، تارت‌ها، غلات و توفو نیز جزو خوردنی‌های مناسب تابستانی هستند. حواستان باشد اگر می‌خواهید سالاد میل کنید مصرف سس را تا می‌توانید کاهش دهید. از آب لیموترش یا سرکه به عنوان چاشنی استفاده کنید. حتی می‌توانید به روغن زیتون آبمیوه یا آب لیموترش یا سرکه اضافه کنید. ماست هم گزینه‌ی خوبی برای خوردن سالاد است. علاوه بر این تا می‌توانید مدت زمان پخت و پز و در کنار اجاق‌گاز بودن را محدود کنید. خود اجاق‌گاز منبع گرماست. غذاهای ساده و خنک تهیه و انرژی کمتری صرف کنید.
5) ولرم بنوشید
صحرانشینان و بیابان‌گردان حرفه‌ای می‌دانند که برای مقابله با گرمای زیاد باید نوشیدنی‌های ولرم نوشید. برخلاف تصور عموم که با گرم شدن هوا به سمت نوشیدنی‌های خنک و تگری می‌روند باید بدانید که این قبیل نوشیدنی‌های خنک شوکی به بدن وارد می‌کنند و به ناگاه دمای آن را پایین می‌آورند.
برای همین هم بدن خیلی زود وارد عمل شده و تلاش می‌کند دمای خود را به حد تعادل برساند. در نتیجه هم بیشتر گرمتان خواهد شد. توصیه می‌کنیم در گرمای زیاد از مصرف نوشیدنی‌های خیلی خنک و به اصطلاح تگری بپرهیزید چون وضعیت را بدتر می‌کنند. نوشیدنی‌هایی با دمای ملایم بهترین گزینه‌اند.
سخن آخر
خلاصه اینکه به خاطر داشته باشید که در گرما ی زیاد از مصرف زیاد مواد غذایی چرب، روغن زیاد و سرخ کردنی‌ها، قهوه، پنیرهای چرب، غذاهای سنگین و نوشیدنی‌های گازدار رنگ تیره بپرهیزید. برخی از مواد غذایی هم با تبع سردی که دارند به شما کمک می کنند که خنک شوید و دمای بدن خود را پایین بیاورید.
