برنج شفته را چگونه نجات دهیم؟ شاید فکر کنید پخت برنج ساده ترین کار ممکن است، اما برای پخت یک برنج لذیذ و خوش پخت نیاز است که یکسری قوانین را رعایت کنید. با این حساب اگر برنجتان شفته شد با این ترفند ها که در شادمگ یادتان داده ایم آن را نجات دهید.
به چه برنجی شفته می گویند ؟
اصطلاح برنج شفته را بسیاری از افراد شنیده‌‌اند. به طور کلی به برنجی که به علت پخت زیاد، قرارگیری از آب به مدت طولانی یا وجود آب زیاد در قابلمه در هنگام پخت به شکلی نرم و چسبنده تبدیل می‌شود، برنج شفته گفته می‌شود. هنگام تهیه کته شمالی احتمال شفته شدن برنج زیاد است.
دو علت مهم در شفته شدن برنج به شرح زیر است:
- در صورتی که برنج تازه برداشت شده باشد (برنج تازه) ممکن است در هنگام پخت به شکل شفته در آید.
- انتخاب روش غیر استاندارد در پخت برنج نیز می‌تواند موجب شفته شدن برنج شود.
علت شفته شدن برنج چیست ؟
دلایل زیادی برای شفتگی برنج وجود دارد اما مهم‌ترین دلیل آن استفاده بیش از اندازه آب برای جوشاندن برنج است. مقدار آب مصرفی برای جوشاندن برنج باید متناسب با مقدار برنج باشد، در غیر این صورت برنج شفته و خمیری می‌شود. به علاوه زیاد ماندن برنج در آب جوش نیز علت دیگری برای بروز این مشکل است. البته در بعضی موارد این مشکل به دلیل تازه کشت بودن برنج رخ می‌دهد. برنج تازه کشت نیاز به جوش کمتری دارد و زودتر از برنج‌های دیر کشت نرم می‌شود.
راهکارهای جلوگیری از شفته شدن برنج
چه کنیم برنج شفته نشود؟ بهترین روش جلوگیری از شفته شدن برنج کته و برنج آبکش چیست؟ اگر به دنبال روش‌هایی کاربردی برای پخت یک برنج دانه دانه و مجلسی هستید، در ادامه می‌توانید با چند روش جلوگیری از شفته شدن برنج آشنا شوید.
۱- برای پخت برنج آبکشی برنج را در آب نمک خیس کنید
اولین و مهم‌ترین روش برای جلوگیری از شفته شدن برنج و درست کردن یک برنج دانه دانه و خوشمزه این است که برنج را حداقل یک الی دو ساعت در آب نمک خیس کنید. برای این کار باید برنج را بشورید. سپس برنج را داخل یک ظرف بزرگ آب بریزید و کمی نمک به آن اضافه کنید. معمولاً برای برنج آبکش به ازای هر پیمانه برنج یک قاشق چای‌خوری نمک اضافه می‌شود. برای برنج کته نیز هر دو پیمانه برنج به یک قاشق چای‌خوری نمک نیاز دارد.
۲- برای خمیر نشدن برنج از قابلمه مناسبی استفاده کنید
موضوع مهمی که باید در مورد پخت برنج بدانید این است که حتماً آن را در قابلمه مناسبی بپزید. اگر قابلمه برنج شما کوچک باشد، برنج فضای کافی برای باز شدن نخواهد داشت و این موضوع موجب شفته شدن برنج می‌شود. برای جلوگیری از چسبیدن و خمیر شدن برنج حتماً ظرف خود را طوری انتخاب کنید که ۲ برابر حجم برنج خام شما باشد.
۳- برنج را در زمان مناسبی آبکش کنید
آبکش کردن برنج در زمان مناسب موضوع دیگری است که برای جلوگیری از شفته شدن برنج اهمیت زیادی دارد. زمانی که برنج را دیر آبکش کنید و زیاده از حد نرم شود، برنج شما احتمالاً شفته و چسبناک خواهد شد. برای آبکش کردن سعی کنید زمانی برنج را آبکش کنید که نه خیلی سفت است و نه خیلی نرم و فقط کمی بافت آن از حالت خیلی خشک خارج شده و تا حدودی قد کشیده است.
یک ترفند طلایی برای اینکه بدانید چه زمانی باید برنج را آبکش کنید این است که روی دانه برنج دو ترک خورده باشید. سپس برنج را آبکش کنید و آن را روی شعله ملایم قرار دهید تا دم بکشد.
روش نگهداری از برنج در خانه برای مدت طولانی را در شادمگ بخوانید.
۴- برای پخت بهتر و خمیر نشدن برنج، کمی روغن به برنج اضافه کنید
یکی دیگر از ترفندهایی که از شفته شدن برنج جلوگیری میکند، استفاده از روغن است. اضافه کردن کمی روغن در زمان جوشیدن برنج برای آبکش کردن موجب می‌شود که دانه‌های برنج از هم جدا شده و به هم نچسبند. در تهیه برنج کته نیز اضافه کردن روغن، احتمال شفته شده را کاهش داده و ظاهر دانه‌های برنج را براق و زیبا میکند.
۵- برای جلوگیری از شفته شدن برنج آن را با آب سرد نشویی
یکی از اشتباهاتی که خیلی از خانم‌ها انجام می‌دهند، شستن برنج با آب سرد بعد از آبکش کردن آن است. این کار موجب می‌شود برنج شما به اصطلاح شوک شود و دیگر قد نکشد. برای شستن برنج آبکش شده بهتر است از آبی استفاده کنید که خیلی یخ و سرد نیست. این نکته را در طرز تهیه دمی گوجه حتما رعایت کنید.
۶- برای جلوگیری از چسبیدن برنج آن را زیاد هم نزنید
دیگر راهکار مناسبی که مانع شفته شدن برنج می‌شود، هم نزدن آن حین جوشیدن است. در واقع برنج در زمان جوشیدن هیچ نیازی به هم زدن ندارند و انجام این کار باعث خمیری و شفته شدن برنج می‌شود. در صورت لزوم این کار باید با پشت قاشق و کاملا آرام انجام شود.
۷- از روغن استفاده کنید
اضافه کردن روغن به برنج موقع دم کشیدن موجب می‌شود تا دانه‌های برنج از هم جدا شوند و به هم نچسبند. هر چقدر برنج شما روغن کمتری داشته باشد، احتمالاً شفته‌تر به نظر خواهد رسید. از طرف دیگر روغن ظاهر برنج شما را زیباتر میکند و طعم بهتری به آن می‌بخشد. خصوصا در غذاهایی مثل طرز تهیه پلوی مکزیکی و سایر پلو های مخلوط بهتر است از روغن زیاد استفاده شود.
۸- بیش از حد به آن آب اضافه نکنید
اغلب افراد بعد از دم کردن برنج و زمانی که برنج را آبکش کردند، چند بار به آن آب اضافه می‌کنند تا بخار کند. اضافه کردن آب بیش از حد نیاز می‌تواند موجب شفته شدن برنج قالبی و کته شود. سعی کنید در زمان دم کشیدن برنج درب آن را کمتر باز کنید تا بخار آن از بین نرود. در صورت نیاز نیز می‌توانید یک بار کمی آب به آن اضافه کنید تا برنج به خوبی بپزد.
نحوه نجات دادن برنج شفته
- اگر برنج شما در حال جوشیدن، بیش از حد جوش خورده و بافت آن باز شده و شل به نظر می‌رسد، می‌توانید ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری آبلیمو به آن اضافه کنید. این کار از شفته شدن برنج جلوگیری میکند.
- در صورتی که آب برنج زیاد است و احساس می‌کنید برنج شما در حال شل شدن است، بهتر است چند دقیقه درب قابلمه را باز بگذارید تا آب اضافی بخار شود. بعد از این که آب برنج به حد نرمال رسید می‌توانید درب قابلمه را روی آن قرار دهید و اجازه دهید با شعله ملایم دم بکشد.
- اگر برنج آب زیادی دارد و کمی شل به نظر می‌رسد، برای جلوگیری از چسبیدن برنج کمی شعله گاز را زیاد کنید تا آب اضافی بخار شود. سپس می‌توانید شعله را کم کنید و اجازه دهید برنج دم بکشد.
- اگر برنج شما کمی نرم شده به هیچ عنوان روی آن دم‌کنی قرار ندهید. گذاشتن دم کنی موجب می‌شود تا بخار بیشتری داخل قابلمه ایجاد شود و این موضوع سبب شفته شدن برنج می‌شود.
- پیشنهاد می‌شود آن را به صورت برنج قالبی سرو کنید تا ظاهر بهتری پیدا کند.
- برای جلوگیری از شل شدن برنج از روش گذاشتن نان روی برنج استفاده کنید. برای این کار می‌توانید در زمان دم کشیدن برنج یک یا دو تکه نان خشک، سنگک یا بربری روی برنج قرار دهید و در صورت نیاز بعد از چند دقیقه نان را عوض کنید. سپس کمی برنج را زیر و رو کنید و اجازه دهید به خوبی دم بکشد. در این روش نان آب اضافی برنج را به خودش جذب میکند.
با برنج شفته چه غذایی درست کنیم ؟
- اولین و بهترین کاری که می‌توانید با برنج شفته انجام دهید، استفاده از آن به عنوان ته دیگ برنج در یک قابلمه برنج دیگر است.
- با برنج شفته ته چین مرغ یا ته چین گوشت درست کنید. برای این کار می‌توانید برنج شفته را با کمی زعفران، ماست و روغن ترکیب کنید و آن را ته قابلمه قرار دهید.
- شما می‌توانید از برنج شفته برای تهیه سوپ، آَش، شیر برنج، کوکو، کوفته برنجی و شله زرد استفاده کنید.
- با مخلوط کردن برنج شکسته با مرغ یا گوشت، سبزیجات، قارچ و ادویه‌های دلخواه، می‌توانید یک سوپ غنی و خوشمزه درست کنید.
- برنج شفته مخلوط با لوبیا یا نخود: با ترکیب برنج شفته با لوبیا یا نخود پخته و ادویه‌هایی مثل زردچوبه و فلفل سیاه، یک غذای اصیل و خوشمزه برای ناهار یا شام درست کنید.
نکات پخت یک برنج عالی
برای اینکه برنج مناسبی را تهیه نمایید و از خام یا شل شدن آن جلوگیری کنید حتماً به نکات زیر توجه نمایید:
نسبت برنج و آب و نمک
در گام نخست اندازه قابل پخت از برنج را در آب ولرم نزدیک به خنکی به مدت 4 الی 5 ساعت خیس کنید. در این قسمت به نسبت آب و برنج و نمک توجه نمایید. دقت کنید به ازای هر پیمانه برنج، یک قاشق غذاخوری نمک اضافه نمایید.
ظرف پخت برنج
انتخاب قابلمه مناسب نیز در پخت برنج مؤثر خواهد بود. برنج در هنگام پخت ری کرده و قد می‌کشد، بنابراین استفاده از ظرف نامناسب باعث طبخ نامناسب برنج می‌گردد.
حرارت اجاق‌گاز
شعله گاز در هنگام جوشیدن و دم کشیدن برنج باید به نسبت قابلمه و مقدار برنج متناسب باشد. اگر ظرف بزرگ با مقدار برنج زیاد را روی حرارت کم قرار دهید علاوه بر دیر جوشیدن، ممکن است برنج نیز حالت خمیری بگیرد.
زمان جوشیدن
برنج نباید بیش‌ازحد بجوشد. درصورتی‌که مدت‌زمان زیادی جوشید با اضافه کردن دو قاشق آب لیمو از نرم شدن آن جلوگیری نمایید.
استفاده از دم‌کنی
زمانی که برنج را آبکش کردید، زمان دهید تا بخار برنج نمایان شود، سپس دم‌کنی را روی درب قابلمه قرار دهید.
ترفند قد کشیدن برنج
برای اینکه برنج بیشتر قد بکشد و یا به‌اصطلاح ری کند، در زمان جوشیدن یک لیوان آب سرد و دو قاشق روغن به آن اضافه نمایید.
