بازی برای افزایش تمرکز مخصوص سن و سال خاصی نیست و همه گروههای سنی می توانند از این تفریح برای بالا بردن دقت خود استفاده کنند . گروه موفقیت شادمگ چندین نمونه بازی برای افزایش تمرکز و دقت در اختیار شما قرا داده است. امتحان کنید.
بهترین بازی های افزایش تمرکز برای کودکان و بزرگسالان
بازی کردن سن و سال خاصی ندارد. از کودکان گرفته تا افراد بزرگسال، همه ما به اندازهای بازی کردن را دوست داریم. اما چطور میشد اگر بازیهای ما میتوانستند برای تقویت و بهبود عملکرد مغزمان هم مفید باشند. بد نیست بدانید برخی بازیهای تمرکزی به ما کمک میکنند که بفهمیم جایگاه تمرکز چیست و تا چه اندازه میتواند در آینده ما تاثیرگذار باشد.
ما در این مقاله قصد داریم برخی از مشهورترین بازیهای تمرکزی را به شما معرفی کنیم. البته فراموش نکنید که تنها با بازی کردن نمیتوان تمرکز خود را افزایش داد. برای همین هم در انتهای مقاله چند راهکار و یک پیشنهاد ویژه بازی برای افزایش تمرکز قرار دادهایم.
بازی برای افزایش تمرکز تا چه اندازه بر دقت ما تاثیر دارند؟
قبل از اینکه به سراغ معرفی این بازیها برویم اجازه دهید کمی در مورد تاثیر آنها صحبت کنیم. بازیهای فکری فارغ از هر سنی برای تقویت و بهبود عملکرد ما مفیدند. اما تحقیقات نشان میدهند افرادی که پیش از سنین میانسالی و پیری بازی های تمرکزی انجام میدهند، کمتر ز سایرین در سنین پیری با اختلالات حافظه و عدم تمرکز دست و پنجه نرم میکنند.
در واقع به طور کلی انجام دادن تمریناتی که موجب افزایش تمرکز ما میشوند برای ما دو فایده دارند.نخست اینکه در هر سنی که باشیم، این تمرینات به افزایش تمرکز و دقت ما کمک میکنند. دومین فایده آنها اما بلند مدت است. همانطور که گفتیم تمریناتی که موجب افزایش تمرکز ما میشوند، در آینده و سنین پیری نیز موجب عملکرد بهتر مغز و حافظه ما خواهند شد.
اما سوال اینجاست، آیا برای تقویت قوه تمرکز، بازی کردن کافی است؟ مشخص است که نه. استفاده از سایر راهکارهای افزایش تمرکز مانند مینیمالیسم دیجیتال و یا مدیتیشن (مراقبه) برای افزایش تمرکز ما الزامی استو به همین منظور هم ما دورهای به نام دوره جامع ذهن متمرکز طراحی کردهایم که در آن تمامی تکنیکهای موثر در افزایش تمرکز به صورت کاملا کاربردی تدریس شدهاند.
پیشنهاد ما به شما این است که برای تجربه یک ذهن متمرکز و قدرتمند، حتما در این دوره که در حال حاضر با تخفیف ویژه در اختیار شما قرار گرفته است شرکت کنید.
در ادامه ما بازی های تمرکزی را از لحاظ گروه های سنی به شکل زیر دسته بندی می کنیم:
- بازی های تمرکزی مناسب کودکان تا سنین ۸-۹ سال
- بازیهای تمرکزی مناسب کودکان ۱۰ سال به بالا و بزرگسالان
بازی های تمرکزی گروه A
در این دسته ما بازیهایی را بررسی میکنیم که بیشتر مناسب کودکان بین سنین ۱ تا ۸-۹ سال هستند. البته این به آن معنا نیست که شما نمیتوانید این بازیها را با بقیه کودکان انجام دهید. اگر احساس کردید بازی ها برای خود یا کودکتان خسته کننده شدند، می توانید تغییرات جزئی در آنها ایجاد کنید.
افزایش تمرکز در کودکان بازی تمرکز حواس
بازی تفاوتها
اولین بازی که می تواند موجب افزایش تمرکز و دقت در کودک یا خود شما شود، بازی پیدا کردن تفاوتها است. از یک عکس دوبار کپی بگیرید. سپس بر روی یکی از آنها تغییرات جزئی ایجاد کنید. دقت کنید که این تغییرات هر چه کوچکتر باشند بازی سختتر خواهد شد و در نتیجه برای گروه سنی بالاتری مناسب است.
پس بهتر است اگر برای کودکان این بازی را طراحی میکنید، تفاوتها زیاد جزئی و ریز نباشند. اگر کودکتان به انجام این بازی علاقه ندارد، میتوانید از تصاویری استفاده کنید که آنها را بیشتر دوست دارد. استفاده از عکسهایی مثل انیمیشن موردعلاقهاش، باعث بیشتر شدن میل کودک شما به بازی کردن خواهد شد.
اما راه سادهتری هم برای انجام این بازی وجود دارد. شما میتوانید با دانلود اپلیکیشنهای موجود برای این بازی، آنرا به سادگی بر روی گوشی تلفن همراه خود یا تبلت فرزندانتان داشته باشید. به این ترتیب نه تنها خودتان تمرکز خود را افزایش میدهید، بلکه فرزند شما نیز به جای بازیهایی که هیچ فایدهای برای او ندارند، با انجام چنین بازیهای تمرکزی دقت خود را افزایش خواهد داد. لینک دانلود دو مورد از این بازیها را در ادامه برای شما قرار دادهایم.
بازی جابجایی یکی دیگر از بازی های تمرکزی
دومین بازی تمرکزی که بسیار برای افزایش تمرکز و تقویت حافظه کودکان و بزرگسالان مفید است، بازی جابجایی است. این بازی شباهت زیادی به بازی قبلی دارد و میتوانید آنرا به سادگی در منزل انجام بدهید.
- با کودک خود در یک اتاق مثل اتاق نشیمن بنشینید.
- سپس از او بخواهید که همه جای اتاق را بادقت بررسی کند و جای همه لوازم را به ذهن بسپارد.
- حالا از او بخواهید که برای ۳۰ ثانیه به اتاق خودش برود و سپس برگردد.
- بعد از اینکه کودک اتاق را ترک کرد، محل یک یا چند تا از وسایل را تغییر دهید.
- زمانی که کودک برگست از او بخواهید بگوید جای کدام یک از وسایل تغییر کرده است.
- سپس جای خود را با کودک عوض کنید و این بازی را بار دیگر تکرار کنید.
سعی کنید در انجام این بازی و به خصوص در دفعه اول بیش از یک وسیله را جابجا نکنید. اگر هم بعد از مدتی جابجاییها برایتان خسته کننده شدند، میتوانید وسایل را پنهان کنید و از کودک بخواهید حدس بزند چه چیزی در اتاق گم شده است. کودک می تواند علاوه بر بازی با شما، این بازی را با دوستانش نیز انجام دهد و از آن لذت ببرد. انجام این بازی علاوه بر اینکه باعث افزایش تمرکز در کودکان میشود، کنجکاوی آنها را نیز افزایش میدهد. کودکان کنجکاو عملکرد مغزی بهتری نسبت به سایرین خواهند داشت.
آدم برفی شو !
سومین بازی برای افزایش تمرکز، بازی آدم برفی است. بازی آدم برفی شاید به ظاهر خیلی جذاب نباشد، اما در واقع برای افزایش تمرکز و دقت و همچنین بهبود قوه شناختی کودکان بسیار مهم است. برای انجام این بازی از کودک بخواهید:
- از کودک بخواهید که مثل یک آدم برفی بایستد .
- سپس شما به او شرایط آب و هوایی را مرحله به مرحله بگویید.
- کودک با شنیدن اینکه هوا گرم است حالت شل شدن و آب شدن به خود میگیرد.
- بالعکس زمانی که شما صدای باد و بوران را در میآورید کودک خود را سفت و صاف نگه خواهد داشت.
راز بازی آدم برفی در سادگی آن است. شما میتوانید این بازی را در خانه، پارک و یا هر جای دیگری انجام دهید. یادتان نرود که در حین بازی مدام جایتان را با کودک عوض کنید. این کار باعث می شود کودک حس بهتری برای ادامه بازی داشته باشد. همچنین خوب است بدانید که برخی بازی های تمرکزی مثل همین بازی آدم برفی، باعث افزایش ذهن آگاهی کودکان نیز خواهند شد.
بازی های تمرکزی گروه B
این دسته از بازیها نسبت به دسته قبلی سختتر هستند و برای گروه سنی بالاتری مناسباند.
دلیل آنهم این است که برای انجام دادن آنها شما نیاز دارید که مهارتهایی مثل خواندن و نوشتن را به خوبی بلد باشید. بازیهای این بخش به طور کلی جزو تکنیک های افزایش تمرکز هم به شما میروند، چرا که برای گروه سنی بالاتری قابل اجرا هستند.
بازی تمرکزی ترتیبها
بازی ترتیبها یکی دیگر از بازیهایی است که هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان میتواند مفید باشد. برای انجام دادن این بازی کودک شما باید بیش از ۹ سال سن داشته باشد. اما چگونه این بازی را انجام دهیم؟
- ابتدا از دوست یا فرزندتان بخواهید حروف الفبا را یکبار از اول تا آخر بگوید.
- سپس از او بخواهید که یکبار اینکار را برعکس انجام دهد و از آخر به اول آنها را بگوید.
- در مرحله بعد از دوست یا فرزند خود بخواهید که ماههای سال را به ترتیب حروف الفبا نام ببرد.
- ساده بود؟ حالا همین کار را بر اساس تعداد حروف هر کدام از ماهها انجام دهید و از کوچک به بزرگ آنها را مرتب کنید.
این بازی بشدت نیازمند تمرکز بالا و توجه است، پس قبل از هرچیز سعی کنید این بازی را در جایی ساکت انجام دهید. در درجه دوم حتما خودتان هم این تمرینات را انجام دهید و مدام جایتان را با دوست یا فرزند خود عوض کنید. در آخر اینکه زمانی که با کودکان این بازی را انجام میدهید، سعی کنید به اندازه کافی به آنها وقت برای فکر کردن و تمرکز کردن بدهید.
این کار آنها را از انجام بازی های افزایش تمرکز خسته و دلسرد نمی کند. در واقع باعث میشود که کودک بجای حدس زدنهای متوالی، بتواند با فکر کردن به پاسخ برسد. علاوهبراین شما میتوانید این بازی را به صورت انفرادی هم انجام دهید. کافیست یک ورق کاغذ بردارید و پاسخ هایتان را بر روی آن بنویسید، سپس بعد از تمام شدن جواب هایتان را چک کنید.
حروف و نقطهها
“کشتم شپش شپش کش شش پا را”. این جمله برای اکثر بچههای دهه شصتی و نیمه اول دهه هفتاد آشناست. بیاد دارید که این جمله را می گفتیم و از طرف مقابل میخواستیم تا تعداد نقطههای آن را بگوید؟ خب در واقع ما با گفتن این جمله به طرف مقابل، در حال انجام یک تمرین تمرکزی بودهایم. بدون آنکه خودمان متوجه آن شده باشیم. در واقع بسیاری از بازیهایی که در زمان کودکی آنها را انجام می دادهایم، تا حد بسیار زیادی به عملکرد مغز، حافظه و ضریب هوشی ما بستگی داشته است.
اما حالا چه کنیم؟ شما می توانید با فرزند خود این بازی را انجام دهید.
- بدین صورت که جمله یا یک بیت شعری به او بگویید و از او بخواهید که تعداد حرف “پ” را در آن پیدا کند.
- برای جذاب تر کردن این بازی جملاتی را بگویید که کودک در معرض آنها قرار گرفته است.
- مثلا مصرع معروفی که فامیل دور مدام در کلاه قرمزی استفاده می کند چطور است؟
- “که با این در اگر در بند در مانند، درمانند”.
- سپس از کودک بخواهید که تعداد حرف “د” را در این جمله مشخص کند.
- به همین ترتیب سعی کنید از جملات جذاب و گاها بامزه برای بازی با کودکان استفاده کنید.
پازل ها یکی از بهترین انواع بازی های تمرکزی اند
یکی دیگر از بازیهایی که نیازمند تمرکز زیادی است، پازلها هستند. درست کردن پازلها از همان سنین کودکی میتواند ذهن کودک و حتی خود شما را متمرکزتر کند. همچنین با به بازار آمدن پازل های بزرگ و چند هزار تکه، حالا بزرگترها هم می توانند علاوه بر لذت بردن از درست کردن یک پازل زیبا، تمرکز خود را نیز تقویت کنند. این اسباب بازی برای افزایش تمرکز حواس در بزرگسالان بسیار مفید است و میتواند آنها را نیز مانند بچهها به خودش جذب کند.
روبیک و تمرکز
مکعب روبیک یکی از بازیهای تمرکزی است که درست کردن آن علاوه بر تمرکز، به مهارت نیز نیاز دارد. برای شروع می توانید از مکعبهایی استفاده کنید که تعداد مربع های کمتری در هر وجه آنها قرار دارد. اندازه استاندارد هر وجه مکعب روبیک ۹ مربع است، اما شما میتوانید از مکعبهایی شروع کنید که در هر وجه ۴ مربع دارند.
همه ما بارها کسانی را دیدهایم که زیر ۱۰ ثانیه این مکعبها را درست می کنند. درست است که این افراد شگردهایی برای انجام این کار دارند، اما قبل از هرچیز آنها به قدری تمرکز و تمرین داشتهاند که بتوانند به راحتی آن شگردها را در مسابقات پیاده کنند. پس شما هم اگر میخواهید از روبیک که یکی از بهترین اسباببازیها برای افزایش تمرکز است بهره کافی را ببرید، زیاد تمرین کنید و از شکست خوردن دلسرد و خسته نشوید.
اپلیکیشن Elevate
پیش تر و در مقاله اپلیکیشن های آموزش زبان Elevate را به شما معرفی کردیم. در این اپلیکیشن ۳۵ بازی مختلف برای بهبود عملکرد مغز وجود دارد. شما میتوانید هر یک از این بازیها را به دلخواه خود انتخاب کرده و به کمک آن به مرور زمان عملکرد مغز خود را بهبود ببخشید.
اما این بازیها زمانی تاثیر بیشتری بر روی مغز و تمرکز شما خواهند داشت که آنها در کنار سایر تکنیکهای تمرکزی استفاده کنید. مثلا شما میتوانید در کنار شرکت در دوره ذهن متمرکز از Elevate برای افزایش تاثیر تکنیکها و همچنین پیگیری روند پیشرفت ذهن و تمرکز خود استفاده کنید.
شطرنج، بهترین بازی برای تمرکز حواس
شطرنج را میتوان به عنوان یکی دیگر از بازیهای خوب که برای افزایش تمرکز استفاده میشوند قلمداد کرد. بازی کردن شطرنج نه تنها برای افزایش تمرکز در بزرگسالان و کودکان مفید است، بلکه برخی دیگر از تواناییهای شما را هم تقویت خواهد کرد. تحقیقات نشان میدهند که بازی کردن شطرنج باعث تقویت هوش هیجانی افراد خواهد شد. چرا که در حین بازی شما میبایست تصمیمات لحظهای و در عین حال عاقلانهای بگیرید. این به نوعی تمرینی برای روزهای سخت زندگی است.
شطرنج بهعنوان یک بازی تمرکزی نیازمند توجه و دقت بسیاری است. اما بازی کردن شطرنج در سنین کودکی یک فایده شگفت انگیز دیگر هم دارد. حرکت هر مهره در شطرنج با عکسالعملی از حریف مساوی است. پس این حرکات باید در کمال آرامش و با دقت بالایی انجام شوند. به همین دلیل وقتی یک کودک نابالغ شطرنج بازی میکند، در درجه اول سعی میکند با نهایت تمرکز و تفکر حرکات و مهرههایش را انتخاب کند.
در درجه بعدی اما بازی کردن شطرنج باعث میشود که کودک به این مفهوم آشنا شود که هر حرکت و عمل اش در زندگی با عکس العملی همراه خواهد بود. پس بی دلیل نیست که شطرنج یک بازی خوب برای افزایش تمرکز کودکان به حساب میآید.
سودوکو
یکی دیگر از بازی های پرطرفدار تمرکزی، سودوکو است. سودوکو از جمله بازیهایی است که فواید آن فراتر از تاثیری است که بر روی تمرکز ما دارد. از آنجا که اعداد در جدول سودوکو باید بدون تکرار در ردیفهای عمودی و افقی جایگذاری شوند، حافظه کوتاه مدت ما هم کاملا درگیر این فرایند خواهد شد. پس میتوان نتیجه گرفت که علاوه بر تمرکز، سودوکو عملکرد حافظه شما را نیز بهبود میبخشد.
بازی های تمرکزی برای گوشی
اما علاوه بر تمام بازی های نام برده شده، برخی بازیها هستند که می توانید آنها را بر روی گوشی تلفن همراه یا تبلت خود نصب کنید و در راه منزل یا سرکار به جای تلف کردن وقتتان در اینستاگرام از آن ها بهره ببرید. این بازیها می توانند تا حد زیادی بر روی تمرکز حواس بزرگسالان تاثیر گذار باشند و آنرا افزایش دهند.
البته مراقب باشید که بیش از حد به این بازیها وابسته نشوید. البته ما با گنجاندن تکنیکهای مینیمالیسم دیجیتال در دوره ذهن متمرکز، این مشکل را به کلی حل کردهایم. در دنیای امروز گوشیهای تلفن همراه یکی از بزرگترین عوامل حواس پرتی ما به حساب میآیند. پس اگر قرار است از گوشی خود برای افزایش تمرکز استفاده کنیم، ابتدا باید طرز استفاده از آنرا یاد بگیریم.
اما اگر قصد دارید بازیهای تمرکزی را بر روی گوشی تلفن همراه خود نصب کنید، با کلیک بر روی هر یک از بازیهای زیر شما به صفحه دانلود آن هدایت خواهید شد.
دیگر روش های افزایش تمرکز
افزایش تمرکز هم مانند همه چیز راه های دستیابی مختلفی دارد. بعضی از راه ها بسیار سریع تر و موثرترند و بعضی از آنها زمان بیشتری میگیرند و تاثیر کمتری دارند. اگرچه خود بازیهای تمرکزی هم بر روی تمرکز شما تاثیر مثبتی میگذارند، اما برای افزایش دقت خود ما به راهکارهای دیگری نیز نیاز داریم. یکی از راه های افزایش تمرکز مراقبه و مدیتیشن است که واقعا تاثیر شگرفی در تمرکزتان ایجاد خواهد کرد. مدیتیشن با کاهش استرس و مقابله با افکار منفی آرامش را به شما هدیه میدهد. آرامشی که میتواند پایهگذار تمرکز شما باشد.
مورد دیگری که به سرعت روی تمرکزتان تاثیر خواهد گذاشت تغییر بعضی از عادت های بد است مثل کم خوابی یا پرخوابی و یا خوابیدن در زمان های اشتباه و… . همچنین آشنا یادگیری روشهای برنامهریزی صحیح نیز به شما کمک خواهد کرد تا ذهنی متمرکز داشته باشید.
روشهای افزایش تمرکز بیشتر از آن هستند که بتوانیم در یک مقاله به آنها بپردازیم. به همین دلیل تلاش کردیم تا در یک دوره ۱۲ ساعته این تکنیکها را به شما آموزش دهیم. دوره جامع ذهن متمرکز به تک تک روش های افزایش تمرکز پرداخته است و به شما کمک میکند در مدت بسیار کوتاهی تمام روشها و تکنیکهای افزایش تمرکز را بیاموزید .
بازی برای افزایش تمرکز کودکان
در ادامه شما را با بازیها و تکنیکهایی آشنا میکنیم که توجه، تمرکز و دقت کودک را افزایش میدهد. باید به این نکته توجه داشته باشید بازیهایی که حرکت بیشتری داشته باشند هیجان و در نتیجه یادگیری کودک را بالا میبرند. از طرف دیگر، بازیهای پرهیجان میتوانند ارتباط والدین و کودک را تقویت کنند. همچنین بهتر است والدین با کودک همبازی شوند و بهصورت مسابقه، این بازیها را برگزار کنند. اگر والدین بتوانند فضای رقابتی و مسابقه ایجاد کنند، میتوانند انگیزه کودک را برای اجرا و ادامه بازیها بالا ببرند.
هدایت توپ با فوت کردن
یکی از بازیهایی که تمرکز کودکان را بالا میبرد، هدایت توپ با فوت کردن میباشد. در این بازی توپ سبکی را روی میز بگذارید. یک طرف میز کودک باشد و طرف دیگر میز، فردی سبدی را نگه دارد و کودک باید با فوت کردن این توپ را به داخل سبد هدایت کند.
این بازی علاوه بر اینکه تمکز و دقت کودک را بالا میبرد، کمک میکند تا کودک در تنفس و کنترل دم و بازدم هم تمرین داشته باشد.
بازی با اعداد
یکی از بازیهایی که باعث افزایش تمرکز کودکان میشود بازی با اعداد است که جزء بازیهای سنتی به شمار میآید. این بازی را به چند شکل میتوان انجام داد:اول اینکه یک عدد را انتخاب میکنیم تا افراد از آن شروع کرده و تا ۱ بشمارند یا یک عدد را انتخاب میکنیم و افراد از یک بهنوبت شروع به شمارش میکنند؛ اما باید هر وقت به مضارب عدد تعیینشده رسیدند بهجای آن عدد بگویند:هپ.
هردوی این بازیها بهدقت و تمرکز افراد وابسته است و باعث افزایش قدرت تمرکز میشود.
توپ مزاحم ؛ بازی برای افزایش تمرکز
این یک بازی هیجانی است که بهتر است سه نفره انجام شود. بازی با دو تا توپ با رنگهای مخالف (مثلا زرد و قرمز) انجام میشود. بازی با توپ زرد شروع میشود و این توپ را با کودک برای هم پرتاب میکنیم و میگیریم. در زمان بازی نفر سوم بدون هماهنگی توپ قرمز یا همان توپ مزاحم را برای کودک پرتاب میکند. کودک باید توپ قرمز را بگیرد و خیلی سریع آن را به همان شخص برگرداند و نباید با آن بازی کند و حواسش باشد که توپ اصلی، توپ زرد است.
اهمیت این بازی از آن جهت است که گیرندههای مغز کودک را فعال میکند و ذهن آماده میشود که صرفا باید به موضوعی که برایش مهم است توجه کند. همچنین این بازی یاد میدهد کودک یاد بگیرد محرکهای مزاحم را از ذهن دور کند و فقط به موضوعات اصلی توجه کند.
راه رفتن با یک لیوان آب
یکی دیگر از بازیهایی که تمرکز کودک را بالا میبرد، ره رفتن با یک لیوان آب است. در این بازی یک لیوان پلاستیکی را آب کنید و روی کف دست کودک بگذارید و از او بخواهید طول مسیر اتاق را طی کند، بدون اینکه حتی قطرهای از آب لیوان بریزد. در مرحله بعدی میتوانید دو دست کودک را درگیر کنید. به این ترتیب که کودک دو لیوان را روی دستهایش بگذارد و هر دو دستش را باز کند و راه برود.
دوز بازی ؛ بازی برای افزایش تمرکز
دوز بازی هم یکی از بازیهایی است که بچهها از قدیم آن را انجام میدادند. این بازی هم در افزایش تمرکز کودکان نقش مهمی دارد. برای انجام این بازی میتوانید یک مربع رسم کنید وقطرها را بکشید و وسط ضلعها را به هم وصل کنید و برای هر بازیکن سه مهره که میتواند از کاغذ دکمه یا هر چیز دیگری تهیه شود، آماده کنید.
البته این بازی فقط مختص کودکان نیست و بزرگترها هم میتوانند ان را بازی کنند. برای سنین بالاتر میتوان مربعهایی دیگر نیز به آن اضافه کنید و نه مهره برای هربازیکن استفاده کرد. هدف این است که بازیکن سه مهره خود را روی یک خط ردیف کند و البته مانع از پیروزی رقیبش شود. این بازی قدرت فکر کردن و تمرکز برای تصمیمگیری را بالا میبرد.
راه رفتن با کتاب روی سر
یکی دیگر از بازیهایی که باعث افزایش توجه؛ تمکز و دقت کودک میشود این است که کتاب روی سر راه برود. برای انجام این بازی کتابی را روی سر کودک بگذارید و از او بخواهید بدون اینکه کتاب از روی سر او بیفتد در مسیر راه برود. حتی با خلاقیت میتوانید دو بازی را با هم ترکیب کنید، یعنی در زمان راه رفتن با کتاب، زنگولهای هم به دست کودک بدهید و از او بخواهید که راه برود بدون اینکه زنگوله صدا بدهد. این بازی در حفظ تعادل نیز کاربرد دارد.
شطرنج
بازی شطرنج علاوه بر اینکه باعث افزایش توجه و دقت و تمرکز میشود، هوش هیجانی بچهها را هم تقویت میکند و به آنها میآموزد که چطور تصمیمهای لحظهای بگیرند و مهمتر اینکه با توجه به تغییر شرایط بتوانند واکنشهای سریع و صحیح و عاقلانه از خود نشان بدهند. این تمرین برای روزهای سخت زندگی بسیار مهم است که بتوانند مهارت حل مسأله و تصمیمگیری داشته باشند.
بازی ساختی- چیدنی برای افزایش تمرکز
بازیهای ساختنی و چیدنی مانند لگو یا برج هیجان از بازیهایی هستند که باعث افزایش تمرکز کودکان میشود. در این نوع بازیها بازیکنان باید از خلاقیت و تمرکز خود برای تکمیل یک پازل یا ساخت یک سازه مثل خانه استفاده کنند.
گردو شکستم
این بازی هم از بازیهایی است که از زمانهای قدیم بین بچهها رواج داشته است. بازی به این گونه است که کودک روی خط صافی راه میرود و یک پا را از پاشنه به پنجه پای دیگر میچسباند و همینطور روی مسیر راه میرود بدون اینکه تعادل خود را از دست بدهد. در مراحل اولیه با چشم باز و بعد با چشم بسته تمرین خواهد شد، البته بهتر است شرایط امنیت کودک را هم مد نظر قرار دهید.
دلیل اجرای بازی با چشم بسته این است که وقتی چشم بسته باشد مغز ضعیف میشود، اما با تکرار و تمرین بازیها میتوانیم کاری کنیم که یادگیری و تمرکز و رشد ذهن بچهها تقویت شود.
تمرینهایی مثل لیلی و روی پاشنه و پنجه پا راه رفتن و در کل هر بازی دیگری که به تعادل کمک کند، میتواند در تقویت تمرکز مؤثر باشد.
بازیهای مشاغل
یکی دیگر از بازیهایی که تمرکز کودک را افزایش میدهد، بازیهای مشاغل است. کودکان عاشق تجربه کردن شغلهای مختلف اند. در این بازیها مجموعهای از ابزارهای مشاغلی مثل پزشکی، آتش نشانی و … به شکل کودکانه طراحی و ساخته شده تا کودکان در فضایی امن به تجربه شغل مورد علاقه شان بپردازند.
کلاغپر بازی برای افزایش تمرکز
بازی جابه جا کردن توپهای رنگی، توجه و دقت و تمرکز کودکان را بالا میرود و دو نیمکره مغز را فعال و درگیر میکند. برای انجام این بازی توپهایی با تعداد مساوی و رنگهای متفاوت انتخاب کنید (مثلا ۲۰ عدد توپ سیاه و ۲۰ عدد توپ سفید)، سپس توپهای سیاه را در یک ظرف و توپهای سفید را در ظرف دیگری بریزید.
کلاغ پر از بازیهایی قدیمی است که کودکان در سنین پایینتر آن را بازی میکنند و همین بازی قدیمی هم میتواند در افزایش توجه و دقت آنها کمک کند. در این بازی همه انگشت اشاره خود را روی زمین میگذارند و یکی اسامی حیوانات را میگوید، بقیه اگر آن اسم؛ اسم پرنده بود انگشتان خود را بالا میبرند و در غیر این صورت هیچ حرکتی نمیکنند. کسی که اشتباه حرکت کند میسوزد. این بازی قدرت تمرکز کودک را بالا میبرد و توانایی او را در جهت هماهنگ کردن شنوایی و حرکات بدنی افزایش میدهد.
جا به جا کردن توپهای رنگی
بازی جابه جا کردن توپهای رنگی، توجه و دقت و تمرکز کودکان را بالا میرود و دو نیمکره مغز را فعال و درگیر میکند. برای انجام این بازی توپهایی با تعداد مساوی و رنگهای متفاوت انتخاب کنید (مثلا ۲۰ عدد توپ سیاه و ۲۰ عدد توپ سفید)، سپس توپهای سیاه را در یک ظرف و توپهای سفید را در ظرف دیگری بریزید. با هر دو دست توپها را برمی دارید و به ظرفهای برعکس رنگ خودش انتقال دهید. برداشتن توپها باید بهصورت همزمان اتفاق بیفتد تا زمانی که همه توپها تمام شوند.
در زمان بازی باید با استفاده از کورنومتر، تایم بازی را یادداشت کنید و کودک در دفعات بعد بهصورت رقابتی با شخص دیگری و یا خودش، رکورد جدیدی به دست آورد.
بازی برای افزایش تمرکز ؛ روبیک و سودوکو
بازی روبیک گیرندههای مغز را فعال میکند و در دستورزی و حل مسأله مؤثر است و ماهیچههای دستهای کودک تقویت میشود. با این بازیهای هدفمند علاوه بر افزایش توجه، دقت و تمرکز کودکان میتوانید در این روزهای سخت و شرایط در خانه ماندن، سرگرمیهای شاد و پرهیجانی را برای فرزندان خود داشته باشید و خاطراتی به یادماندنی را در ذهن آنان به یادگار بگذارید.
بازی با حبوبات مخلوط
یکی دیگر ا بازیهایی که تمرکز کودک را زیاد میکند، بازی با حبوبات مخلوط است. در این بازی چند مدل از حبوبات ریز مثل عدس، لپه، ماش را مخلوط کنید و داخل ظرفی مثل سینی بریزید و از کودک بخواهید یک مدل از حبوبات را جدا کند و در شیشهای با دهانه کوچک مثل شیشههای یکبار مصرف آب معدنی بریزد و تایم را یادداشت کند. در مرحله بعد، حبوبات را از ظرف خالی کنید و از کودک بخواهید حبوبات دیگری را انتخاب کند و درون شیشه بریزد.
مطمئن باشید که با تشویقهای شما، کودک این بار بازی را در زمان کوتاهتری انجام میدهد و سرعت عمل او به صورت چشمگیری بهتر میشود.
۴ بازی جذاب برای تقویت حافظه و افزایش تمرکز کودکان و بزرگسالان
داستانسرایی
یکی از روشهایی که با استفاده از آن میتوانید اطلاعات را به حافظهی بلندمدتتان منتقل کنید، طراحی داستان است. داستان، آیتمها و حقایقی را که باید به خاطر بسپارید، به هم ربط میدهد و درنتیجه به یاد آوردن آنها را آسانتر میکند.
هنگام طراحی داستان، یک تصویر ذهنی قوی از آنچه رخ میدهد، بهوجود بیاورید. این امر دادهها را با تصویر ذهنی شما ارتباط میدهد و باعث میشود بهتر آنها را به خاطر بسپارید.
اجرای گروهی این تکنیک بسیار سرگرمکننده است. برای شروع، ۲۰ شیء (یا بیشتر) را روی میز قرار بدهید، برایشان داستانی بسازید و سعی کنید آنها را به خاطر بسپارید. هریک از اعضای گروه در نوبت خود، باید با افزودن یک شیء دیگر، داستان را گسترش بدهد.
مثلا اگر سه شیء اول سیب، کلید و موبایل باشند، میتوانید داستان را بهاینصورت آغاز کنید:
۱: در باغ، یک سیب رسیده از درخت افتاد.
۲: کبری خواست وارد باغ شود اما متوجه شد در قفل است و کلید همراهش نیست.
۳: او از طریق موبایل با کوکب تماس گرفت و از او کمک خواست.
…
پس از آنکه همهی اشیاء در داستان گنجانده شدند، آنها را از اتاق بیرون ببرید. ببینید چه کسی میتواند بیشترین تعداد آیتمها را به خاطر بیاورد. حالا داستان را مجددا بهصورت گروهی نقل کنید و این کار را بهنوبت انجام بدهید. گروه احتمالا قادر خواهد بود کل داستان و درنتیجه همهی آیتمها را به خاطر بیاورد.
جور کردن جفتها (Pexeso)
در این بازی برای افزایش تمرکز مجموعهای از کارتها یا کاشیهای جفت وجود دارد که به پشت روی میز قرار داده شدهاند و شما باید کارتهای جفت را پیدا کنید.
۲۴ کارت شامل ۱۲ جفتِ یکسان را به پشت روی میز بچینید.
کارتها را جابهجا کنید، طوری که ندانید کدام دو کارت شبیه هم هستند.
هر دفعه یک کارت را برگردانید، به عدد یا شکل آن نگاه کنید و سپس آن را مجددا به پشت برگردانید.
این فرایند را آنقدر تکرار کنید تا کارتی را برگردانید که با کارت قبلی جفت باشد.
وقتی یک جفت یکسان را یافتید، آنها را از گروه خارج کنید.
تا زمانی که همهی جفتها را پیدا نکردهاید، باید این مراحل را تکرار کنید.
میتوانید هنگام انجام بازی زمان بگیرید و ببینید هر بار چقدر سرعتتان بیشتر میشود.
همینطور که در انجام بازی بهتر و بهتر میشوید، تعداد کارتها را بیشتر کنید و آنها را از ۲۴ به ۳۰ سپس ۳۶، ۴۲ و… افزایش بدهید.
جورچین کورکورانه
یک بازی برای افزایش تمرکز و سرگرمکننده و ارزان دیگر برای تقویت حافظه و افزایش تمرکز، جورچین است. بازی جورچین بهصورت کورکورانه، یعنی بدون نگاه کردن به تصویر کاملشدهی روی جعبه، تلاش کنید پازل را کامل کنید.
ابتدا به تصویر پازل تکمیلشده نگاه کنید. به خودتان چند دقیقه زمان بدهید تا تصویر را به حافظهی بلندمدتتان بسپارید.
سپس قطعات پازل را به هم بریزید.
حالا بدون نگاه کردن به تصویر پازل تکمیلشده، سعی کنید قطعات را کنار هم بچینید تا تصویر کامل شود.
آزمونهای پرسشوپاسخ
یک روش عالی دیگر برای تقویت حافظه، بازی پرسشوپاسخ است. پرسشوپاسخ میتواند درمورد هرچیزی باشد، از فیلمها گرفته تا درس تاریخ و حتی کسب و کار خودتان.
اگرچه میتوانید بازیها و کتابهای پرسشوپاسخ را بخرید، اما میتوانید هنگام بازی در قالب گروه، خودتان هم سؤال طرح کنید. بهاینصورت که هر فرد فهرستی از سؤالات و پاسخهایش را ارائه بدهد و بعد رئیسِ بازی، بهنوبت سؤالات را انتخاب کند.
وقتی با مجموعهی جدیدی از سؤالات پرسشوپاسخ بازی میکنید، برای یافتن پاسخها باید دانش و تجربهی پیشینتان را بهیاد بیاورید. اگر چند روز یا چند هفته بعد باز هم با همان سؤالات بازی کنید، برای به یاد آوردن پاسخها باید از حافظهتان کمک بگیرید. هم سؤالات جدید و هم تکرار آنها برای ایجاد مهارتهای حافظه مناسب هستند.
توجه، دقت و تمرکز کودکان، هر کدام چه معنایی دارند؟
توجه: توجه یعنی پاسخ دادن به محرک خاص و نادیده گرفتن سایر محرکها؛ محرک میتوانند دیداری باشد یا شنیداری. به عبارت دیگر، اگر محرکی پیش بیاید و کودک نتواند به این محرک خاص به درستی پاسخ بدهد، در حوزه توجه مشکل دارد.
تمرکز: به نگه داشتن توجه، «تمرکز» میگویند. یعنی کودک در موقع تدریس و یا در حین پاسخ به محرک به وجود آمده بتواند توجه خود را نگه دارد. کودکی که تمرکز ندارد وسط کلاس بلند میشود، راه میرود، وسط درس حواسش پرت میشود، حرف میزند، زود خسته میشود، در زمان انجام تکلیف، نمیتواند یک جا بنشیند و تکالیفش را به اتمام برساند. این کودک تمرکز کافی ندارد چون نتوانسته توجهش را روی کاری که انجام میدهد حفظ کند.
دقت: این واژه به معنای در نظر گرفتن جزئیات برای خوب فهمیدن است. پس اگر کودک نتواند به جزئیات مسائل خوب توجه کند و به آنها اهمیت بدهد یعنی دقت کافی ندارد.
مشکلاتی که باعث کاهش تمرکز کودکان خواهند شد
علاوه بر این که اختلال در توجه، تمرکز و دقت مواردی از اختلالات یادگیری هستند، اگر کودکی مشکلات روحی و جسمی هم داشته باشد، در این مورد هم توجه، تمرکز و دقت او دچار مشکل میشود. به عنوان مثال، کودکی که دارای اضطراب بالایی دارد نمیتواند دقت و تمرکز کافی داشته باشد.
تغذیه نامناسب، صبحانه نخوردن، کمخونی، کمبود ویتامین، استراحت ناکافی و کمبود خواب شبانه از جمله مواردی هستند که باعث میشوند دانشآموز دقت و تمرکز کافی نداشته باشد و نتواند کارآیی کافی را در زمان لازم از خود نشان بدهد.
فواید مهم بازی کردن
تحریک اولیهی رشد مغز
بازی برای افزایش تمرکز میتواند از جهات مختلف به تقویت رشد مغزی در کودک کمک کند. برای نمونه تجربیات ضروری برای زندگی را فراهم میکند و زمینهساز رشد مغز میشود. مغز کودکان به تعداد زیادی ارتباطدهندهی بین سلولهای عصبی یا سیناپس مجهز است. تولید بیش از حد سیناپس اجازه میدهد تا اطلاعاتی که در سالهای اولیه کسب میشوند به شکل بنیادین در مغز ذخیره شوند.
این ذخیرهسازی بنیادین به تجربیات کاملی در زندگی نیاز دارد که در یک محیط غنی از بازیهای حسی و حرکتی کسب میشوند. اگر این تجربهها وجود نداشته باشند، سیناپسهای مربوطه از بین میروند.
دانشمندان علوم اعصاب کشف کردهاند که قرار گرفتن در شرایط ایدئالی برای بازی از جهت محیط و لوازم و بازی کردن در محیطی با این شرایط میتواند باعث تغییرات شیمیایی و فیزیولوژیک در مغز شود.
در بین نواحی مختلف مغز، این تغییرات بیشترین فایده را برای قشر مغز دارند. قشر مغز همان ناحیهای از مغز است که با پردازش رفتارهای شناختی ارتباط بیشتری دارد.
تقویت هوش
یکی دیگر از فوایدی که برای بازی برای افزایش تمرکز مشخص شده است این است که بازی در دوران کودکی با داشتن هوش بیشتر در سنین بالاتر ارتباط دارد.
از پژوهشهای انجام شده در این زمینه نتایج جالبی به دست آمده است. این پژوهشها نشان دادند که اگر برای نوزادان شرایطی فراهم شود که به صورت منظم بازی کنند، آنها در سه سالگی بهرهی هوشی بالاتری خواهند داشت.
بعضی از روانشناسان بعد از تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده، این نظریه را تأیید کردند که بازی میتواند رشد شناختی، زبانی و اجتماعی کودک را تقویت کند.
شکلگیری تفکر خلاقانه
شاید آشکارترین فایده بازی این است که باعث افزایش خلاقیت در کودکان میشود.
خلاقیت رابطهی بسیار نزدیکی با تفکر واگرا دارد. تفکر واگرا با بررسی راهحلهای ممکن همراه است و معمولا ایدهپردازی خلاقانه را به دنبال دارد. پژوهشها نشان دادهاند که بازی در شکلگیری تفکر واگرا بسیار مؤثر است.
در پژوهشی برای اثبات این تأثیر، ۵۲ کودک شش تا هفت ساله به صورت تصادفی انتخاب شدند و به دو گروه تقسیم شدند. بچههای گروه اول باید متنی را که روی تختهی سیاه نوشته شده بود کپی میکردند و به بچههای گروه دوم نوعی خمیر بازی داده شد.
سپس از آنها خواسته شد تا یک فعالیت ابتکاری و خلاقانه انجام دهند. بررسی فعالیتهایی که این بچهها انجام دادند این بود که بچههای گروه خمیر بازی به نتایج خلاقانهتری رسیده بودند. بعضی دیگر از پژوهشها هم نشان دادند که بازیهای آزاد به ویژه بازیهای نمایشی با پیشرفت قابل توجه تفکر واگرا در ارتباط هستند.
بازیهای آزاد بازیهایی هستند که ساختار مشخصی ندارند و در آنها کودکان تشویق میشوند خودشان ساختار بازی را طراحی کنند. در بازیهای نمایشی، کودکان باید داستانها را تصور کنند و در مرحلهی بعد آنها را اجرا کنند. در این نوع بازیها بچهها میتوانند آزادانه فکر کنند و انجام دهند و همین آزادی در فکر و عمل باعث تقویت خلاقیت در آنها میشود.
خیالپردازی با خلاقیت بیشتر همراه است و برخی مطالعات نشان دادهاند نوجوانهایی که خلاقیت بیشتری دارند، در دوران کودکی به داشتن دوستان خیالی تمایل داشتهاند.
ارتقای مهارتهای کنترل عواطف و تنظیم هیجانات
تنظیم هیجانات یکی از مهارتهای اساسی برای رفتن به مدرسه است. کودکانی که این مهارت را کسب کردهاند، آمادگی بیشتری برای حضور در مدرسه دارند. آنها برای رسیدن نوبتشان صبورترند، در برابر وسوسهی سایر بچهها برای گرفتن اشیاء مختلف مقاومت بیشتری از خودشان نشان میدهند، هیجانات منفی را کنترل میکنند و میتوانند فعالیتهای چالشبرانگیز را ادامه دهند.
در یک پژوهش، روانشناسان نحوهی رفتار کودکان با حوادث منفی را هنگام بازیهای نمایشی بررسی کردند. آنها به این نتیجه رسیدند کودکانی که بازیهای نمایشی بیشتری با مشارکت مربیان خودشان انجام داده بودند، در تنظیم هیجاناتشان بهتر عمل میکردند و برای ادامهی بازی آمادگی بیشتری داشتند.
مهارت تنظیم هیجانات نه تنها برای کسب موفقیتهای تحصیلی ضروری است بلکه باعث میشود کودک موفقیتهای اجتماعی بیشتری را هم کسب کند. در مراکز پیش دبستانی، کودکانی که عملکرد بهتری در کنترل عواطف از خودشان نشان میدهند، با دوستان بیشتری در ارتباط هستند و از نظر اجتماعی تواناییهای بیشتری دارند.
رشد همدلی و شایستگی اجتماعی
بازی کردن و همچنین بازی برای افزایش تمرکز برای تقویت رشد اجتماعی کودکان بسیار مهم است. انجام بازیهای فعال و بدون ساختار با دیگران (والدین، خواهر و برادر و همسالان) فرصت بسیار خوبی برای پرورش مهارتهای اجتماعی است.
وقتی در بازی، کودکان نقشی را اجرا میکنند یا با همسالان خود مذاکره میکنند، مهارتهای اجتماعی بیشتری را میآموزند.
همچنین برای کودکان، بازی فرصتی برای یادگیری تعاملات اجتماعی است. کودکان همکاری با دیگران، پیروی کردن از قوانین، خود کنترلی و نحوهی کنار آمدن با دیگران را در بازیها یاد میگیرند.
روانشناسان به این نتیجه رسیدهاند که انجام بیشتر بازیهای خیالی به ویژه نمونههای پیچیدهتر آنها در دوران پیش دبستانی با سطح مهارتهای اجتماعی و محبوبیت اجتماعی کودکان در ارتباط است. کودکانی که این تجربه را دارند بیشتر در فعالیتهای اجتماعی مثبت شرکت میکنند.
مهارت تمرکز چیست؟
مهارت تمرکز یک توانایی ذهنی است که با آن فرد میتواند تمام توجهاش را بر روی یک موضوع خاص بگذارد به طوری که عوامل دیگر مانع انجام کار او نشوند. همه ما دوست داریم در کاری که انجام میدهیم بهترین باشیم و تواناییهای خود را در بالاترین سطح ارائه بدهیم ولی همیشه عواملی مانند افکار، احساسات گوناگون و صداهای مزاحم وجود دارند و نمیگذارند روی کارمان تمرکز کنیم.
مفهوم تمرکز فراگیر است و شامل حواس پنجگانه انسان می شود و همه ی این حواس نیاز به تمرکز دارند و با انجام ورزش های تقویت تمرکز می توان، تمام حواس پنج گانه را تقویت کرد و به ذهنی با عملکرد بالا دست یافت.
مفهوم دقت
دقت شامل زیر مجموعه ای از دقت دیداری و شنیداری است. بسیاری از اوقات مشکلات یادگیری دانش آموزان ناشی از ضعف مهارت های دیداری آنها ازقبیل: دقّت، توجّه و تمیز دیداری است. تمیز دیداری؛ یعنی،قدرت برقراری تفاوت میان دومحرّک براساس ویژگی های معیّن.
کودکی که تفاوت میان «ک» و«گ» را نمی شناسد هنگام دیدن هریک از این دو حرف ویژگی های بخصوص آنها را تشخیص نمی دهد، همچنین درمورد حروف مشابه دیگر مانند:ب- ت/ س- ش/ ع- غ/ ح- خ/و…قادر به تشخیص از یکدیگر نبوده وآنها را با هم اشتباه می گیردو یا ممکن است نتواند میان جفت کلمه هایی چون«یاران» و«باران» تفاوت قایل شود.
این کودکان باید تفاوت هایی که سبب تفکیک (ج- ح/ ت- ب/ د- ذ/ ک- گ/ ف- ق/و…) می شود را بیاموزند. آن عدّه ای که از آموختن این اختلاف ها عاجزند بی تردید در یادگیری پاره ای از مفاهیم ریاضی، خواندن، نوشتن وبخصوص دیکته نویسی با دشواری روبرو خواهند بود.
مشکلات تمیز دیداری را می توان در کودکان کم سال تر نیز مشاهده کرد. ناتوانی مقایسه ی اندازه ها، اشکال یا اجسام گوناگون نشانگر وجود مسائل تشخیص دیداری است.
این کودکان ممکن است در دقّت دیداری نیز، دچار مشکل باشند.
کدام کودکان نمی توانند تمرکز کنند؟
کودکانی که مبتلا به اختلال نقص توجه هستند، توجه کلی خوبی دارند اما نمی تواند تمرکز کنند، مثلا در یک کلاس صدای وزوز مگس، صدای خش خش برگ های درختان پشت پنجره، پچ پچ بچه ها، سوراخ های موجود در سقف کلاس، صدای دریچه کولر که باد در آن می وزد و… توجه آنها را به خود جلب می کند اما قادر به فیلتر کردن هیچ یک از آنها و تمرکز روی حرف های معلم یا نوشته های روی تخته سیاه نیستند.
به عبارتی، توجه جزیی ندارند و نمی توانند تمرکز کنند. این کودکان، آدم های هوشیاری هستند آنقدر که شاید هیچ کس به اندازه آنها هوشیاری نداشته باشد اما توجه دقیق و تمرکز ندارند یا نمی توانند بین دو نوع توجه سیال باشند.
شواهد نشان می دهد این کودکان در وضعیت های خاص، قادر به تمرکز هستند مثلا حین تماشای برنامه مورد علاقه تلویزیونی یا مثلا بازی با یک قفل رمزدار. این نشان می دهد بازی با وسیله مورد علاقه یا همراهی با یک بزرگ تر در انجام یک کار به تمرکز آنها کمک می کند. لیواین یکی از استادان علم روان شناسی، معتقد است کودکانی که در سن پایین توجه خاص و تمرکز ضعیفی دارند، در بزرگسالی ممکن است افراد قابلی شوند و نقص توجه در آنها از بین برود.
[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”مهارت تمرکز چیست؟” answer-0=”مهارت تمرکز یک توانایی ذهنی است که با آن فرد میتواند تمام توجهاش را بر روی یک موضوع خاص بگذارد به طوری که عوامل دیگر مانع انجام کار او نشوند.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”بازی برای افزایش تمرکز تا چه اندازه بر دقت ما تاثیر دارند؟” answer-1=” نخست اینکه در هر سنی که باشیم، این تمرینات به افزایش تمرکز و دقت ما کمک میکنند. دومین فایده آنها اما بلند مدت است. تمریناتی که موجب افزایش تمرکز ما میشوند، در آینده و سنین پیری نیز موجب عملکرد بهتر مغز و حافظه ما خواهند شد. ” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]
یک پاسخ
موضوع افزایش تمرکز عامل اصلی خلاقیت تو کارهاست و اگه کسی نتونه خوب تمرکز کنه هیچوقت نمیتونه به یه تفکر خلاق که نیاز جدی برای پیشرفت تو زندگیه برسه این رو میشه از توی مقالات معتبر سایت هایی مثل هاروارد بیزینس اینسایدر و دانشگاه کسب و کار و… فهمید و چه خوب که شما راهکارهایی رو برای کودکان ارائه دادید تا بتونیم این ویژگی رو از کودکی پرورش بدیم ممنون از مقاله خوبتون