علائم بیش فعالی کودکان بسیار رایج و قابل تشخیص است. اگر شما این هم این نشانه ها را در کودک دلبندتان مشاهده کردید حتما این توصیه ها را جدی بگیرید و در صورت نیاز به روانشناس یا پزشک مراجعه کنید.
بیش فعالی چیست
بیش فعالی به وضعیتی اطلاق می‌شود که فرد دارای سطح فعالیت و حرکت بالاتر از متوسط است. این وضعیت ممکن است در موارد مختلفی اتفاق بیفتد، از جمله فعالیت‌های بدنی زیاد، اهتمام بیش از حد به چیزهای مختلف در یک زمینه خاص (مثلاً کار، تفریح یا تحصیلات)، یا تمایل به انجام کارهای متعدد و همزمان می‌تواند علت بیش فعالی باشد.
در برخی موارد، بیش فعالی ممکن است به مشکلاتی مثل خستگی یا ناتوانی در تمرکز منجر شود. در این موارد، مشاوره از یک متخصص می‌تواند کمک کننده باشد.
چه زمانی دچار بیش فعالی می شویم؟
دچار بیش فعالی می‌شویم وقتی که سطح فعالیت و حرکت ما از حد متوسط بالاتر رفته و به مراتب بیشتر از نیازهای بدنی و ذهنی ما باشد. عوامل مختلفی می‌توانند منجر به بیش فعالی شوند، از جمله:
فعالیت‌های بدنی زیاد: مثلاً ورزش‌های شدید، کارهای سنگین فیزیکی یا حتی استفاده از پلتفرم‌های تنبل‌کننده ورزشی.
فعالیت‌های ذهنی فراوان: مثلاً کارهای شغلی یا تحصیلی زیاد، پروژه‌های پیچیده، یادگیری مهارت‌های جدید و…
استرس و نگرانی‌ها: افراد ممکن است برای کاهش استرس و نگرانی‌ها، به طریقه‌های نامناسبی مثل اضافه کردن فعالیت‌های بیشتر در روز متوسل شوند.
تهاجمی بودن در برابر زمان: افرادی که همیشه برای انجام کارهای بیشتر در دسترس هستند و نمی‌توانند حدود و مرزهای خود را تعیین کنند.
بیش فعالی می‌تواند باعث خستگی، ناتوانی در تمرکز، اختلال در خواب، و حتی مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی شود. بهتر است در صورتی که احساس می‌کنید دچار بیش فعالی شده‌اید، با مشاوره رو به رو شوید تا بهترین راهکارها را برای مدیریت و کنترل آن دریافت کنید.
نشانه رایج بیش فعالی در بزرگسالی
نشانه‌های رایج بیش فعالی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
افزایش سطح فعالیت: افراد بیش فعال ممکن است به طور مداوم فعالیت‌های بدنی یا ذهنی بیشتری انجام دهند تا حدی که ممکن است برای بدنشان مناسب نباشد.
حرکت بیش از حد: افراد بیش فعال ممکن است نشانه‌هایی مانند اضطراب، بی قراری، حرکت مداوم انگشتان یا پاها، و یا نشستن و بلند شدن بیش از حد را نشان دهند.
تغییرات در خواب: بیش فعالی ممکن است باعث شود که خواب شما مختل شود، مثلاً دشواری در خوابیدن یا بیدار شدن زودرس صبح‌ها.
ناتوانی در تمرکز: افراد بیش فعال ممکن است دشواری در تمرکز و توجه به مسائل داشته باشند، به خصوص در مواردی که فعالیت‌ها یا وظایف بیش از حد تعدادی باشند.
اضطراب و استرس: بیش فعالی ممکن است باعث افزایش اضطراب و استرس شود، زیرا فرد احساس می‌کند که نیاز به انجام کارهای بیشتر و بهتری دارد.
تغییرات در رفتار: ممکن است افراد بیش فعال در برخی موارد رفتاری ناخواسته مثل بلند شدن بیش از حد، سخت گویی، یا افزایش حجم صدا داشته باشند.
این تنها چند نشانه رایج بیش فعالی هستند و هر فرد ممکن است نشانه‌های مختلفی داشته باشد. در هر صورت، اگر شما یا کسی اطراف شما دچار بیش فعالی می‌شوید و این موضوع به مشکل تبدیل شده است، بهتر است با مشاوره اقدام کنید.
علائم بیش فعالی در کودکان
علائم بیش فعالی در کودکان ممکن است متفاوت باشند و به ویژگی‌های هر کودک بستگی دارد. اما برخی از علائم رایج بیش فعالی در کودکان عبارتند از:
بی‌قراری و حرکت بیش از حد
کودکان بیش فعال معمولاً حرکت‌های بیشتری انجام می‌دهند، مثلاً پرش و دویدن بیش از حد، نشستن ناهموار یا تغییرات مکرر در موقعیت بدنی.
دشواری در تمرکز
کودکان بیش فعال ممکن است دشواری در تمرکز و توجه به وظایف یا فعالیت‌ها داشته باشند، به خصوص در مواردی که نیاز به تمرکز طولانی‌مدت دارد.
سخت گویی و بی‌توجهی به قوانین
برخی کودکان بیش فعال ممکن است نسبت به قوانین و مرزها بی‌توجهی نشان دهند و دشواری در انطباق با محدودیت‌ها و قواعد را تجربه کنند.
خشونت و تعارض با دیگران
بیش فعالی ممکن است باعث شود که کودکان به طریق غیر ملایمی با دیگران برخورد کنند یا در مواجهه با مشکلات ارتباطی با دیگران باشند.
اختلال در خواب
کودکان بیش فعال ممکن است دشواری در خوابیدن یا خواب برانگیز بودن داشته باشند، که می‌تواند باعث کاهش کارایی و سلامت روانی آنها شود.
اضطراب و افسردگی
بعضی از کودکان بیش فعال ممکن است به علت فشارهای زیادی که بر آنها می‌آورد، اضطراب و افسردگی تجربه کنند.
همه این علائم نباید به تنهایی تشخیص بیش فعالی در کودکان را قطعی کنند، زیرا بسیاری از کودکان دارای سطح فعالیت طبیعی هستند. اگر این علائم به طور مداوم و با تأثیر بر کیفیت زندگی کودک شما همراه باشند، بهتر است با مشاوره متخصصانه اقدام کنید تا بهترین راهکارها برای مدیریت و کنترل این موضوع را بدست آورید.
راهکارهای کنترل بیش فعالی در کودکان
برای کنترل بیش فعالی در کودکان، می‌توانید از راهکارهای مختلفی استفاده کنید. این راهکارها ممکن است بسته به وضعیت و نیازهای خاص کودکان متفاوت باشند، اما برخی از راهکارهای کلی عبارتند از:
استفاده از برنامه‌ریزی مناسب
برنامه‌ریزی منظم برای فعالیت‌های روزانه کودک، شامل زمان‌های استراحت، تمرینات فیزیکی، و وظایف تحصیلی، می‌تواند به کنترل بیش فعالی کمک کند.
ورزش و فعالیت‌های بدنی
تشویق کودک به انجام ورزش‌های منظم می‌تواند از بیش فعالی جلوگیری کند و او را به استفاده از انرژی مثبت و مفید برای بدنش هدایت کند.
آموزش تمرکز و توجه
ارائه تمرین‌ها و فعالیت‌هایی که به تمرکز و توجه کودک کمک کنند، می‌تواند در بهبود قابلیت تمرکز و کنترل بیش فعالی موثر باشد.
محیط آرام و مرتب
فضای آرام و منظم در خانه و محیط‌هایی که کودک در آنها وقت خود را می‌گذراند، می‌تواند به کنترل بیش فعالی کمک کند.
مدیریت استرس و اضطراب
در صورتی که بیش فعالی به علت استرس یا اضطراب باشد، ارائه راهکارهای مدیریت استرس مثل تمرین تنفس عمیق یا فعالیت‌های آرام بخش می‌تواند مفید باشد. قبلا روش های برخورد با کودک نق نقو را آموزش دیدید.
ارتباط با مشاور
در مواردی که بیش فعالی به مشکلات روانی یا ناتوانی‌های عصبی مربوط باشد، مشاوره از متخصصان مانند روان‌شناسان و پزشکان می‌تواند به کنترل موضوع کمک کند.
اهمیت دادن به نیازهای خاص و شناخت وضعیت فردی کودکان، می‌تواند در انتخاب و اجرای راهکارهای مناسب برای کنترل بیش فعالی موثر باشد.
راهکارهای کنترل بیش فعالی در بزرگسالان
برای کنترل بیش فعالی در بزرگسالان، می‌توانید از راهکارهای مختلفی استفاده کنید که به کنترل سطح انرژی و فعالیت زیاد در زندگی روزمره کمک می‌کند. برخی از این راهکارها عبارتند از:
تنظیم برنامه روزانه
برنامه‌ریزی منظم برای فعالیت‌ها و کارهای روزانه، شامل زمان‌های استراحت و تفریح، می‌تواند به کنترل بیش فعالی کمک کند.
ورزش و تناسب اندام
انجام فعالیت‌های ورزشی منظم و تناسب اندام، مثل دویدن، شنا یا تمرینات مقاومتی، می‌تواند به مدیریت انرژی و فعالیت بیشتر در بدن کمک کند.
آموزش مهارت‌های مدیریت استرس
یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس و اضطراب، مثل تمرین تنفس عمیق، مدیتیشن، و یا تمرینات آرامبخش، می‌تواند به کنترل بیش فعالی کمک کند.
مدیریت زمان
یادگیری مهارت‌های مدیریت زمان و اولویت‌بندی وظایف، می‌تواند از افراط در فعالیت‌ها و کارها جلوگیری کند.
ترتیب و آرامش در محیط کار و زندگی
ایجاد محیط کار و زندگی مرتب و آرام، از جمله کاهش پرتی و بی‌نظمی، می‌تواند به کنترل بیش فعالی کمک کند.
مشاوره و راهنمایی متخصص
اگر بیش فعالی با مشکلات روانی یا ناتوانی‌های عصبی مرتبط باشد، مشاوره از متخصصان مثل روان‌شناسان و مشاوران روانپزشکی می‌تواند به کنترل موضوع کمک کند.
اهمیت دادن به تعادل در زندگی، مدیریت انرژی و استرس، و استفاده از راهکارهای مناسب برای مدیریت زمان و اولویت‌بندی وظایف، می‌تواند در کنترل بیش فعالی بزرگسالان موثر باشد.
روش های طب سنتی برای درمان بیش فعالی
طب سنتی یا طب مکمل و جایگزین به شیوه‌های متفاوتی برای درمان بیش فعالی پرداخته است. این روش‌ها ممکن است به عنوان تکمیلی به درمان‌های سنتی استفاده شوند و برخی از آنها شامل موارد زیر می‌شوند:
تغذیه متوازن
مصرف مواد غذایی با ارزش تغذیه‌ای بالا و متعادل، از جمله میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، مواد پروتئینی، و روغن‌های اشباع نشده، می‌تواند به کنترل بیش فعالی کمک کند.
مکمل‌های گیاهی
برخی گیاهان دارای خواص آرامبخش و مدیریت استرس هستند، مثل آویشن، لاوندر، زعفران، و گیاهان دیگر که می‌توانند به کنترل بیش فعالی کمک کنند.
تمرینات آرامش بخش
تمرینات آرامش بخش مانند مدیتیشن، یوگا، تمرین تنفس عمیق، و تمرینات ذهنی مثل آرام سازی، می‌توانند به کنترل استرس و اضطراب و در نتیجه کنترل بیش فعالی کمک کنند.
روش‌های ماساژ
ماساژهای آرامش بخش و ماساژهای خاص برای کنترل اضطراب و بیش فعالی ممکن است مفید باشند.
استفاده از عصاره‌ها و روغن‌های گیاهی
برخی عصاره‌ها و روغن‌های گیاهی مانند عصاره زعفران، عصاره ملون، و روغن‌های معطر می‌توانند به عنوان آرامش بخش‌های طبیعی مورد استفاده قرار بگیرند.
با این حال، قبل از استفاده از هرگونه روش طبیعی یا مکمل، بهتر است با یک متخصص در زمینه بهداشت و پزشکی مشورت کنید، به ویژه اگر قصد استفاده از مکمل‌ها و گیاهان دارویی را دارید. همچنین، درمان بیش فعالی به دلیل پیچیدگی‌های زیاد آن، به همراه تشخیص و درمان دقیق توسط یک متخصص متعدد تخصص مثل روانشناس، مشاور روانپزشکی، و پزشک متخصص، می‌تواند موثرتر باشد.
آیا بیش فعالی به مرور زمان بیشتر می شود
ممکن است بیش فعالی به مرور زمان افزایش یابد، اما این مسئله بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله شرایط زندگی، سبک زندگی، سلامت روانی و فیزیکی، و میزان استرس و فشار در زندگی فرد. برخی افراد ممکن است با گذر زمان بیشتر انرژی و فعالیت داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است احساس کمبود انرژی و فعالیت کنند. همچنین، میزان فعالیت ممکن است به عواملی مانند میزان ورزش، تغذیه، و استراحت نیز وابسته باشد.
بیش فعالی چه مشکلاتی را برای زندگی بوجود می آورد
بیش فعالی می‌تواند به عنوان یک ویژگی متمایز و مفید در برخی افراد، به خصوص در مواردی که با کنترل آنها مشکلی پیش نیاید، شناخته شود. اما در بعضی موارد، بیش فعالی می‌تواند مشکلات متعددی را برای زندگی فرد و افراد اطراف ایجاد کند. برخی از مشکلاتی که ممکن است به وجود آید عبارتند از:
کنترل‌ناپذیری: افراد بیش فعال ممکن است مشکلاتی در کنترل رفتارهای خود داشته باشند که می‌تواند منجر به مشکلات در محیط‌های اجتماعی، تحصیلی یا حرفه‌ای شود.
ناراحتی در روابط:
روابط اجتماعی: ممکن است دشواری‌ها در برقراری و حفظ روابط با دیگران به وجود آید.
روابط خانوادگی: مشکلاتی می‌تواند در روابط خانوادگی به وجود آید، به خصوص در مواردی که کودک یا فرد بزرگسال بیش فعالی دارد.
مشکلات در تحصیل و کار: بیش فعالی می‌تواند منجر به مشکلات در تمرکز، حفظ توجه، یادگیری و انجام وظایف باشد که در محیط‌های تحصیلی و حرفه‌ای مشکل‌زاست.
احساسات ناپایدار: بیش فعالی می‌تواند باعث افزایش تنش، استرس، اضطراب و افسردگی در فرد شود.
خستگی و انرژی ناپایدار: این افراد ممکن است با مشکلات در مدیریت انرژی و خستگی مواجه شوند که می‌تواند بر زندگی روزمره آنها تأثیر بگذارد.
درمان بیش فعالی می‌تواند با تغییرات در روش‌های مدیریت رفتار، مشاوره روانشناسی، مصرف داروها یا ترکیبی از این روش‌ها صورت بگیرد، که هدف آن کمک به فرد برای بهبود کیفیت زندگی و مواجهه بهتر با چالش‌های روزمره است.
چه زمانی برای درمان بیش فعالی کودک به پزشک مراجعه کنیم
اگر فکر می‌کنید که کودک شما بیش فعال است و این موضوع به گونه‌ای است که بر کیفیت زندگی او تأثیر منفی می‌گذارد یا مشکلاتی را برای خود و دیگران ایجاد می‌کند، مراجعه به یک پزشک یا متخصص روانشناسی و روانپزشکی مناسب است. این متخصصان می‌توانند با بررسی و ارزیابی وضعیت کودک، تشخیص صحیحی درباره مشکلات او بگذارند و راهنمایی‌هایی برای مدیریت و درمان بیش فعالی ارائه کنند. همچنین، اگر مشکلاتی مانند عدم تمرکز، مشکلات در رفتارهای اجتماعی یا مشکلات در آموزش و یادگیری نیز وجود دارد، مراجعه به پزشک یا متخصص معتبر به کمک کودک و خانواده می‌تواند مفید باشد.
