تنبلی معضل بزرگی در زندگی است که باعث تغییر در نحوه زندگی شده و شما را از موفقیت باز میدارد. لازم است با مطالعه این مطلب از گروه موفقیت شادمگ مبارزه با تنبلی را از همین حالا شروع کنید.
تنبلی چیست؟
از نظر روانشناسی، تنبلی یعنی به عقبانداختن کارها، البته که این رفتار ناپسند و ناخوشایند است و پیامدهای خوبی را به دنبال ندارد.
تنبلی به هر شکلی که باشد، رفتاری نامطلوب و ناپسند است که کم کم بهصورت عادت درمیآید و باید با آن مبارزه کرد؛ چون نتیجه تأخیر در کار، برای شخص رنجآور است و احساس شرمساری و بیزاری را در پی دارد. وقتی فرد درحالی که توانایی انجام کاری را دارد، آن را انجام نمیدهد و تلاش نمیکند، به او تنبل میگوییم.
در واقع این فرد از هر کاری که احتیاج به تلاش و پشتکار داشته باشد، گریزان است و تنبلی میکند. به نظر روانشناسان، نمیتوان همه افرادی را که گوشهای نشستهاند و کاری انجام نمیدهند را تنبل دانست.
مسائلی مثل ترس از شکست نیز ممکن است از دلایل تنبلی باشد. این افراد با عقبانداختن کارهایی که آنها را به اهدافشان میرساند، جلوی پیشرفت و موفقیت خود را میگیرند، درباره خودشان قضاوت درستی ندارند، میترسند .
اگر تلاشی هم کنند و نتیجه نگیرند، احساس بیکفایتی را به خودشان ثابت میکنند و اوضاع را برای خودشان بدتر میکنند. درنتیجه، تنبلی را انتخاب میکنند و تصمیم میگیرند کارشان را انجام ندهند.
تبعات و نتایج بد برای ترک یک عادت
همه ما دنبال آسایش و رفاه هستیم؛ اما بعضیوقتها نمیدانیم باید چطور آن را بهدستبیاوریم؛ بنابراین، دست به رفتارهای بیهوده میزنیم و دیگران را وادار میکنیم که کار ما را انجام دهند.
مثلاً میخواهیم سر کار برویم و دیرمان شده است و از طرفی، میدانیم که مادر یا همسرمان نگران دیر رفتن ما هستند و این نگرانی را تحمل نمیکنند، پس آنها وسایل و شرایط را فراهم میکنند و در نهایت میگویند؛ تو خیلی تنبل و اِهمالکار هستی.
در اعماق وجود بعضی از ما، ترس از دعوا و کشمکش با دیگران وجود دارد و نگران هستیم که بیان ناراحتی و رنجهایمان باعث ناراحتی و جدایی شود. بنابراین، احساس نارضایتی خود را غیر مستقیم و از طریق تنبلی طوری نشان میدهیم که طرف مقابلمان را برنجانیم.
گاهی افسردگی نیز از عوامل تنبلی افراد میشود. علائمی نظیر نداشتن انگیزه، خستگی و لذت نبردن از چیزهایی که قبلاً فرد از آن لذت میبرده است.
عوامل تنبلی
۱.عوامل گرایشی: یکی از عوامل تنبلی ، تمایل نداشتن به قبول زحمت یا ناراحتی است. ترس از شکست یا ترس از موفقیت در زندگی خود میتواند از عوامل تنبلی باشد. گاهی در بعضی افراد، عزت نفس کم، افسردگی، خجالت و احساس مقصربودن نیز میتواند از عوامل تنبلی باشد.
۲.موانع شناختی: دومین عامل از عوامل تنبلی ، کافینبودن اطلاعات است. همچنین مشخص نبودن اولویتها و نداشتن هدف، از عوامل تنبلی هستند. از دیگر عوامل تنبلی به تردید داشتن و مطمئن نبودن نیز میتوان اشاره کرد.
۳.شرایط محیطی: سردرگمی، نبود تشکیلات، سر و صدا، فشارکاری بیش از حد، فعالیتهای بیش از حد، نبود ابزار لازم برای کار و یا دوستان و اقوامی که به شکلی بتوانند به انجام کار کمک کنند از عوامل تنبلی میباشد.
۴.موانع جسمانی: استرس، خستگی و بیماری از موانع جسمانی میباشد، که میتواند از عوامل تنبلی به شمار رود.
دلایل تنبلی
یکی از مهمترین دلایل تنبلی ، اولویت بندی نداشتن در زندگی برای اهدافیست که داریم؛ ممکن است این اهداف کوتاه مدت یا بلند مدت باشند.
اگر افراد برای انجام کارهای خود اولویت بندی نداشته باشند، آنها را به دقیقه نود موکول میکنند و یا از یک یا چند کار روزانهی خود، عقب میافتند. اِهمالکاری یکی از دلایل تنبلی است که باعث میشود فرد به دنبال این باشد که امروزش را غنیمت بشمرد و تنبلی شکل میگیرد.
از دیگر دلایل تنبلی این است که گاهی افراد به دنبال کمال گرایی هستند؛ مثلاً دنبال این هستند که کار را بیعیب و نقص انجام دهند.
لجبازی یکی دیگر از دلایل تنبلی است؛ مثلا فرد به دلیل دلخوری از دیگری، کارش را انجام نمیدهد. بزرگ کردن بیش از اندازه کار یا کم اهمیت و ساده شمردن آن هم میتواند یکی از دلایل تنبلی باشد.
به طور مثال بعضی از افراد کارها را در ذهنشان آنقدر بزرگ میکنند که از انجام آن وحشت میکنند یا برعکس، آنقدر کارشان را کم اهمیت و ساده میبینند که انجام آن را به تعویق میاندازند. یکی دیگر از دلایل تنبلی این است که، والدین به فرزندانشان مسئولیت نمیدهند و درنتیجه آنها تنپرور و تنبل بار میآیند و تنبلی هم ممکن است تبدیل به عادت شود.
دیگر دلایل تنبلی
یکی دیگر از دلایل تنبلی ، دوستی با افراد تنبل است، معمولا افراد با چنین ویژگی، هیچ گاه سعی و تلاشی برای به دست آوردن چیزی نداشته اند، در واقع یکی از دلایل تنبلی در این افراد، نچشیدن طعم شیرین تلاش و کوشش است.
بالا بودن بیش از حد سطح توقع و انتظار از خود نیز میتواند از دلایل تنبلی باشد، سعی کنید واقع بین باشید و در انتخاب خواستههای خود دقت کنید تا مطابق با تواناییهای شما باشند.
همچنین از دیگر دلایل تنبلی میتوان به عدم آیندهنگری اشاره کرد که این موضوع بی نظمی را به دنبال دارد، یعنی باعث میشود که برای آینده خود برنامهای نداشته باشید و این بی نظمی خود میتواند یکی از دلایل تنبلی باشد.
کمبود اعتماد به نفس را هم میتوان از دلایل تنبلی برشمارد.
برای مقابله و درمان تنبلی باید مشکل اصلی را پیدا کنید. در اینجا چند راه حل درمان تنبلی را بررسی میکنیم.
درمان و مبارزه با تنبلی
تعیین اهداف روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه
برای درمان تنبلی ، ابتدا باید بدانید که اهداف هفتگی شما را متمرکز و با انگیزه نگه میدارد، همچنین یادداشت برداری از خواستهها و اهداف، ضمن منظم کردن افکارتان به شما انگیزه میبخشد و بعدها که به آنها مراجعه کنید برایتان جالب خواهد بود که چه مسیری را طی کردهاید.
نگرانیهای خود از آینده را در نظر بگیرید
یک روز تصمیم بگیرید که فقط به زمان حال فکر کنید. سعی کنید پنج دقیقه را صرف انجام کاری کنید که میخواهید انجام دهید و از به تعویق انداختن آن اجتناب کنید.
ببینید اكنون از چه چیزی اجتناب میكنید و شروع به مقابله با ترس از زندگی مثبت و سازنده كنید.
به تعویق انداختن، باعث نگرانی و اضطراب نسبت به کاری در آینده میشود و در نهایت همین نگرانی میتواند جایگزین زمان حال شما شود. اگر آن کار شما به صورت اکنون و حال درآید، قاعدتا نگرانی نسبت به آینده از بین خواهد رفت.
اگر دوست دارید که دنیای خود را تغییر دهید، غر نزنید، از چیزی شکایت نکنید و با کنار گذاشتن تنبلی ، به جای این که انواع نگرانیها را نسبت به کارهای عقب افتاده حمل کنید، آنها را روی کاغذ بیاورید و برای آنها راه حل پیدا کنید.
سعی کنید برای مبارزه با تنبلی یک دفتر برای این کار داشته باشید و هر روز آن نگرانیها را به دفتر منتقل کنید تا مغز شما قبول کند به دنبال راه حلی برای آنها هستید.
وقت معینی را مشخص کنید
وقت معینی را مشخص کنید و آن را منحصراً به انجام کاری اختصاص دهید که تا کنون به تعویق انداختهاید. بعد متوجه میشوید که همین۱۵ دقیقه کوشش، تنبلی و کاهلی شما را از بین میبرد و باعث درمان تنبلی شما نیز میگردد.
همچنین، برای انجام کارهای مهمتان، زمانی را در نظر بگیرید و با تمام وجود به آن متعهد باشید.
خودآزاری نکنید و همچنین واقع بین باشید
خودتان را مهمتر از آن بدانید که با اضطراب دربارهی کارهایی که باید انجام دهید زندگی کنید. اضطراب ناشی از عقبانداختن کارها، ناراحتتان میکند؛ پس اگر خودتان را دوست دارید، خودآزاری نکنید و همچنین واقع بین باشید!
در زمان حال باشید
زمان حال را بهدقت بررسی کنید و مشکل حال حاضر را بر روی کاغذ بنویسید و ببینید همین الان از انجام چه کاری طفره میروید، حالا تنبلی را کنار بگذارید و با به تأخیر انداختن مقابله کنید.
فقط شروع کنید
شروع به انجام کاری کنید که تا کنون به تعویق انداختهاید؛ مثل خواندن کتاب دلخواهتان. وقتی از سرکار یا کلاس به منزل میآیید، اگر قرار باشد یکی از دو کار مقابل را انجام دهید، کدام را انتخاب میکنید؟
تماشای فیلم یا مطالعه کتاب سیزده؟ قاعدتا خیلیها تماشای تلویزیون را انتخاب میکنند، اما چرا؟ پر واضح است که مغز در این حالت نیازی به فعالیت زیادی ندارد و ترجیح میدهد کاری انجام ندهد پس گزینه ۱ را انتخاب میکند.
اما راه حل سادهای برای این موضوع وجود دارد؛ از مصرف به تولید. یعنی فقط تو آخرین انرژی خودت را مصرف کن ادامه انرژی خودش میآید. به دید فقط ۵ دقیقه مطالعه پیش برو و شروع کن! الباقی آن، خودش خواهد آمد.
کشف ارزشها و اهدافتان
ارزشهای خود را یکبار با دقت بررسی کنید. اگر ارزش شما تندرستی است پس هنگام خوردن غذا باید طوری عمل کنید که مطابق با ارزشهایتان باشد، هر چند برایتان سخت باشد.
اعتماد به نفس داشته باشید
اگر بدانید از ذهن خود چگونه به طور موثر استفاده کنید، کنترل ذهن و مدیریت ذهن کار دشواری نخواهد بود.
عملگرا باشید
اگر دلتان میخواهد دنیا تغییر کند، شکایت نکنید؛ فقط فردی عملگرا باشید، نه آرزوکننده. با رعایت این نکات و نکتههای دیگر میتوانید زندگی را با موفقیت پیش ببرید.
یک راهنمای خوب داشته باشید
یک راهنما پیدا کنید و از او بخواهید کارهایتان را به شما یادآوری کند و پیگیری کند تا حتماً آنها را انجام دهید.
به آینده فکر کنید
فکر کردن به لذتهای آینده نیز در درمان تنبلی تاثیرگذار است؛ مثلاً من این کار را انجام میدهم تا پولدار شوم یا اگر این کار را انجام ندهم، چه سختیهایی برایم پیش میآید.
هرگاه ذهن شما تمایل به تسلیم در برابر لذتهای آنی و زودگذر دارد و میخواهد شما را از فعالیت بازدارد، لذتهای عمیق حاصل از پایان یافتن کار را در ذهنتان برجسته کنید و با جزئیات کامل آن را تصویرسازی نمایید.
الگوبرداری کنید
برای کاری که میخواهید انجام دهید، با آدمهای موفق صحبت کنید و از آنها الگو بگیرید و ببینید چقدر توانایی و انگیزه دارند و کارشان را پیگیری کردهاند.
اولویت بندی
یکی از دلایل تنبلی ، شلوغ بودن بیش از حد برنامه روزانه است، پس سعی کنید برنامهی روزانهتان را خیلی شلوغ نکنید و فهرست کارهایی را که باید انجام دهید، هر روز بنویسید و آنها را اولویتبندی کنید.
چگونه تنبلی را کنار بگذاریم؟
سریع عمل کنید با agile
تکنیک چابکی یا در اصطلاح اجایل، تکنیک فوق العاده کاربردی و البته مهم برای ترک و مبارزه با تنبلی است. این تکنیک به ما چه میگوید؟
بگذارید با مثالی ساده این تکنیک را توضیح دهم. تصور کنید شما 7 روز زمان دارید که مثلاً پاورپوینتی برای ارائه در یک جمع مهم آماده کنید. خب، این 7 روز را به سه زمان دو روزه تقسیم کنید. یعنی به جای این که منتظر باشید تا 7 روزتان به انتها خودش برسد و شما تازه یاد آن بیفتید، فقط و فقط دو روز زمان برای خودتان تعیین کنید.
شما در آن دو روز مشخص شده باید پاورپوینتتان را آماده کنید. به هیچ قیمتی سر این قضیه کم نگذارید. دقیقاً در پایان دومین روز، کارتان انجام شده باشد. بعد از اینکه کارتان تمام شد، یک بررسی مجدد بکنید و ببینید که کم و کاستی های آن چیست و دوباره دو روز دیگر روی آن زمان بگذارید و بار سوم هم این کار را تکرار کنید.
خودتان چند بار این اتفاق برایتان افتاده که کاری را که زیاد زمان داشتید را مدام به آینده موکول کردید و در انجام آن اهمال کاری کرده اید و احتمالاً در نهایت هم آن را انجام ندادید؟
وقتی زمان را به مدت های کوتاه تری تبدیل کنیم و خودمان را وادار کنیم که کاری را انجام دهیم، هم احتمال انجام آن کار بیشتر میشود و هم به مرور زمان، اهمال کاری و تنبلی از وجود ما پاک میشود.
با کارهای کوچک شروع کن
حواستان باشد که برای درمان و رفع تنبلی به هیچ وجه نباید ناگهان سراغ کارهایی بروید که بزرگ هستند و ممکن است آنها را انجام ندهید.
همان طور که گفتیم سنگ بزرگ نشانه نزدن است و اگر از کارهای کوچک و راحت شروع کنیم، کم کم میتوانیم به موفقیت های بزرگ هم دست پیدا کنیم.
اهدافتو مرور کن
همیشه همین طور است که وقتی اهدافمان را در ذهنمان مرور میکنیم، پر از انرژی و انگیزه میشویم و دوست داریم هر چه سریع تر در راه رسیدن به آنها گام برداریم. درست نمیگویم؟
اهداف برای ما مثل قطب نما عمل میکنند همان طور که قطب نما به فردی که در بیابان گم شده کمک میکند تا مسیرش را به درستی پیدا کند، اهداف ما هم کمکمان میکنند تا مسیر موفقیت خود را به خوبی پیدا کنیم و بدانیم باید به کدام سمت برویم.
پس اگر میخواهید هم به اهدافتان برسید و هم تنبلی را کنار بگذارید، حتماً همیشه در حال مرور کردن اهدافتان باشید.
حواست به اطرافیانت باشه
فکر نمیکنم دیگر نیازی به توضیح این راه مبارزه با تنبلی نباشد چراکه همان طور که پیش تر هم گفتم “شما میانگین پنج نفری هستید که بیشترین وقت را با آنها میگذرانید.”
وقتی زمان خود را با افرادی بگذارید که پرنشاط و با انرژی هستند، امکان ندارد شما تبدیل به فردی تنبل و اهمال کار شوید.
پس حواستان باشد که اطرافیان شما چه کسانی هستند. اگر نمیخواهید تنبل باشد، پس دور و برتان را از افراد فعال و پرانرژی پر کنید و دور افراد تنبل را خط بکشید.
آینده نگر باش
خیلی وقت ها علت تنبلی ما این است که به عواقبش فکر نمیکنیم و اصلاً متوجه نیستیم چه تأثیراتی میتواند بر آینده ما داشته باشد پس بهترین کار این هست که حتماً با خودتان خلوت کنید.
فکر کنید اگر با همین برنامه جلو بروید به کجا خواهید رسید. آیا دنبال ساختن آینده تان به بهترین نحو هستید یا قصد دارید یک فرد معمولی باشید؟
درمان تنبلی در طب سنتی
اکنون که بهترین راه های عملی درمان تنبلی را بررسی کردیم، قصد داریم چند مورد از بهترین راه های درمان تنبلی با طب سنتی را برایتان بازگو کنیم که بتوانید با استفاده از آن ها خیلی بهتر و راحت تر این کار را انجام دهید.
در نگاه طب سنتی علت تنبلی دو چیز است: علت روحی و علت جسمی.
این دو عامل کاملاً روی هم تأثیر میگذارند و خیلی مشکل میتوان تشخیص داد که دلیل تنبلی در هر فرد به کدام یک از این عوامل برمیگردد.
مثلاً اگر فردی از نظر روحی دچار افسردگی باشد، این افسردگی به روی جسمش هم اثر میگذارد و علائم تنبلی را نمایان میکند. اگر فردی دچار سردی مزاج بشود و سردی در بدن این فرد غلبه پیدا کند، امکان ابتلای این فرد به بیماریهای روانی زیاد میشود.
در بدن انسان چهار نوع طبع وجود دارد: (گرم و تر)، (گرم و خشک)، (سرد و خشک) و (سرد و تر).
هنگامیکه این چهار طبع یا مزاج در بدن به صورت متعادل باشد، انسان در سلامت کامل به سر می برد و وقتی این تعادل از بین رود، بیماری پدید میآید. منشأ بسیاری از بیماریها هم خارج شدن این مزاج ها از حالت تعادلشان است.
خواب درست برای مبارزه با تنبلی
در طب سنتی کیفیت خواب و بیداری افراد متناسب با سن، موقعیت، مزاج و جنس افراد تعریف می شود؛ برای مثال جوانی که می خواهد روز بانشاطی را سپری کند باید حداقل شش ساعت خواب شبانه مفید داشته باشد.
دقت داشته باشید که با کیفیت ترین خواب مربوط به ساعات 9 شب الی 1 نیمه شب است، به طوری که جالب است بدانید هر یک ساعت خواب در این ساعات معادل دو ساعت خواب بعد از نیمه شب است.
برای درمان بی حوصلگی و کسالت روزانه از استراحت قبل از اذان ظهر خیلی می توان استفاده کرد؛ همچنین خواب و استراحت فرد باید متناسب با فعالیتش باشد.
ورزش برای مبارزه با تنبلی
فعالیت حرکتی منظم مثلاً سه روز در هفته، هر بار 20 دقیقه پیاده روی باعث افزایش کیفیت زندگی و پیش گیری از ابتلا به انواع بیماری ها می شود.
برای رفع کسالت و بی حالی میوه های قرمز رنگ بخورید
میوه هایی بارنگ قرمز در بین میوه ها از خواص ویژه ای برخوردارند که از جمله سلامت قلب و افزایش توانایی مغز برخی از این خاصیت های بی نظیر است.
یکی از این میوه های قرمز رنگ آلو است که می توان آن را معدنی از خواص و ویژگی دانست که به برخی از آنها در این بخش اشاره می شود.
آلو دارای طبع خنک و مقدار زیادی قند و هیدرات کربن دارد و خواص زیادی دارد؛ سرشار از ویتامین های A , B , C و آهن و کاروتن است. همچنین، مقوی برای ورزشکاران و دارای فسفر، کلسیم، پتاسیم و پروتئین است.
برای اینکه به خواب آلودگی و کسالت نیمروز دچار نشوید، اولین اقدام صرف صبحانه ای با کیفیت بالاست، مقدار انرژی دریافتی در صبحانه برای خانم ها 300 تا 400 کالری و در آقایان حدود 500 کالری است.
مبارزه با تنبلی با استحمام مناسب
حمام کنید ، بعد از شنا کردن در دریا احساس جوانی می کنید. برای این که احساس طراوت را در روزها و شب های پاییزی پیدا کنید کافی است یک فنجان نمک داخل وان حمام بریزید و آن را با آب گرم پر کنید.
ببینید در سرما دستتان خشک است، اگر با آب گرم شسته شود یا روی بخاری قرار گیرد نرم می شود.
این نرمی و حس خوب از گرما است. گرمای حمام هم می تواند فرد را در سرما نرم و شل کند. برای حل شدن این اشکال می توان قبل از خارج شدن از حمام مچ پاها را با آب سرد شست.
استشمام رایحه های شادی آفرین برای مبارزه با تنبلی
رایحه های شادی آفرین رفع کسالت و بی حالی می کنند. بعضی از بوها برای تغییر احساس انسان شامل:گل رز، بابونه، شمعدانی معطر، لیمو و بالنگ هستند. این رایحه ها را به عنوان خوشبو کننده و معطرکننده هوا و فضا مورد استفاده قرار دهید.
سری راهکارهای مبارزه با تنبلی
رابطه تنبلی و خواب
بعضی اوقات بین خواب و تنبلی رابطه علت و معلولی وجود دارد. بهویژه فرد تنبلی که نه انگیزه انجام کاری را دارد و نه طبعاً برنامهای برای انجام دادن دارد، بیشتر تمایل دارد بخوابد.
از سویی، برعکس آن هم وجود دارد. یعنی خواب زیاد عوارضی چون ابتلا به افسردگی و تنبلی را به دنبال دارد. اما گاهی هم اینطور نیست. مثلاً فردی ممکن است ساعت خوابش زیاد باشد؛ اما در ساعاتی که بیدار است بسیار پرتحرک و فعال باشد. بنابراین، هر کسی که خوابش زیاد است، الزاماً تنبل نیست.
مبارزه با تنبلی در اسلام
همانطور که گفته شد در اسلام نیز از تنبلی بعنوان یکی از بدترین صفات انسانی یاد شده است. امام علی (ع) در حدیثی تنبلی را باعث تباه شدن دنیا و آخرت مومن میشمارد. مِنْ سَبَبِ الْحِرْمَانِ التَّوَانِي ( یکی از عوامل محرومیت، سستی در کارها است)
همچنین امام صادق میفرمایند: در کسب معاش دنیوی خود تنبلی نکنید که سربار دیگران میشوید.
همانطور که میدانید امامان و پیامبران نیز جزء افراد با انگیزه و تلاشگر بودند . پس از نماز صبح به کار و تلاش می پرداختند و در طی روز به کارهای مهمی رسیدگی می کردند.
در بخشی از زندگینامه امام علی می بینیم ایشان در طی شبانه روز خواب بسیار کمی داشتند. بیشتر به تلاش و کمک به دیگران می پرداختند . تنبلی و سستی را عاملی برای ورود افکار منفی و گناه به ذهن میدانستند و در حدیثی آورده اند . اگر ذهن خود را با افکار مثبت و یاد خدا مشغول نکنید، لاجرم ذهن به گناه و افکار منفی آلوده میشود و توان کار را از ما می گیرد.
یکی از کارهایی که در اسلام به آن توصیه شده است، خواندن دعا و ذکر است. هنگامی که ما ذکرهایی مانند الله و اکبر و الحمدالله را بارها تکرار میکنیم، از نظر روانشناسی به ذهن مسیر میدهیم که چگونه فکر کند.
[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”تنبلی چیست؟” answer-0=”از نظر روانشناسی، تنبلی یعنی به عقبانداختن کارها، البته که این رفتار ناپسند و ناخوشایند است و پیامدهای خوبی را به دنبال ندارد.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”دلایل تنبلی چه چیزی است؟” answer-1=”یکی از مهمترین دلایل تنبلی ، اولویت بندی نداشتن در زندگی برای اهدافیست که داریم. اِهمالکاری یکی از دلایل تنبلی است که باعث میشود فرد به دنبال این باشد که امروزش را غنیمت بشمرد و تنبلی شکل میگیرد. از دیگر دلایل تنبلی این است که گاهی افراد به دنبال کمال گرایی هستند. لجبازی یکی دیگر از دلایل تنبلی است.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]