مزه ی بد دهان نشانه ی چیست؟ آیا تلخی و طعم بد دهان می تواند نشانه ی یک بیماری خاص باشد؟ آیا با کمک روش های خانگی و طبیعی می توانید مزه ی بد دهان را از بین ببرید. با شادمگ همراه باشید تا روش های از بین بردن مزه ی بد دهان را یادتان دهیم.
تشخیص مزه ی بد دهان
تشخیص علت دقیق این مشکل یک فرایند چندمرحله‌ای است که شامل این موارد است:
- تهیه سابقه پزشکی بیمار
- بررسی داروهای مصرفی
- بررسی سر، گردن و حفره دهان.
همچنین ممکن است پزشک چندین آزمایش دیگر را هم تجویز کند:
- در این شرایط ممکن است پزشک انواع مختلفی از آزمایش‌های چشایی را انجام دهد. پزشک از بیمار می‌خواهد تا محلول‌های شیرین، شور، ترش و تلخی را بچشد تا کیفیت و شدت این محلول‌ها را تشخیص دهد. سپس پزشک از نتایج حاصل برای ارزیابی حس چشایی استفاده می‌کند.
- اگر پزشک به عفونتهای باکتریایی یا قارچی مشکوک باشد، تست سواب انجام می‌دهد.
- در برخی موارد ممکن است آسیب یا صدمه به سر، روی اعصابی که جوانههای چشایی را تامین می‌کنند تأثیر بگذارد و باعث تغییر یا ازدست‌دادن حس چشایی شود. در این شرایط ممکن است به سی‌تی‌اسکن یا MRI نیاز باشد.
- همچنین ممکن است از آزمایش خون و یا آزمایش ادرار برای تشخیص هرگونه بیماری زمینه‌ای استفاده شود.
مزه ی بد دهان نشانه چیست
تلخی دهان به‌علت خشکی دهان
خشکی دهان که گاهی زروستومیا هم نامیده می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که غدد بزاقی، بزاق کافی تولید نمی‌کنند. این امر ممکن است منجر به ایجاد احساس خشکی و چسبندگی درون دهان شود.
بزاق، رشد باکتری‌ها در دهان را کاهش می‌دهد و به حذف تکه‌های باقیمانده غذا در دهان کمک می‌کند. زمانی که بزاق کافی ندارید، ممکن است طعم تلخی را در دهان تجربه کنید که علت آن باکتری‌های اضافی و مواد غذایی باقیمانده است.
برخی از عوامل متعددی که ممکن است باعث خشکی دهان شوند عبارت‌اند از:
- داروهای بدون نسخه (OTC) و تجویزی
- پیری
- گرفتگی بینی که باعث تنفس از دهان می‌شود.
- آسیب عصبی
- مصرف تنباکو
- اختلالات خودایمنی
- دیابت.
اکثر افراد مبتلا به خشکی دهان، از طریق تغییر در سبک زندگی، تنظیم داروها و استفاده از دهان‌شویه‌های بدون نسخه یا تجویزی بهبود پیدا می‌کنند.
تلخی دهان و کبد
آیا تلخی دهان نشانه مشکل کبدی است؟ باید بگوییم که بله، ممکن است. یک دلیل احساس تلخ در دهان، مشکلات کبدی است. زمانی که کبد عملکرد درستی ندارد، بدن شروع به جمع‌کردن مقادیر زیادی از آمونیاک می‌کند. آمونیاک یک ماده سمی است که معمولا توسط کبد به اوره تبدیل می‌شود و از طریق ادرار دفع می‌شود. افزایش سطح آمونیاک در بدن منجر به ایجاد مزه بدی مشابه مزه پیاز یا ماهی و تلخی دهان می‌شود.
عفونتهای تنفسی
عفونتهای سیستم تنفسی (خصوصا عفونتهای ویروسی) میتوانند بر مزه‌ی دهان تأثیر بگذارند. ورم لوزه، سینوزیت، سرماخوردگی و عفونت گوش میانی اغلب بر حس چشایی و بویایی تأثیر می‌گذارند.
برخی از علائم عفونت سیستم تنفسی عبارت‌اند از:
- احتقان
- گوش درد
- گلودرد
عفونتهای ویروسی اغلب طی یک الی دو هفته به‌صورت خودبه‌خود از بین می‌روند. پس از برطرف‌شدن عفونت، مزه بد دهان هم باید از بین برود.
بهداشت ضعیف دهان
نمی‌دانید تلخی دهان به همراه بوی بد دهان نشانه چیست؟ در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که بهداشت ضعیف دهان، علت تلخی دهان در صبح است. تجمع بزاق و باکتری روی زبان، دندان‌ها و لثه‌ها میتواند منجر به بوی بد دهان و تغییر در درک چشایی شود. برای اینکه این وضعیت را تجربه نکنید، حداقل دو بار در روز دندان‌هایتان را مسواک بزنید (یکبار بعد از این که از خواب بیدار شدید و یکبار قبل از این که به رختخواب بروید). همچنین بهتر است زبانتان را هم مسواک بزنید تا از تجمع باکتری‌ها و سلول‌های مرده که منجر به بوی بد دهان و ایجاد حس تلخ در دهان می‌شوند جلوگیری کنید.
هپاتیت B
هپاتیت B نوعی عفونت ویروسی کبد است. یکی از علائم اولیه هپاتیت B شامل احساس مزه‌ی تلخ در دهان است.
سایر علائم هپاتیت B عبارت‌اند از:
- بوی بد دهان
- ازدست‌دادن اشتها
- تب پایین
- حالت تهوع، استفراغ و اسهال.
هپاتیت B یک عفونت جدی است. اگر علائم مرتبط با هپاتیت را دارید یا اگر فکر می‌کنید که ممکن است در معرض این ویروس قرار گرفته باشید، حتما با پزشکتان تماس بگیرید و در صورت لزوم به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید.
تلخی دهان و معده
نمی‌دانید تلخی دهان همراه با سوزش سر دل نشانه چیست؟ ممکن است دلیل تلخی مستمر در دهان، بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) یا ریفلاکس اسید باشد. این اختلال زمانی رخ می‌دهد که عضله یا اسفنکتر بالای معده ضعیف می‌شود و به اسید یا مایع صفرا اجازه می‌دهد که وارد مری شود.
اختلال GERD معمولا مری را تحریک می‌کند و منجر به سوزش سر دل می‌شود. همچنین میتواند منجر به ایجاد طعم بد یا تلخ شود که این وضعیت ممکن است به اندازه سایر علائم ادامه داشته باشد. سوزش معده و احساس طعم تلخ در دهان از علائم رفلاکس معده به مری هستند.
تلخی دهان و صفرا
آیا تلخی دهان نشانه مشکل صفراست؟ باز هم باید بگوییم که بله؛ ممکن است. رفلاکس صفرا و اسید، علائم مشابهی دارند و میتوانند هم‌زمان اتفاق بیفتند. این دو نوع رفلاکس توسط صفرا (مایع ساختهشده در کبد که به هضم غذا کمک می‌کند) یا اسید معده (که از طریق مری به‌طرف بالا حرکت می‌کند) ایجاد می‌شوند. هر دوی این اختلالات ممکن است باعث ایجاد طعم بد دهان نشوند. اگر متوجه شدید که احساس تلخی در دهان نشانه صفرا است حتما به پزشک متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید.
تلخی دهان در اثر مصرف زیاد گوشت
پس از دودی‌کردن گوشت، ماده‌ای به نام کرئوزوت تولید می‌شود که باعث تلخ‌شدن گوشت می‌شود. کرئوزوت یک‌لایه ضخیم و روغنی است که وقتی دود برای مدت طولانی روی گوشت قرار می‌گیرد ایجاد می‌شود. این ماده نه‌تنها گوشت دودی را تلخ می‌کند، بلکه طعم ناخوشایندی را باقی می‌گذارد و باعث ایجاد احساس سوزن‌سوزن شدن در دهان می‌شود.
بدیهی است که در فرایند دودی‌کردن گوشت باید از دود استفاده کرد، اما میزان دود را باید به‌درستی با گرما و زمان متعادل کنید تا بتوانید غذای خوشمزه‌ای را درست کنید.
استرس و اضطراب
سطوح بالای استرس و اضطراب ممکن است منجر به تحریک پاسخ استرس در بدن شوند که این پاسخ اغلب حس چشایی فرد را تغییر می‌دهد. اضطراب ممکن است باعث خشکی دهان شود که خود دلیل دیگری برای این مشکل است.
آسیب عصبی
همچون سایر حواس، جوانههای چشایی (پرزهای چشایی) به طور مستقیم با اعصاب مغز در ارتباط هستند. آسیب به اعصاب مغز میتواند منجر به تغییر در نحوه درک مزه‌ها شود.
آسیب عصبی جوانههای چشایی یا مسیر چشایی میتواند به علت صدمه به سر یا اختلالاتی نظیر این موارد رخ دهد:
- صرع
- مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس (MS)
- تومورهای مغزی
- فلج بل
- زوال عقل.
داروهایی که باعث تلخی دهان می‌شوند
حداقل ۲۵۰ داروی مختلف وجود دارند که میتوانند طعم تلخی را در دهان ایجاد کنند. طبق فرضیه‌های موجود، این موضوع به علل زیر رخ می‌دهد:
- نحوه تأثیر داروها بر گیرنده‌های چشایی در مغز
- طعم داروها هنگام مخلوط‌شدن با بزاق
- پدیده‌ای که در آن، مولکول یک دارو که در رگ‌های خونی در جریان است و گیرنده‌های جوانههای چشایی، بر یکدیگر اثر می‌گذارند.
برخی از داروهایی که باعث ایجاد این عارضه می‌شوند عبارت‌اند از:
- آنتی‌بیوتیک: گاهی تلخی در دهان به‌خاطر آنتی‌بیوتیک رخ می‌دهد از جمله آمپی‌سیلین، ماکرولیدها، کینولون‌ها، سولفامتوکسازول، تری متوپریم، تتراسایکلین
- داروهای قلب: از جمله بسیاری از داروهای فشارخون بالا، دیورتیک‌ها (ادرارآور)، استاتین‌ها، و داروهای ضد بی‌نظمی و آریتمی قلبی
- داروهای شیمی‌درمانی: از جمله سیس پلاتین، سیکلوفسفامید و اتوپوساید
- برخی داروهای نورولوژیک: انواع داروهای ضد پارکینسون، داروهای میگرن، و شل‌کننده‌های عضلات
- داروهای روان‌گردان: شامل اکثر ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای، برخی از داروهای ضد روان‌پریشی، داروهای ضداضطراب، تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو، و خواب‌آورها
- سایر داروهای تجویزی و بدون نسخه (OTC): از جمله داروهای تیروئید، آنتی‌هیستامین‌ها، متسع‌کننده‌ها برونش، داروهای ضدالتهاب، داروهای کمکی ترک سیگار، ضد قارچ‌ها و ضدویروس‌ها.
در قسمت بالا به برخی از داروهایی که باعثایجاد این طعم بد می‌شوند اشاره کردیم. سایر داروهایی که ممکن است باعث ایجاد این مشکل شوند عبارت‌اند از:
- مهارکننده‌های استیل کولین استراز برای بیماری آلزایمر
- برونکودیلاتورها برای آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
- کاپتوپریل (کاپوتن) برای فشارخون بالا و نارسایی قلبی
- لیتیوم (اسکالیت)
- پنی سیلامین برای آرتریت روماتوئید شدید و بیماری ویلسون
- ریفامپین برای سل یا پیشگیری از مننژیت باکتریایی.
درمان تلخی دهان با طب سنتی
درمان‌های طب سنتی زیر به رفع تلخی دهان کمک می‌کنند.
آب آلوئه‌ورا
آب آلوئه‌ورا دارای خاصیت آنتی میکروبیال و ضدالتهابی است که عفونتهای دهان را التیام می‌بخشد و طعم و بوی بدی که ممکن است با چنین مشکلات دهانی همراه باشد را از بین می‌برد.
- یک قاشق چایخوری آب آلوئه‌ورای تازه را بردارید و آن را به مدت ۵ دقیقه در دهانتان غرغره کنید.
- سپس آب آلوئه‌ورا را تف کنید.
- همچنین می‌توانید نصف فنجان آب آلوئه‌ورا بنوشید.
این کار را دو بار در روز انجام دهید.
زردچوبه
زردچوبه حاوی کورکومین است. کورکومین یک عامل آنتی‌باکتریال قوی است که تمام باکتری‌های بد دهان را از بین می‌برد، سلامت دهان را ارتقاء می‌بخشد و تلخی دهان را برطرف می‌کند.
- چند قطره آب‌لیمو را به نصف قاشق چایخوری پودر زردچوبه اضافه کنید.
- این خمیر غلیظ را روی زبان و داخل دهانتان استعمال کنید.
- دهانتان را با آب ولرم بشویید.
این کار را به مدت ۲ هفته، یکبار در روز انجام دهید تا اثرات مطلوب آن را مشاهده کنید.
چای سبز
چای سبز یک درمان عالی برای عفونتهای دهانی است. این درمان علاوه بر بهبود سلامت دهان و دندان، میتواند به ازبینبردن طعم بد و بوی بد دهان هم کمک کند.
- یک قاشق چایخوری چای سبز را به یک فنجان آب اضافه کنید.
- آن را به مدت ۵ دقیقه در یک ماهیتابه بجوشانید.
- این ترکیب را از صافی رد کنید و اجازه دهید که چای برای مدتی خنک شود.
- کمی عسل به چای اضافه کنید و فورا آن را مصرف کنید.
باید حداقل دو بار در روز چای سبز بنوشید تا از تمام مزایای آن بهره‌مند شوید.
دارچین
دارچین یکی دیگر از درمان‌هایی است که به دلیل خواص ضدباکتریایی که دارد میتواند به ازبینبردن این مشکل کمک کند. این درمان میتواند به‌خوبی با عفونتهای دهان مبارزه کند و با ازبینبردن عوامل بیماری‌زای دهان، سلامت کلی دهان را ارتقاء بخشد.
- نصف قاشق سوپ‌خوری پودر دارچین و آب نصف یک لیمو را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید.
- به‌خوبی با هم مخلوط کنید و از این محلول برای شستشوی دهان در فواصل معین استفاده کنید.
- همچنین می‌توانید به‌جای پودر دارچین از یک یا دو قطره اسانس دارچین هم استفاده کنید.
این کار را باید ۲ الی ۳ بار در روز انجام دهید.
روغن‌های درمانی
استفاده از روغن به حذف پلاک کمک می‌کند. همچنین به بهبود بیماری‌های مختلف دهان (همچون برفک دهان، بوی بد دهان و ژنژیویت یا التهاب لثه) که ممکن است باعث تلخی دهان شوند هم کمک می‌کند.
- یک قاشق سوپ‌خوری روغن نارگیل یا کنجد را بردارید و آن را به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه داخل دهانتان غرغره کنید.
- روغن را تف کنید. سپس به طور معمول دندان‌هایتان را مسواک بزنید.
هر روز صبح باید این کار را انجام دهید. این روش همچنین به درمان تلخی و بدمزه بودن دهان در صبح‌ها هم کمک می‌کنند.
درمان خانگی مؤثر برای رفع تلخی دهان
علاوه بر دارودرمانی یا روش‌های درمانی طب سنتی از روش‌های خانگی هم برای رفع این مشکل می‌توانید بهره ببرید.
ترب سیاه
ترب سیاه یکی از مؤثرترین درمان‌های طبیعی برای تلخی دهان ناشی از صفرا است. برای ۱۰ روز درمان به ۱۰ ترب سیاه بزرگ نیاز دارید. اگر ترب سیاه ارگانیک پیدا کنید که خیلی بهتر است. هر روز صبح یک عدد ترب را پوست بگیرید و رنده کنید.
از یک‌پارچه تمیز برای گرفتن آب ترب رنده‌شده استفاده کنید. آب ترب سیاه مزه تلخی خواهد داشت. این آب‌میوه را هر روز صبح با معده خالی بنوشید. بلافاصله بعد از آن، به مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه به پهلوی راست روی تخت دراز بکشید.
مرکبات
مرکبات، آبمیوهها، اسموتیها یا شربتها میتوانند به فعالشدن جوانههای چشایی و ازبینبردن تلخی در دهان کمک کنند. علاوه بر این، افزودن آب پرتقال، لیمو یا لیموترش به غذاها میتواند به رفع این مشکل کمک کند و غذاها را خوشطعمتر کند.
جوش شیرین
پاشیدن مقداری جوش شیرین روی مسواک یا شستن دهان با نصف قاشق چایخوری جوش شیرین و آب، یک درمان طبیعی برای تلخی دهان است. این درمان خانگی به تنظیم تعادل pH کمک می‌کند، اسید را خنثی می‌کند و تلخی در دهان را کاهش می‌دهد.
لیمو
برای این درمان خانگی به ۱ لیمو و ۱ لیوان آب گرم نیاز دارید.
آب یک لیمو را در یک لیوان آب گرم بریزید. سپس به‌خوبی مخلوط کنید و از این محلول برای شستشوی دهان استفاده کنید. این کار را یکبار در روز به مدت حداقل یک هفته انجام دهید تا نتایج حاصل را مشاهده کنید.
علت مؤثربودن این درمان این است که ویتامین C موجود در لیمو، PH از‌دست‌رفته دهان را بازیابی می‌کند. همچنین، خاصیت ضدباکتری لیمو میتواند عوامل بیماری‌زای دهان را از بین ببرد و در نتیجه از بروز مشکلات بیشتر برای دهان جلوگیری کند.
پیشگیری از ایجاد تلخی دهان
اگر دنبال جواب این سوال هستید که “چگونه تلخی و خشکی دهان را از بین ببریم” روش‌های مقابله میتوانند به شما در این راه کمک کنند. این مشکل ناشی از هر علتی که باشد، می‌توانید کارهایی را برای کاهش علائم و رفع تلخی مزه دهان انجام دهید. برخی از راه‌های مقابله با تلخی در دهان عبارت‌اند از:
- یک روتین مناسب برای مراقبت از سلامت دهان و دندان داشته باشید. این روتین باید شامل مسواک زدن مرتب دندان‌ها و زبان باشد (اطمینان حاصل کنید که به‌آرامی زبانتان را مسواک می‌زنید). همچنین برای جلوگیری از عفونتهای دهانی (همچون بیماری لثه)، یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید و دهان خود را با یک دهان‌شویه آنتی‌باکتریال بشویید.
- با نوشیدن آب در طول روز دهانتان را مرطوب نگه دارید. علاوه بر این، جویدن آدامس بدون قند هم به فعالشدن بزاق کمک می‌کند.
- سیگار را ترک کنید و از مصرف برخی از غذاهای تند بپرهیزید تا مانع از بروز اختلال در جوانههای چشایی شوید.
- سعی کنید از ظروف غیرفلزی استفاده کنید.
درمان تلخی دهان
اگر می‌خواهید بدانید که برای برطرف‌کردن این مشکل چه باید کرد بهتر است برای تشخیص درست به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. درمان تغییر حس چشایی، به علت اصلی آن بستگی دارد:
- اگر این مشکل یا هرگونه تغییر در حس چشایی ناشی از مصرف دارو باشد، بررسی سابقه پزشکی بیمار و ارزیابی تغییر در دارو توصیه می‌شود.
- اگر این مسئله ناشی از یک بیماری مزمن یا بیماری زمینه‌ای باشد، ارزیابی و درمان آن اختلال توصیه می‌شود.
- گاهی کمبود زینک علت اصلی این مشکل چشایی است. در این شرایط به بیمارانی که دچار کمبود زینک هستند مکمل زینک داده می‌شود. طبق برخی از مطالعات، حتی برای برخی از بیمارانی که تلخی دهان با دلایل نامشخص دارند هم مکمل زینک تجویز می‌شود. تغییر در حس چشایی ناشی از پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی چند ماه پس از قطع درمان به‌تدریج کاهش پیدا می‌کند. مصرف مکمل زینک ممکن است در این بیماران هم مفید باشد.
- طعم بد دهان پس از مسواک زدن یا انجام هر یک از درمان‌های دندانپزشکی یک حالت موقت است و در عرض چند ساعت به‌خودی‌خود برطرف می‌شود.
چگونه می توان مزه ی بد دهان را در اثر کووید درمان کرد ؟
غذاها و نوشیدنی‌های با طعم تند مانند طعم‌های پرتقال، لیمو، لیموترش میتوانند در متعادل کردن طعم‌های بسیار شیرین مفید باشند. مکیدن شیرینی و نعناع آب پز نیز ممکن است به طراوت دهان شما قبل و بعد از غذا خوردن کمک کند. اگر غذاها طعم بدی دارند، به جای ظروف فلزی از قاشق و چنگال پلاستیکی استفاده کنید و از ظروف شیشه ای استفاده کنید.
آیا اضطراب باعث ایجاد مزه ی بد دهان می شود ؟
اضطراب می تواند طیف وسیعی از علائم فیزیولوژیکی، از جمله طعم تلخ یا فلزی در دهان را ایجاد کند. تحقیقات نشان داده است که ارتباط مستقیمی بین تغییرات حس چشایی و استرس وجود دارد.
طعم شور در دهان
طعم نمکی یا فلزی در دهان شما ممکن است نشانه خونریزی دهان باشد. این ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد، مانند خوردن غذاهای تند، مانند چیپس، یا مسواک زدن بیش از حد. اگر پس از کشیدن نخ دندان یا مسواک زدن، لثه‌های شما مرتباً خونریزی می‌کنند، ممکن است دچار بیماری لثه شده باشید.
نکات مهم درباره مزه ی بد دهان
اگر بدون هیچ دلیل خاصی فرد به طعم بد دهان دچار شده باشد، باید برای بررسی دقیق دلایل احتمالی زمینه‌ای به پزشک مراجعه کند.
- در طول ویزیت در مورد این مسائل با پزشک خود صحبت کنید
- تمام داروها و مکمل‌های مصرفی خود را به پزشک معالج بگویید
- سایر علایم و نشانه‌ها حتی اگر مربوط به مشکل حال حاضر نباشند مهم هستند و باید با پزشک درمیان گذاشته شوند
- سایر بیماری‌هایی که پیش از این تشخیص داده شده اند را هم به پزشک بگویید.
