درد استخوان از جمله درد های ناراحت کننده ایست که باید جدی گرفته شود. بسیاری از افراد درد استخوان را به پای خستگی های روزانه می گذارند اما باید بدانید این درد ممکن است بخاطر وجود بیماری های جدی تری باشد. با این مطلب از شادمگ همراه باشید تا به بررسی عوامل ایجاد کننده ی درد استخوان بپردازیم.
علت درد استخوان چیست و بیشتر در کدام نواحی اتفاق می افتد ؟
درد استخوان و درد مفاصل یا عضله بر قسمتهای مشابه بدن شما تأثیر میگذارد؛ اما گاهی تشخیص تفاوت بین آنها دشوار است. معمولا بعد از یک تمرین سخت یا زمانی که آنفولانزا دارید، ممکن است احساس بدن درد یا درد عضلانی کنید. یا حتی امکان دارد در مفاصلی مانند مچ پا، زانو یا آرنج به دلیل آرتروز به خصوص در سنین میانسالی احساس درد کنید.
درد استخوان معمولاً عمیقتر، تیزتر و شدیدتر از درد عضلانی است. درد عضلانی نیز در کل بدن احساس میشود و در طی یک یا دو روز کاهش پیدا میکند، درد استخوان متمرکزتر و تقریبا طولانیتر است. اگرچه درد استخوان کمتر از درد مفاصل یا ماهیچه آزاردهنده است ولی باید همیشه جدی گرفته شود.
این درد بیشتر در نواحی زیر رخ می دهد:
- عضله ران
- پشت زانو
- ساق دست
- انگشتان دست
- عضله خارج ران
- روی ران
- ناحیه بالای ران
- ساق پا
- مفصل و کشاله ران
- پشت ران
- پشت پا
- پنجه پا
- قسمت پایین ساق پا
با درمان زانو درد با زنجبیل که یکی از روش های سنتی برای کنترل درد زانو می باشد در شادمگ آشنا شوید.
علت استخوان درد صبحگاهی
احتمالا برای شما هم پیش آمده است که وقتی صبح ها از خواب بیدار می شود؛ درد های غیرمنتظره ای در استخوان های خود از جمله پاها احساس می کنید؛ باید به شما بگوییم این دردها در اغلب موارد چیز نگران کننده نیستند و غالبا به دلیل کاهش گردش خون بوجود می آیند و سریعا برطرف می شوند.
از شایع ترین دلایل درد استخوان صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب می توان به:
- بی تحرکی و کمبود فعالیت های بدنی روزانه
- داشتن اضافه وزن
- داشتن رژیم غذایی نامناسب
- کم خوابی
- خوابیدن در محیط سرد و مرطوب
- روماتیسم مفصلی (از آنجایی که روماتیسم نوعی بیماری التهابی بوده و با درد و تورم در مفاصل همراه است، از این رو یکی از علائم بروز این بیماری خشکی صبحگاهی مفاصل بدن و درد های استخوانی است، یعنی فرد زمانی که از خواب بیدار میشود، نمیتواند به راحتی حرکت کند و احساس سفتی و خشکی در مفاصل دارد.)
عوامل ایجادکننده درد استخوان
بیماریها و شرایط متعددی ممکن است منجر به درد در استخوان شود. این عوامل عبارتاند از:
کبودی استخوان
کبودی استخوان معمولاً زمانی اتفاق میافتد که استخوان با سطح سخت برخورد میکند، مانند سقوط از ارتفاع زیاد. این ضربه علاوه بر خونریزی در زیر پریوستئوم – لایه نازکی از بافت که استخوان را می پوشاند – شکاف های کوچکی در لایه بیرونی استخوان ایجاد می کند.
علاوه بر درد استخوانی قابل توجه همراه با حساسیت شدید در لمس، تورم و تغییر رنگ اغلب رخ می دهد. به خاطر داشته باشید، به غیر از تروما یا آسیب، استئوآرتریت یک دلیل شایع در کبودی استخوان است. به این دلیل که با از بین رفتن یا تحلیل رفتن غضروف بین استخوانها، استخوانها شروع به سایش روی یکدیگر میکنند، ضربهای که در نهایت میتواند به کبودی تبدیل شود.
شکستگی
شکستگی استخوان که ممکن است در نتیجه ضربه، ضعیف شدن استخوان در اثر پوکی استخوان یا فشارهای مکرر روی استخوان رخ دهد. علاوه بر یک درد تیز و کوبنده که با حرکت یا هنگام اعمال فشار بدتر میشود، تورم و کبودی در اطراف شکستگی ممکن است رخ دهد. در برخی موارد، شکل ظاهری ناحیه درگیر شکستگی تغییر میکند.
کمبود مواد معدنی
استخوانها برای اینکه قوی و محکم بمانند به انواع ویتامینها و مواد معدنی نیاز دارند. این ویتامینها و مواد معدنی عبارتند از کلسیم و ویتامین دی. کمبود کلسیم و ویتامین دی، معمولا به پوکی استخوان منجر میشود که یکی از رایجترین بیماریهای مربوط به استخوان است. افرادی که در مراحل پیشرفته پوکی استخوان قرار دارند، درد استخوان را تجربه میکنند.
سرطان متاستاتیک
سرطان متاستاتیک نوعی از سرطان است که در جای دیگری از بدن شروع میشود ولی به سایر قسمتهای بدن گسترش پیدا میکند. سرطانهای سینه، ریه، تیروئید، کلیه و پروستات، از جمله سرطانهایی هستند که به استخوان هم سرایت میکنند.
استئومالاسی
استئومالاسی به کاهش معدنی شدن استخوان و متعاقب آن نرم شدن استخوان اشاره دارد. این وضعیت استخوانی بیشتر در نتیجه کمبود ویتامین D رخ می دهد. اگرچه همیشه اینطور نیست. درد استخوانی کسل کننده و دردناک استئومالاسی با فعالیت و تحمل وزن بدتر می شود.
علاوه بر درد و حساسیت عمومی استخوان، فرد مبتلا به استئومالاسی ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کند:
- ضعف عضلانی
- اسپاسم و گرفتگی عضلات
- مشکل در راه رفتن
- شکستگی های ناشی از ضعیف شدن بیش از حد استخوان
سرطان استخوان
سرطان استخوان، رشد سلولهای سرطانی در بافت استخوان است. این سرطان نسبت به سرطان متاستاتیک استخوان، نادرتر است. این بیماری میتواند درد در استخوان را ایجاد کند و باعث از بین رفتن یا آسیب رسیدن به ساختار عادی استخوان شود.
بیماریهایی که موجب اختلال در تامین خون
بعضی از بیماریها مثلا کمخونی داسیشکل، مانع از تامین خون برای استخوانها میشود. بدون منبع مداوم و ثابت خون، بافت استخوان شروع به تحلیل رفتن میکند. این مشکل، باعث ایجاد دردهای شدید و ضعف در استخوانها میشود.
بیماری پاژه
بیماری پاژه یک بیماری مزمن استخوانی است که افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد. در این بیماری، فرآیند بازسازی استخوان (که در آن استخوان قدیمی برداشته میشود و استخوان جدید تشکیل میشود) دچار مشکل میشود. این منجر به تشکیل استخوان اضافی می شود که شکننده است یا شکل غیر طبیعی دارد.
در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به بیماری پاژه هیچ علامتی ندارند – این عارضه اغلب به طور اتفاقی در عکسبرداری با اشعه ایکس که برای هدف دیگری انجام می شود، تشخیص داده میشود – اگر علائم ظاهر شوند، درد استخوان برجسته ترین آن است.
به خاطر داشته باشید که در حالی که بیماری پاژه می تواند هر استخوانی در بدن را تحت تاثیر قرار دهد، اغلب ستون فقرات، لگن، استخوان ران، بازو و جمجمه را هدف قرار می دهد.
عفونت
اگر عفونت از استخوان ناشی شود یا به آن سرایت کند، میتواند به بیماری شدید و خطرناکی به نام عفونت استخوان (osteomyelitis) منجر شود. این عفونت در بافت استخوان میتواند سلولهای استخوان را بکشد و باعث ایجاد درد استخوان شود.
سرطان خون
لوکمیا یا سرطان خون، سرطان مغز استخوان است. مغز استخوان در بیشتر استخوانها پیدا میشود و مسئول تولید سلولهای استخوانی است. افرادی که به سرطان خون مبتلا هستند، معمولا درد استخوان را به خصوص در ساق پا تجربه میکنند.
استئونکروز
استئونکروز زمانی رخ می دهد که جریان خون استخوان به خطر بیفتد و منجر به مرگ سلول های استخوان و مغز استخوان و متعاقب آن فروپاشی استخوان شود. علاوه بر درد، استفاده محدود از ناحیه آسیب دیده علامت رایج آن است. برای مثال، با استئونکروز مفصل ران، فرد ممکن است لنگ بزند و نیاز به استفاده از عصا یا واکر داشته باشد. علاوه بر آسیب جدی یا تروما، شایع ترین عوامل خطر برای ایجاد استئونکروز عبارتند از:
- استفاده از کورتیکواستروئید، به ویژه با استفاده طولانی مدت و دوزهای بالا
- مصرف بیش از حد الکل
- داشتن برخی بیماریهای زمینهای، مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)
آیا پریود باعث درد استخوان میشود ؟
قاعدگی یا PMS ممکن است همراه با دردهای مفصلی باشد زیرا بدن در ابتدای خونریزی قاعدگی کاهش استروژن را تجربه میکند. همانطور که در مقالهای که در سال 2008 در Reviews in Pain منتشر شد، توضیح میدهد زمانی که سطح استروژن پایین است افراد به طور کلی درد را با شدت بیشتری احساس میکنند.
علاوه بر این، در مقاله منتشر شده در سال 2020 در مجله بینالمللی تحقیقات محیطی و بهداشت عمومی، افزایش تعداد پروستاگلاندینها قبل و در طول دوره قاعدگی ممکن است در ایجاد درد در عضلات و مفاصل شما نقش داشته باشد. NSAID ها در کاهش درد ناشی از افزایش پروستاگلاندینها موثر هستند.
علائم درد استخوان چیست ؟
یکی از قابل توجهترین علائم درد استخوان، درد یا هر نوع ناراحتی در استخوان است؛ چه استخوان ثابت باشد، چه در حال حرکت. دیگر علائم آن، به علت ایجاد درد استخوان بستگی دارد:
- آسیبدیدگی: ورم، تغییر شکل یا شکستگی قابل مشاهده، ضربه ناگهانی و محکم یا صدای خرد شدن در موقع آسیب
- کمبود مواد معدنی: درد در بافت و عضلات، اختلالات خواب، ضعف، خستگی، گرفتگی عضلات
- پوکی استخوان: کمردرد، خمیدگی ستون فقرات، کاهش وزن به مرور زمان
- سرطان متاستاتیک: علائم متعددی که به محل انتشار سرطان بستگی دارد مثلا سردرد، درد در قفسه سینه، شکستگی استخوان، تشنج، سرگیجه، زردی، تنگی نفس، ایجاد ورم در شکم
- سرطان استخوان: افزایش شکستگی در استخوانها، احساس کردن توده یا جرم زیر پوست، بیحسی یا خواب رفتگی (وقتی که تومور به یکی از عصبها فشار میآورد)
- عدم تامین خون برای استخوان: درد مفاصل، از دست دادن عملکرد مفاصل، ضعف
- عفونت: قرمزی، رگههایی در محل عفونت، ورم، احساس گرما در محل عفونت
- لوکمیا: خستگی، رنگپریدگی، تنگی نفس، عرق شبانه، کاهش وزن بیدلیل
درد استخوان در بارداری
درد در استخوان لگن، یکی از مشکلات رایج زنان باردار است. این درد معمولا به عنوان یکی از «دردهای لگن و کمر مرتبط با بارداری» در نظر گرفته میشود. علائم دیگر آن عبارتاند از درد در استخوان رحم، احساس سفتی در اندام و درد در مفاصل لگن.
این دردها معمولا تا بعد از زایمان ادامه دارد و قابل حل نیست. درمانهای اولیه میتواند علائم را کاهش دهد. درمانهای این مشکلات عبارتند از:
- مانیپولاسیون یا درمان دستی برای حرکت صحیح مفاصل
- فیزیوتراپی
- تمرین در آب
- تمرین برای تقویت عضلات کف لگن
این مشکل با وجود اینکه رایج است، ولی نرمال نیست. اگر چنین دردی را تجربه میکنید، حتما با پزشک خود در میان بگذارید.
درد دست و پای چپ نشانه چیست ؟
حمله قلبی
صدمه به اسکلت عضلات
آنژین قلبی
درمان درد استخوان چگونه است ؟
وقتی پزشک علت درد استخوان را تشخیص دهد، درمان را شروع میکند. ممکن است پزشک توصیه کند که نواحی آسیب دیده را تا حد امکان در حالت استراحت قرار دهید. همچنین احتمال دارد که داروی مسکن برای کمتر کردن دردهای شدید استخوان، تجویز کند.
اگر پزشک در مورد علت اصلی بیماری، اطمینان نداشته باشد و احتمال عفونت را در نظر بگیرد، برای بیمار، آنتیبیوتیک تجویز میکند. حتی اگر علائم شما ظرف چند روز بهبود پیدا کرد، حتما دوره درمان را کامل کنید و داروهای خود را کامل بخورید. کورتیکواستروئیدها از داروهای رایجی هستند که برای کاهش التهاب تجویز میشوند.
انواع درمانهای درد استخوان
برخی از انواع دردهای استخوانی در نهایت پس از درمان از بین میروند، در حالی که انواع دیگر ممکن است مزمن باشند و باید برای مدت طولانی درمان شوند. انواع مختلف درمان درد استخوان عبارت است از:
مصرف داروهای مسکن
داروهای مسکن از جمله داروهای رایجی است که پزشکان برای کاهش درد استخوان تجویز میکنند. البته داروهای مسکن، علت اصلی درد استخوان را درمان نمیکنند. داروهایی که بدون نسخه پزشک ارائه میشوند مثلا ایبوپروفن، استامینوفن میتوانند برای کاهش درد، مورد استفاده قرار بگیرند. داروهایی مثل پاراستامول یا مورفین، در صورت وجود درد متوسط تا شدید، توسط پزشک تجویز میشوند.
تجویز آنتیبیوتیکها
اگر عفونت استخوان داشته باشید، پزشک، آنتیبیوتیکهای قوی تجویز میکند تا عامل اصلی مسبب عفونت را از بین ببرد. این آنتیبیوتیکها ممکن است سیپروفلوکساسین، کلیندامایسین یا وانکومایسین باشد.
درمان با مکملهای غذایی
افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند باید سطح ویتامین دی و کلسیم بدن را افزایش دهند. پزشک ممکن است برای جبران کمبود مواد معدنی، برای شما مکملهای دارویی تجویز کند. این مکملهای غذایی به شکلهای قرص، مایع و محصولات جویدنی، عرضه میشود.
درمانهای پزشکی سرطان استخوان
درمان کردن درد استخوان ناشی از سرطان، سخت است. پزشک برای کاهش درد باید ابتدا سرطان را درمان کند. رایجترین درمانهای سرطان عبارتاند از جراحی، پرتو درمانی و شیمیدرمانی که حتی میتواند درد استخوان را افزایش دهد. بیس فسفونات از جمله داروهایی هستند که برای پیشگیری از آسیب دیدن استخوان و درد استخوان در افراد مبتلا به سرطانهای متاستاتیک، تجویز میشوند.
عمل جراحی
ممکن است برای برداشتن بخشهایی از استخوان که به دلیل عفونت از بین رفتهاند، نیاز به عمل جراحی پیدا کنید. همچنین برای جاانداختن استخوانهای شکسته یا تومورهای ایجاد شده بر اثر سرطان نیز ممکن است عمل جراحی برای بیماران تشخیص داده شود. در آسیبهای حاد، ممکن است به جراحیهای ترمیمی برای جایگزین کردن مفاصل نیاز پیدا کنید.
آیا پیشگیری از درد استخوان ممکن است ؟
هر چقدر استخوانهای محکمتر و سالمتری داشته باشید، کمتر در معرض آسیب و ابتلا به درد استخوان قرار میگیرید. برای اینکه سلامت استخوان خود را حفظ کنید، به این نکات توجه کنید:
- برنامه ورزشی منظم
- دریافت کلسیم و ویتامین دی به اندازه کافی
- اجتناب از سیگار
علاوه بر بهبود سلامت استخوان، باید از آسیبهایی که موجب ایجاد درد در استخوان میشود، اجتناب کنید. محیط خانه را مرتب نگه دارید تا خطر سقوط و افتادن، کمتر شود. فرشها را در جای خود محکم کنید که لیز نخورند و نور کافی برای خانه تامین کنید. هنگام بالا و پایین رفتن از پلهها، مراقب باشید. برای انجام فعالیتهای ورزشی به خصوص ورزشهای تماسی مثل بوکس و فوتبال، لباس و تجهیزات ایمنی مناسب داشته باشید.
پیشگیری از درد استخوان
اگر با مفهوم خودمراقبتی آشنایی داشته باشید، میدانید که چه تأثیر شگفتانگیزی بر پیشگیری و حتی درمان درد استخوان پا و سایر دردها میگذارد. در این بخش، پنج راه خودمراقبتی درجهیک توصیه میکنیم که بهراحتی میتوانید انجام بدهید:
1. فعال باشید
شاید اهل ورزش نباشید، یا بگویید پایم درد میکند، چطوری ورزش کنم! اما باید بدانید بسیاری از مطالعات نشان میدهند که فعالیت بدنی یکی از تأثیرگذارترین راهها برای بهبود کیفیت زندگی است.
ورزش انرژی را افزایش میدهد، ماهیچهها و استخوانها را تقویت میکند و به انعطافپذیری مفاصل کمک میکند. تمرینات مقاومتی هم عضلات را قویتر میکنند و از درد استخوان جلوگیری خواهند کرد.
2. رژیم غذایی متعادلی داشته باشید
مطالعات تخصصی نشان میدهد که خوراکیهای مغذی، به کاهش علائم و درد استخوان پا کمک میکنند. غذاهای سرشار از ویتامین سی، بهویژه میوهها و سبزیجات، بسیار مفید هستند.
اسیدهای چرب امگا3 در ماهی و روغن ماهی هم درد استخوان را تسکین میدهند. پس اگر سابقه دردهای استخوانی دارید، به رژیم غذایی سالم و متعادلی شامل میوه و سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کمچرب، ماهی و گوشت بدون چربی فکر کنید.
3. اضافه وزن خود را کاهش بدهید
وزن اضافی، فشار زیادی به مفاصل تحملکننده وزن، مانند زانوها، ستون فقرات، باسن، مچ پا و پا میآورد و باعث درد استخوان میشود. پس کاهش وزن را خیلی جدی بگیرید!
4. خوب بخوابید
خواب شبانه خوب و راحت، برای مقابله با درد استخوان و استرس ناشی از آن خیلی مفید است. برای بهتر خوابیدن، ساعت مشخصی برای خواب داشته باشید. وسایلی مانند تلویزیون و کامپیوتر را هم از اتاق خواب خود خارج کنید.
اگر درد استخوان پا دارید و در رختخواب ناراحت هستید، از بالش مناسبی برای کاهش فشار روی مفاصل دردناک استفاده کنید. اگر هم مشکل همیشگی برای خواب دارید، حتما با پزشک مشورت کنید.
5. مثبتاندیش باشید
دیدگاه ذهنی انسان، تأثیر زیادی بر احساس و عملکردش دارد. تا جای ممکن، سعی کنید کارهایی را انجام بدهید که از آنها لذت میبرید.
شاید باورش سخت باشد، ولی وقت گذراندن با دوستان خوب، سرگرمیهای جذاب و سرشار شدن از حس خوب، روی کاهش درد استخوان تأثیر دارند! بهجای درد و ناتوانی، روی تواناییها تمرکز کنید.
طول درمان درد استخوان چقدر است ؟
در بسیاری از موارد، درمان مشکلاتی که باعث ایجاد درد استخوان شده است، مدتها طول میکشد. بهبودی به طور متوسط 6 تا 8 هفته طول میکشد، اما بر اساس استخوان، نوع شکستگی (مثلا درد ناشی از شیمیدرمانی یا شکستگی است)، سن و وضعیت کلی سلامت شما متفاوت باشد. در طی دو هفته اول، به صبر و مراقبت از خود نیاز دارید.
در جریان ریکاوری، به ناحیه آسیبدیده ضربه وارد نکنید. ضربه زدن و عدم ملایمت در برخورد با اعضای آسیب دیده، باعث تشدید درد میشود. تا جایی که ممکن است، به نواحی آسیبدیده استراحت بدهید و برای جلوگیری از اسیبهای آتی، تا حد امکان، عضو مربوطه را حرکت ندهید. در بعضی از موارد، ابزارهای مختلف میتواند باعث کاهش درد در ناحیه شود مثلا آتلبندی، گچ گرفتن و غیره برای حمایت عضو آسیب دیده و کمک به بهبود آن استفاده میشود.
درد استخوان چطور تشخیص داده میشود ؟
پزشک برای درمان باید ابتدا دلیل ایجاد درد استخوان را پیدا کند. طبیعتا از بین بردن دلیل ایجاد درد استخوان، باعث کاهش یا حذف درد میشود. پزشک، تستهای فیزیکی را انجام میدهد و سوابق بیمار را بررسی میکند.
تشخیص درد استخوان
تشخیص درد استخوان معمولاً شامل شرح حال دقیق پزشکی، معاینه فیزیکی و یک یا چند آزمایش تصویربرداری است. بسته به بررسی تشخیص پزشک، آزمایش خون یا بیوپسی ممکن است ضروری باشد.
آزمایشات خون
برای بسیاری از تشخیص های درد استخوان، آزمایش خون ضروری است. به عنوان مثال، به منظور تایید تشخیص بیماری پاژه، پزشک سطح آلکالین فسفاتاز خون را تجویز میکند (که به دلیل سرعت بالای چرخش استخوان بالا میرود).
برای تشخیص مشکوک به سرطان استخوان، چندین آزمایش خون توسط انکولوژیست تجویز می شود، به خصوص اگر سرطان متاستاتیک باشد و محل سرطان اولیه ناشناخته باشد.
بیوپسی
اگر مشکوک به شرایط خاصی مانند سرطان استخوان، عفونت یا بیماری پاژه باشد، ممکن است نیاز به بیوپسی از استخوان باشد. بیوپسی شامل برداشتن یک قطعه کوچک از استخوان آسیب دیده و فرستادن آن به آزمایشگاه برای بررسی زیر میکروسکوپ است. برای تشخیص سرطان مغز استخوان، مانند لوسمی یا مولتیپل میلوما، پزشک شما آسپیراسیون مغز استخوان و بیوپسی را انجام می دهد.
تصویربرداری
ممکن است آزمایشهای تصویربرداری مختلفی برای تشخیص علت درد استخوان تجویز شود. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اشعه ایکس
- اسکن استخوان
- CT اسکن
- توموگرافی انتشار پوزیترون ترکیبی PET/CT
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI
سوالات رایج پزشکان برای تشخیص بیماری عبارتند از:
- در کدام نقطه درد دارید؟
- اولین بار چه زمانی درد را حس کردید؟
- آیا درد به مرور بدتر میشود؟
- آیا علائم دیگری همراه با درد استخوان دارید؟