علائم کمبود ویتامین دی که می تواند خطرناک باشد

با علائم کمبود ویتامین دی آشنا هستید؟ عوارض کمبود ویتامین دی چگونه خود را نشان می‌دهد؟ آیا باید نسبت به کمبود آن نگران باشیم؟ برای جبران ویتامین دی باید از چه موادی استفاده کنیم؟ هر آنچه که باید در رابطه با کمبود ویتامین دی و روش های درمان آن بدانید را شادمگ در اختیارتان قرار داده است.

علائم کمبود ویتامین دی

متاسفانه علائم کمبود ویتامین دی در بدن معمولا شدید نیست و ممکن است فرد به راحتی متوجه آن نشود. این نشانه ها گاهی برای شما عادی است  چراکه بر کیفیت زندگی شما تاثیر منفی چندانی نمی‌گذارد. بنابراین شاید تا سال‌ها دچار کمبود این ویتامین باشید اما نسبت به درمان آن اقدامی نکنید و زمانی که بدن برای مقابله با یک بیماری به سیستم ایمنی قوی نیاز دارد این کمبود به چشم خواهد آمد؛ چرا که ویتامین دی در تقویت سیستم ایمنی نقش انکار ناپذیری دارد.

شاید هم زمانی متوجه شوید که به دلیل کمبود این ماده مغذی به پوکی استخوان دچار شده اید؛ به خصوص پس از ۳۰ سالگی که به تدریج استخوان‌ها تحلیل می‌روند. بنابراین به شما پیشنهاد می‌کنیم نشانه‌های زیر را مطالعه کنید و در صورتی که این علائم را دارید به پزشک برای چکاپ شدن مراجعه نمایید:

زود به زود بیمار یا دچار عفونت شدن

یکی از مهمترین نقش‌های ویتامین D، حفظ سیستم ایمنی بدن شماست تا بتوانید با ویروس‌ها و باکتری‌هایی که باعث بیماری می‌شوند، مبارزه کنید. این ویتامین به طور مستقیم با سلول‌هایی که مسئول مبارزه با عفونت هستن، تعامل دارد. اگر اغلب بیمار هستید و زود به زود به سرماخوردگی یا آنفولانزا مبتلا می‌شوید، سطح ویتامین D شما به احتمال زیاد خیلی کم است.

در این زمینه چندین مطالعات مشاهده شده در ارتباط بین کمبود ویتامین دی و عفونت دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی، برونشیت و پنومونی این ادعا را ثابت کرده است. تعدادی از تحقیقات هم نشان می‌دهد که مصرف مکمل های ویتامین D در دوزهای روزانه تا ۴۰۰۰ واحد ممکن است خطر ابتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی رو به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش بدهد. در یک مطالعه در افراد مبتلا به اختلال مزمن ریوی COPD، تنها افرادی که به شدت کمبود ویتامین D داشتند پس از مصرف یک مکمل با دوز بالا برای یک سال تسکین و درمان قابل توجهی را شاهد بودند.

احساس ضعف و خستگی

از دیگر علائم کمبود ویتامین D می‌توان به احساس خستگی همیشگی اشاره کرد. احساس خستگی می‌تواند علل زیادی داشته باشد و کمبود ویتامین D ممکن است یکی از آنها باشد که متاسفانه اغلب به عنوان یک علت بالقوه نادیده گرفته می‌شود. مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که سطوح بسیار پایین ویتامین D در خون می‌تواند باعث خستگی شده و تاثیر منفی شدیدی بر کیفیت زندگی داشته باشد.

کمبود ویتامین D همچنین می‌تواند شدت خستگی را در افراد افزایش دهد.

گزگز دست و پا اتفاق بسیار شایع و آزاردهنده ای است که اغلب موقت بوده و بدون نیاز به اقدامات درمانی رفع می شود. برای حل این مشکل از شادمگ کمک بگیرید.

استخوان درد و کمر درد

ویتامین D به حفظ سلامت استخوان به طرق مختلف کمک می‌کند؛ مثلا به جذب بهتر کلسیم موثر بوده و سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها را بهبود می‌بخشد. بنابراین در صورت کمبود ویتامین D در بدن ممکن است فرد دچار دردهای استخوانی و کمر درد شود. در یک مطالعه رابطه بین ویتامین D و درد کمر را در بیش از ۹۰۰۰ زن مسن مورد بررسی قرار داده شد و محققان دریافتند افرادی که دچار کمبود این ویتامین بودند کمر درد شدیدتری را تجربه کردند؛ به حدی که فعالیت‌های روزانه آنها به ناچار محدود شده بود. همچنین محققان در یک آزمایش بالینی کنترل شده دریافتند که افراد مبتلا به علائم کمبود ویتامین D تقریبا دو برابر بیش از سایرین در معرض درد استخوان در پاها، دنده‌ها و مفاصل هستند.

دیر خوب شدن زخم های بدن

دیر بهبود پیدا کردن زخم پس از عمل جراحی یا آسیب دیدگی ممکن است از علائم کمبود ویتامین D باشد. نتایج حاصل از مطالعات نشان داده‌اند ویتامین دی باعث افزایش تولید ترکیباتی است که برای تشکیل پوست جدید به عنوان بخشی از روند بهبود زخم حیاتی است! یک مطالعه در مورد افرادی که عمل جراحی دندانپزشکی داشتند، نشان داد که برخی از جنبه‌های بهبودی با کمبود ویتامین D مرتبط است. همچنین مشخص شده است که نقش ویتامین D  در کنترل التهاب و مبارزه با عفونت برای درمان مناسب اهمیت زیادی دارد. همچنین این موضوع در مورد افراد دیابتی نیز بررسی شده است که نشان می‌دهد در افرادی که دچار کمبود ویتامین D هستند، احتمال داشتن سطح بالایی از نشانگرهای التهابی بیشتر است.

افسردگی

افسردگی هم ممکن است از نشانه های کمبود ویتامین D باشد. محققان کمبود ویتامین D را به افسردگی به ویژه در افراد مسن مرتبط می‌دانند! در یک تجزیه و تحلیل، 65 درصد از مطالعات مشاهده شده ارتباط بین سطح ویتامین دی پایین و افسردگی را نشان دادند. از طرفی هم مطالعات کنترل شده به این نتیجه رسیده‌اند مصرف ویتامین D به بهبود افسردگی کمک می کند؛ از جمله افسردگی فصلی که در ماه‌های سردتر سال رخ می‌دهد.

از دست دادن استخوان

ویتامین D نقش مهمی در جذب کلسیم و متابولیسم استخوان‌ها دارد. به بسیاری از افراد مسن که باید کلسیم بیشتری مصرف کنند، مصرف بیشتر ویتامین دی هم توصیه می‌شود. تراکم کم استخوانی، نشان می‌دهد که استخوان‌های شما کلسیم و سایر مواد معدنی را از دست داده و این باعث می‌شود افراد مسن‌تر، به ویژه زنان، در معرض خطر افزایش شکستگی استخوان باشند. محققان در تحقیقات گسترده‌ای در بیش از ۱۱۰۰ خانم میانسال در معرض یائسگی یا بعد از یائسگی، ارتباط قوی بین سطح کم ویتامین D و کم بودن تراکم معدنی استخوان را دریافتند.

با این وجود یک مطالعه کنترل شده نشان داد که زنان دچار کمبود ویتامین D در هنگام مصرف مکمل‌های این ویتامین با دوز بالا حتی اگر میزان کمبود در خون آنها برطرف شود، خطر پوکی استخوان آنها تغییری نمی‌کند. صرف نظر از این یافته‌ها، مصرف کافی ویتامین   D و حفظ این ماده مغذی در سطح خون در محدوده بهینه ممکن است یک استراتژی خوب برای حفاظت از توده استخوانی و کاهش خطر شکستگی باشد.

ریزش مو از  دیگر علائم کمبود ویتامین D

ریزش مو اگر ژنتیکی نباشد اغلب به استرس وابسته است؛ با این حال، هنگامی که ریزش مو شدید شود، ممکن است نتیجه یک بیماری یا کمبود مواد مغذی باشد. سطح ویتامین D پایین در بدن معمولا با ریزش موهمراه است، هرچند تا به امروز تحقیقات بسیار کمی در این زمینه انجام شده است. آلوپسی آره آتا یک بیماری خودایمن است که از طریق ریزش موی سر و سایر قسمت‌های بدن مشخص می‌شود. سطوح پایین ویتامین D به آلوپسی آریاتا مرتبط بوده و ممکن است عامل خطر برای توسعه این بیماری هم باشد. یک مطالعه در افراد مبتلا به آلوپسی آریاتا نشان داده که میزان پایین ویتامین D باعث ریزش موی آنها شده است.

مشکلات گوارشی

عرق بیش از حد

یکی از علایم کمبود ویتامین دی عرق کردن است. اگر متوجه شده‌اید که بیش از حد عرق می‌کنید، و هیچ دلیل واضحی مانند تب، هوای گرم یا تمرین ورزشی شدید، برای آن وجود ندارد، این مسئله را نیز باید با پزشک خود در میان بگذارید. هنوز مشخص نشده است که چرا کمبود ویتامین D منجر به این مشکلات می‌شود، ولی با این حال، این مسئله در تحقیقات پزشکی، تثبیت شده و قطعی است.

منابع غذایی برای رفع کمبود ویتامین دی

تعداد کمی از غذا‌ها به طور طبیعی غنی از ویتامین D3 هستند. بهترین منابع گوشت ماهی چرب و روغن کبد ماهی است. مقادیر کمتری در زرده تخم مرغ، پنیر و جگر گاو یافت می‌شود. برخی از قارچ‌ها حاوی مقداری ویتامین D2 هستند. علاوه بر این، برخی از قارچ‌هایی که به صورت تجاری فروخته می‌شوند، به دلیل قرار گرفتن عمدی در معرض مقادیر بالای نور فرابنفش، حاوی مقادیر بیشتری از D2 هستند. بسیاری از غذا‌ها و مکمل‌ها با ویتامین D مانند محصولات لبنی و غلات غنی شده‌اند.

• روغن کبد ماهی کاد
• ماهی سالمون
• اره ماهی
• ماهی تن
• آب پرتقال غنی شده با ویتامین D
• شیر‌های لبنی و گیاهی غنی شده با ویتامین D
• ساردین
• جگر گاو
• زرده تخم مرغ
• غلات غنی شده
• نور فرابنفش

برای جبران کمبود ویتامین دی چه بخوریم ؟

اگر تردید دارید که شاید دچار کمبود ویتامین دی باشید، این مسئله را با پزشک خود در میان بگذارید. با یک آزمایش خون ساده متوجه خواهید شد که آیا کمبود ویتامین D موجب مشکلات شما شده است یا خیر. خبر خوب این است که با تغییراتی ساده‌ در سبک زندگی، می‌توانید سطح این ویتامین خود را بالا ببرید، از جمله:

• خوردن مواد غذایی‌ای که منابع ویتامین D هستند، چه مواد غذایی‌ای که به طور طبیعی دارای این ویتامین هستند و چه مواد غذایی غنی شده با این ویتامین. این مواد غذایی شامل زرده‌ی تخم مرغ، ماهی های چرب مانند سالمون و تن، جگر گوساله یا برخی از انواع پنیر و همچنین لبنیات، غلات، آبمیوه یا سایر نوشیدنی‌های گیاهی غنی شده (مانند شیر بادام) است.
• استفاده از مکمل های غذایی ویتامین D. به طور کلی توصیه می‌شود که بزرگسالان زیر ۷۰ سال، در روز ۶۰۰ واحد ویتامین D مصرف کنند و افراد بالای ۷۰ سال نیز روزانه ۸۰۰ واحد دریافت کنند. اما وقتی پزشک، بیماری را به دلیل کمبود ویتامین D درمان می‌کند (به ویژه اگر این کمبود شدید باشد)، ممکن است تا زمانی که مشکل بیمار برطرف شود، تا ۴۰۰۰ واحد در روز را تجویز کند.
• قرار گرفتن در معرض نور خورشید نیز راه مناسب دیگری برای رساندن ویتامین D به بدن است. اگر از آن دسته افرادی هستید که همیشه از کرم ضد آفتاب استفاده می‌کنند، در ابتدا ممکن است این کار برای‌تان کمی دشوار باشد، ولی خوب است اگر بتوانید سه بار در هفته و هر بار ۱۵ دقیقه در معرض آفتاب قرار بگیرید، این کار می‌تواند به شما کمک کند تا کمبود ویتامین خود را جبران کنید.

6 غذای مغذی که سرشار از ویتامین D هستند

ماهی قزل آلا

سالمون یک ماهی چرب محبوب و منبع عالی ویتامین D است.بر اساس پایگاه داده ترکیب مواد غذایی وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA)، یک وعده 100 گرم ماهی قزل آلا آتلانتیک پرورشی حاوی 526 واحد بین المللی ویتامین D یا 66 درصد از DV است.اینکه ماهی قزل آلا وحشی باشد یا پرورشی می تواند تفاوت زیادی در محتوای ویتامین D ایجاد کند.به طور متوسط، ماهی آزاد صید شده وحشی ویتامین D بیشتری دارد. مقدار ویتامین D بسته به محل صید ماهی آزاد و زمان سال متفاوت است.

شاه ماهی و ساردین

شاه ماهی یک ماهی است که در سراسر جهان خورده می شود. اغلب آن را دودی یا ترشی می کنند. این ماهی کوچک همچنین منبع عالی ویتامین D است.شاه ماهی تازه اقیانوس اطلس 214 واحد بین المللی در هر وعده 100 گرم فراهم می کند که 27 درصد از DV است.اگر ماهی تازه مورد علاقه شما نیست، شاه ماهی ترشی نیز منبع خوبی از ویتامین D است که 113 واحد بین المللی در هر وعده 100 گرم یا 14 درصد از DV را تامین می کند. شاه ماهی ترشی همچنین حاوی مقدار زیادی سدیم به میزان 870 میلی گرم در هر وعده است. اگر می‌خواهید میزان نمک مصرفی خود را کاهش دهید، ممکن است گزینه خوبی نباشد.ساردین کنسرو شده منبع خوبی از ویتامین D نیز هست. یک وعده 100 گرم 193 IU یا 24٪ از DV را فراهم می کند.

روغن کبد ماهی

روغن کبد ماهی یک مکمل محبوب است. اگر ماهی دوست ندارید، مصرف روغن کبد ماهی یک راه دیگر برای دریافت مواد مغذی است که در غیر این صورت به سختی به دست می آیند.این یک منبع عالی از ویتامین D است. با حدود 450 واحد بین‌المللی در هر قاشق چای‌خوری، 56 درصد از DV را به خود اختصاص می‌دهد. سال هاست که برای درمان کمبود ویتامین D استفاده می شود. همچنین سابقه استفاده به عنوان بخشی از درمان راشیتیسم، پسوریازیس و سل را دارد.روغن کبد ماهی نیز سرشار از ویتامین A است و 150 درصد از DV را تنها در یک قاشق چای خوری (4.9 میلی لیتر) می رساند.

ویتامین A می تواند در مقادیر زیاد سمی باشد. حد بالایی ایمن برای ویتامین A 3000 میکروگرم است. یک قاشق چای خوری (4.9 میلی لیتر) روغن کبد ماهی حاوی 1350 میکروگرم ویتامین A است.اطمینان حاصل کنید که با روغن کبد ماهی یا سایر مکمل های ویتامین A از حد بالایی تجاوز نمی کنید.علاوه بر این، روغن کبد ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است. امگا 3 ممکن است در سلامت قلب نقش داشته باشد و ممکن است التهاب را در بدن کاهش دهد. در کنار ماهی های چرب، روغن کبد ماهی نیز منبع دیگری از این اسیدهای چرب است. اگر ماهی نمی خورید، دریافت امگا 3 کافی در رژیم غذایی خود می تواند سخت باشد.

کنسرو ماهی تن

بسیاری از مردم از کنسرو ماهی تن به دلیل طعم و روش های نگهداری آسان آن لذت می برند. معمولاً ارزان تر از خرید ماهی تازه است.کنسرو ماهی تن سبک تا 269 واحد بین المللی ویتامین D را در یک وعده 100 گرم بسته بندی می کند که 34 درصد از DV  است.جیوه یک فلز سنگین است که در بسیاری از انواع ماهی ها یافت می شود. انواع بزرگتر از ماهی های کوچکتر حاوی جیوه بیشتری هستند.

میزان جیوه موجود در کنسرو ماهی تن به نوع ماهی تن بستگی دارد.ماهی تن سبک کنسرو شده از ماهی های کوچکتر تهیه می شود و جیوه کمتری دارد. کنسرو ماهی تن سفید دارای جیوه بیشتری است.با گذشت زمان، متیل جیوه می تواند در بدن شما انباشته شود. در برخی موارد، می تواند به نگرانی های جدی سلامتی منجر شود.صندوق دفاع از محیط زیست تنها یک وعده 100 گرم ماهی تن سبک در هفته را توصیه می کند. اگر در مورد مصرف جیوه نگران هستید، با پزشک خود در مورد مقدار مناسب ماهی تن برای خوردن در هفته برای خود صحبت کنید.

زرده تخم مرغ

ماهی تنها منبع ویتامین D نیست. تخم مرغ کامل یکی دیگر از منابع خوب و همچنین یک غذای فوق العاده مغذی است.بیشتر پروتئین موجود در تخم مرغ در سفیده و چربی، ویتامین ها و مواد معدنی بیشتر در زرده یافت می شود.زرده یک تخم مرغ بزرگ حاوی 37 واحد بین المللی ویتامین D یا 5 درصد DV است.چند عامل بر سطح ویتامین D زرده تخم مرغ تأثیر می گذارد.قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای مرغ، محتوای ویتامین D خوراک مرغ و قرار گرفتن زرده مایع در معرض نور UV باعث افزایش ویتامین D در تخم مرغ می شود.

جوجه های پرورش یافته در مرتع که در بیرون در زیر نور خورشید پرسه می زنند، وقتی همان خوراک داده می شود، تخم هایی با سطوح 3 تا 4 برابر بیشتر تولید می کنند.به‌علاوه، تخم مرغ‌هایی که خوراک غنی‌شده با ویتامین D داده می‌شوند، ممکن است تا 34815 واحد بین‌المللی ویتامین D در هر 100 گرم زرده داشته باشند. بنابراین اگر یک زرده حدود 17 گرم باشد، به این معنی است که شما حدود 2.5 برابر DV ویتامین D در یک تخم مرغ دریافت خواهید کرد.انتخاب تخم مرغ از جوجه هایی که در خارج از خانه پرورش می یابند یا به عنوان پر ویتامین D به بازار عرضه می شوند، می تواند راهی عالی برای رفع نیازهای روزانه شما باشد.

قارچ

به غیر از غذاهای غنی شده، قارچ ها تنها منبع کافی غیر حیوانی ویتامین D هستند.قارچ‌ها نیز مانند انسان‌ها می‌توانند ویتامین D را در معرض نور UV سنتز کنند.با این حال، قارچ ها ویتامین D2 تولید می کنند، در حالی که حیوانات ویتامین D3 تولید می کنند.اگرچه ویتامین D2 به افزایش سطح ویتامین D در خون کمک می کند، اما ممکن است به اندازه ویتامین D3 موثر نباشد.

برخی از قارچ های وحشی به دلیل قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، منابع عالی ویتامین D2 هستند. مورل ها نوعی قارچ هستند که در طبیعت رشد می کنند. یک فنجان از این قارچ ها حاوی 136 واحد بین المللی ویتامین D است که 17 درصد DV است.بسیاری از قارچ‌هایی که به‌صورت تجاری رشد می‌کنند، در تاریکی رشد می‌کنند و حاوی D2 بسیار کمی هستند. برخی از قارچ ها با اشعه ماوراء بنفش (UV) درمان می شوند تا محتوای ویتامین D خود را افزایش دهند. یک فنجان قارچ کرمی که در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار می گیرد حاوی 1110 واحد بین المللی ویتامین D است که 139 درصد از DV را تشکیل می دهد.

3 نوشیدنی‌ حاوی ویتامین D

شیر گاو

شیر گاو به طور طبیعی منبع خوبی از بسیاری از مواد مغذی از جمله کلسیم، فسفر و ریبوفلاوین است. در چندین کشور، شیر گاو با ویتامین D غنی شده است. در ایالات متحده، 1 فنجان شیر گاو غنی شده حاوی 115 واحد بین المللی ویتامین D در هر فنجان (237 میلی لیتر)، یا حدود 15 درصد از DV است.

شیر سویا

از آنجایی که ویتامین D تقریباً منحصراً در محصولات حیوانی یافت می شود، گیاهخواران و وگان ها ممکن است دریافت کافی را دشوارتر بدانند.به همین دلیل، جایگزین‌های شیر گیاهی مانند شیر سویا اغلب با ویتامین D، همراه با سایر مواد مغذی که معمولاً در شیر گاو یافت می‌شوند، غنی می‌شوند.مقدار بسته به برند می تواند متفاوت باشد. یک فنجان (237 میلی‌لیتر) حاوی حدود 100 تا 119 واحد بین‌المللی ویتامین D یا 13 تا 15 درصد DV است.

آب پرتقال

حدود 65٪ از مردم در سراسر جهان به لاکتوز حساسیت ندارند و حدود 2٪ به شیر حساسیت دارند.به همین دلیل، برخی از شرکت ها آب پرتقال را با ویتامین D و سایر مواد مغذی مانند کلسیم غنی می کنند. یک فنجان (237 میلی لیتر) آب پرتقال غنی شده همراه با صبحانه می تواند روز شما را با 100 واحد بین المللی ویتامین D یا 12 درصد از DV شروع کند.با این حال، آب پرتقال برای همه گزینه خوبی نیست. برای افرادی که مستعد رفلاکس اسید هستند، می تواند علائم را بدتر کند.اگر با دیابت زندگی می کنید، ممکن است متوجه شوید که آبمیوه باعث افزایش سطح قند خون شما می شود. گفته می شود، اگر می خواهید سطح قند خون پایین را درمان کنید، یک گزینه عالی است.

روش های جذب ویتامین دی

شما می‌توانید ویتامین D را از راه‌های مختلفی دریافت کنید، از جمله:

• قرار گرفتن در معرض نور خورشید بر روی پوست شما (با این حال، افراد با پوست تیره‌تر و افراد مسن ممکن است ویتامین D کافی از طریق نور خورشید دریافت نکنند. موقعیت جغرافیایی شما نیز همچنین ممکن است از قرار گرفتن در معرض ویتامین D کافی از طریق نور خورشید جلوگیری کند)
• از طریق غذایی که می‌خورید
• از طریق مکمل‌ های غذایی

با وجود تمام این روش‌ها برای دریافت ویتامین D، کمبود ویتامین D یک مشکل رایج در سراسر جهان است. به همین خاطر عوارض کمبود ویتامین دی ممکن است گریبان‌گیر همه شود.

علائم زیاد بودن ویتامین D در بدن

همان‌طور که علائم کمبود ویتامین دی بسیار آزاردهنده است و موجب بروز مشکلات جدی در سلامت می‌شود، زیاد شدن این ویتامین در بدن نیز مشکلاتی را ایجاد می‌کند. این مشکل معمولا بسیار نادر است و در اثر مصرف بیش از حد قرص ويتامين دی ایجاد می‌شود. در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین عوارض مصرف بیش‌ازاندازه ویتامین دی آشنا شوید.

• حالت تهوع
• افزایش حجم ادرار
• احساس تشنگی شدید
• کاهش اشتها
• یبوست
• ضعف
• گیجی
• مشکل در تکلم

عوامل موثر بر کاهش ویتامین D

برخی شرایط خاص و قرار گرفتن در برخی موقعیت‌ها می‌تواند زمینه کاهش ویتامین D را در بدن ایجاد کند. افرادی که نزدیک به خط استوا زندگی می­‌کنند و مدام در معرض نور خورشید هستند، کم­تر دچار کمبود ویتامین دی می­‌شوند زیرا پوستشان به ­اندازه ­ی کافی ویتامین دی تولید می­‌کند تا نیازهای بدن را تامین کند.

اکثر افراد نمی‌­دانند که دچار کمبود ویتامین دی هستند، زیرا علائم آن معمولا خفیف است. حتی اگر این علائم به­ طرز بارزی روی کیفیت زندگی شما تاثیر منفی بگذارد نیز ممکن است به سادگی متوجه کمبود ویتامین دی نشوید. در ادامه به 7 عامل پرخطر که در بروز کمبود ویتامین دی موثر هستند، اشاره می­‌کنیم.

• تیره بودن پوست
• کهولت سن
• اضافه‌وزن یا چاقی مفرط
• نخوردن ماهی و لبنیات به اندازه کافی
• زندگی در مناطقی از کره­ زمین که در طول سال نور کافی به آن نمی­‌رسد
• استفاده­ دائمی از کرم ضد آفتاب
• بیش از حد در خانه ماند

چگونه می توانم از کمبود ویتامین D جلوگیری کنم ؟

چرا ویتامین D اینقدر مهم است ؟