سرد مزاجی رابطه ی مستقیم با غذایی که می خورید دارد. این افراد در مقابل سرما از حساسیت بیشتری برخوردارند و اصولا کم انرژی و بی انگیره هستند. شادمگ راهکار های درمان سرد مزاجی و باید ها و نباید های آن را در اختیارتان قرار می دهد.
سرد مزاجی یعنی چه ؟
برای اینکه به درک بهتری از سرد مزاجی برسید، لازم دانستیم توضیحی راجع به آن ارائه دهیم. اما قبل از آن باید خود مزاج را بهتر بشناسید.
مزاج در واقع وضعیت شخصی و ساختار بدنی هرکسی را مشخص می‌کند. طبع یا مزاج به‌عنوان طبیعت ذاتی هر فردی شناخته می‌شود و اصل آن تغییرناپذیر است. البته کسانی که به طب سنتی اعتقاد دارند، بر این باور هستند که با غذا و انجام یک سری امور می‌توان طبع و مزاج را تغییر داد.
اما بهتر است بدانید که شاید تغییرات جزئی امکان‌پذیر باشد اما به‌صورت کلی افراد قادر به تغییر مزاج و طبع بدنی خود نخواهند بود. برای تکمیل توضیحات مربوط به سرد مزاجی، لازم است بدانید که افراد سرد مزاج به‌صورت زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- کسانی که بلغمی هستند و طبع آنها سرد و تر است.
- کسانی که سوداوی هستند و طبع آنها سرد و خشک است.
با درمان سردی مزاج می توانید رابطه ی سرد شده را دوباره گرم کنید.
تعیین‌کننده مزاج چیست ؟
درست است که نوع مزاج و طبع بدن، همراه همیشگی انسان از بدو تولد بوده است. اما ضعف و شدت آن در سنین مختلف و در جنسیت‌های گوناگون، ریشه در چیزهایی از قبیل جسم، روان و هورمون دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که اگر مزاج ۱۰۰ درصد در نظر گرفته شود، ۵۰ درصد آن را ژنتیک و مابقی را محیط به وجود می‌آورد. البته عوامل زیر هم تأثیر مستقیمی روی تعیین و تغییر مزاج دارند که در فرآیند کنترل و درمان نباید نادیده گرفته شوند:
- تغذیه
- آب مناسب
- هوای مناسب
به‌طور مثال، کسانی که طبع سرد و تر یا سرد و خشک دارند و به ترتیب افراد بلغمی و سوداوی شناخته می‌شوند، باید مثلث سلامت را رعایت کنند و غذاهای با طبع گرم، تر و خشک را در برنامه تغذیه خود قرار دهند تا از شر سرد مزاجی خلاص شوند.
سرد مزاج ترین خوراکی ها
همان‌طور که قبلاً گفته شد، سبک غذا خوردن و برنامه غذایی تا حدی می‌تواند سرد مزاجی و گرم مزاجی را تحت تأثیر خود قرار دهد. در زیر، لیستی از انواع غذاهای سردمزاج را آماده کرده‌ایم که با توجه به مزاج سرد و خشک و سرد و تر دسته‌بندی شده‌اند.
غذا ها با طبع سرد و خشک
- ارزن
- ازگیل
- انار ترش
- آبغوره
- آلبالو ترش
- بالنگ
- برنج
- بلوط
- تمر هندی
- تمشک
- ریواس
- ذرت
- چغاله بادام
- زرشک
- انواع سرکه
- سماق
- سنجد
- شاه‌توت
- عدس
- غوره
- قهوه
- کشک
- گریپ‌فروت
- لیمو ترش
- لیمو عمانی
- ماش
- جو دوسر
- سیرابی
- نارنج
- نشاسته
غذاها با طبع سرد و تر
- اسفناج
- انار شیرین
- آناناس
- باقالی تازه
- پنیر تازه
- پرتقال
- تخم کدو
- توت‌فرنگی
- جگر سفید
- خیار
- دوغ
- زردآلو
- سرشیر
- شفتالو
- شلیل
- عرق بیدمشک
- عرق کاسنی
- قارچ
- کاهو
- گلاب
- هندوانه
- گوشت گاو، گوساله و خروس
- ماست
- نارنگی
- هلو
- نخود فرنگی
- مغز گوسفند
تغذیه مناسب برای سرد مزاج ها
باتوجه به اینکه سردمزاج‌ها مشکلات جسمی متعددی را متحمل می‌شوند، باید سعی کنند که شرایط را تا حد ممکن، کنترل کنند تغذیه سرد مزاجها را رعایت کنند. به غیر از مشکلات جسمی، تنش‌های روحی مثل افسردگی و گوشه‌گیری، ممکن است بیشتر از اختلال‌های جسمی، آنها را درگیر کند. اگر بخواهیم، به طور کلی مواردی که مشکلات این افراد را تشدید می‌کنند، ذکر کنیم، باید بگوییم که به شرح زیر هستند:
- مصرف خوراکی‌ها و غذاهای سوداساز
- پرخوری
- استعمال دخانیات
- خوردن غذاهای مانده یا سریع پخته شده
- آلودگی هوا
- استفاده طولانی مدت از رنگ‌های تیره
- خواب زیاد
- استرس زیاد
- شادی و تفریح نکردن
- بی تحرکی
- استفاده زیاد از دستگاه‌هایی تولید کننده امواج
با توجه به این مسئله، بهترین تغذیه سرد مزاجها، به این صورت است:
- استفاده از گوشت‌های گرم، مثل گوشت شتر، گوسفند، کبوتر و گنجشک
- خوردن سبزیجاتی که گرمابخش هستند، مثل ریحان، ترخون، نعناع، جعفری، تره، کلم، مرزه
- مصرف خوراکی‌هایی که طبع گرم دارند، مثل عسل، کشمش، توت، خرما، هل، دارچین، انجیر، زعفران
- مصرف ملین‌ها مثل تخم شربتی، تخم ریحان
- مصرف میوه‌های مناسب مثل انبه، انجیر، توت، انار، گلابی، موز، آناناس
- مصرف نوشیدنی‌هایی که طبع گرم دارند، مثل دمنوش زنجبیل، گل گاو زبان، دمنوش دارچین و زعفران
- مصرف عرقیجات مثل بهارنارنج، بیدمشک، پونه، نعناع
- استفاده از شیره‌هایی مثل شیره خرما
باتوجه به این مواد غذایی مفید برای مزاج سرد و خشک، افرادی که در این گروه از مزاجها قرار می‌گیرند، باید رژیم غذایی خود را اصلاح کرده و این خوراکی‌ها را بیشتر از قبل مصرف کنند. زیرا که مصرف این مواد، باعث گرمی بخشیدن به آنها شده و اثر مزاج آنها را به حداقل می‌رساند.
سرد مزاجی و آسیب های ناشی از آن
سرد مزاجی و تأثیر آن بر مغز
آمارها و تحقیقات نشان می‌دهند که مغز خود به‌شخصه از مزاج سرد و تر برخوردار است؛ بنابراین سردی مزاج، روی مغز و عملکرد آن تأثیر مستقیمی می‌گذارد و در سنین بالا موجب بروز آلزایمر می‌شود.
بد نیست بدانید که مزاج سرد در سنین پایین، عملکرد مغز را دچار اختلال خواهد کرد. از علائم سوء مزاج سرد مغز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس ناخوشایند از هوا، خوراکی و نوشیدنی‌های سرد
- احساس آرامش و حس خوب با هوا، خوراکی و نوشیدنی‌های گرم
- پریدگی رنگ پوست و چشم
- احساس ناخوشایند سردی بدون سنگینی وزن سر
- افزایش حس ترس در بدن
- کاهش قوه تخیل
برای درمان سوء مزاج سرد مغز، باید بررسی‌های لازم به‌منظور همراهی سوء مزاج با رطوبت، خشکی، ماده سودایی و ماده سودایی سوخته انجام گیرد تا در صورتی که:
- سوء مزاج سرد مغز با رطوبت همراه باشد، استفاده از داروهای خشک‌کننده و گرمی‌بخش مناسب است.
- سوء مزاج سرد مغز با خشکی همراه باشد، باید از داروهای ترکننده و گرمی‌بخش استفاده کرد.
- سوء مزاج سرد مغز با سودای سوخته همراه باشد، از مصرف دارو و خوراکی‌های خشک‌کننده و گرمی‌بخش اجتناب شود.
- سوء مزاج سرد مغز با ماده سودایی همراه باشد، تجویز داروهای تری‌بخش و گرمی‌بخش مناسب است.
سرد مزاجی و تأثیر آن بر کبد
یکی دیگر از اعضا و جوارحی که با سرد مزاجی دچار سوء مزاج سرد می‌شود، کبد است که از علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس تشنگی نکردن و عطش نداشتن
- رنگ‌پریدگی صورت، زبان و لب
- مدفوع شل و شکم روان
- یخ کردن و سردی مداوم بدن
- ورم کردن صورت
- از دست رفتن طراوت و شادابی پوست
- شبیه شدن رنگ ادرار به آب
تدابیر درمانی که برای بهبود سوء مزاج سرد کبد اندیشیده می‌شود، عبارت هستند از مصرف گوشت‌های پخته با زیره، شوید و نخود، ماساژ و روغن درمانی با روغن‌های طبع گرم، داشتن ورزش و فعالیت بدنی منظم. البته گاهی به تجویز پزشک، دفع بلغم از طریق اسهال و ادرار می‌تواند به درمان و کنترل این سوء مزاج سرد کبد کمک کند.
کسانی که به این مشکل دچار شده‌اند و شاهد علائم مذکور بوده‌اند، باید از مصرف گوشت‌های با طبع سرد از قبیل گوساله، مرغ و گاو خودداری کنند و مصرف معاجین گرمی را که با دارچین، زنجبیل و ادویه‌های مشابه تهیه می‌شود، فراموش نکنند.
سرد مزاجی و تأثیر آن بر معده
معده یکی دیگر از اعضا و جوارحی است که سریعاً تحت تأثیر افزایش مزاج سرد در بدن قرار می‌گیرد. برای اینکه بدانید تأثیر سرد مزاجی بر معده چیست، لازم است ابتدا با علائم سوء مزاج سرد معده آشنا شوید:
- احساس سنگینی و پری شکم بعد از وعده‌های غذایی که به‌خاطر ضعف هضم اتفاق می‌افتد.
- داشتن اشتهای زیاد و میل به غذا خوردن
- ترش کردن
- نفخ کردن
- مدفوع شل، نرم و بادکرده
- حرکت کند غذا در روده
- ماندن طولانی‌مدت غذا در معده
برای درمان و بهبود سوء مزاج سرد معده، لازم است تدابیر درمانی زیر را پیش بگیرید:
- صبح ناشتا شربت غلیظ عسل یا یک قاشق پر عسل میل کنید.
- صبحانه‌های گرمی مانند حریره بادام و زرده تخم‌مرغ را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
- شکم را با روغن‌هایی از قبیل زیتون، به، گل سرخ و انواع مشابه دیگر ماساژ دهید.
- زیر نظر پزشک، شکم را به‌صورت ملایم بادکش کنید.
- قبل از غذا تحرک داشته باشید و ورزش مرتب را در برنامه زندگی خود قرار دهید.
- غذاهای سبک و زودهضم مصرف کنید.
- غذاها را خوب بجوید و از خوردن تند غذا اجتناب کنید.
- خوراکی‌هایی مانند ماست، ترشی، نوشابه و انواع سس را از برنامه غذایی حذف کنید.
- خوراکی‌هایی را که حاوی زیره هستند زیاد مصرف کنید.
- در صورتی که تمایل به مصرف شیر دارید، آن را گرم کرده و عسل و دارچین به آن اضافه کنید.
- در کنار وعده‌های غذایی، خوردن سبزیجاتی را که به هضم غذا کمک می‌کنند فراموش نکنید.
سرد مزاجی و تأثیر آن بر رحم
داروی درمان سرد مزاجی زنان در طب اسلامی
سرد مزاجی تأثیر مستقیمی بر رحم خانم‌ها می‌گذارد. به همین علت است که توصیه می‌شود خانم‌ها کمتر از خوراکی‌هایی با طبع سرد استفاده کنند. ناگفته نماند که بسیاری از مشکلات باروری به‌خاطر سوء مزاج سردی رحم است و هر چه سریع‌تر باید کنترل و درمان شود.
از علائم سوء مزاج سرد رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرفتگی و انسداد لوله‌های رحم که منجر به کاهش، کمرنگ شدن و رقیق شدن خون حیض می‌شود.
- رشد نکردن مو در قسمت استخوان عانه که به علت بسته شدن پوست به‌خاطر سردی اتفاق می‌افتد.
- فاصله افتادن مابین عادت‌های ماهیانه که ناشی از کاهش خونریزی در دوره‌های قبلی است.
- بند نیامدن یا دیر بند آمدن خونریزی که رقیق شدن خون دلیل اصلی آن است.
پیش گرفتن تدابیر درمانی در سوء مزاج سرد رحم به دو حالت بستگی دارد. در صورتی که خلط سرد بلغم یا سودا در بدن غلبه کرده باشد، نیاز به پاکسازی است. جدای از داروهای خوراکی، گرم‌کننده‌های رحم و بخور رحم با یک سری مواد می‌تواند درمان‌گر مناسبی باشد.
اما گاهی وقت‌ها ممکن است سوء مزاج سرد رحم کاملاً ساده و بدون خلط باشد. در این حالت، خوراکی و داروهای گرم‌کننده و خشک‌کننده کارساز هستند و بادکش رحم در کنار آنها می‌تواند مفید باشد.
سرد مزاجی و ریزش مو
یکی از سؤالاتی که امکان دارد ذهن خانم‌ها و آقایان را به خود درگیر کرده باشد، این است که آیا سرد مزاجی باعث ریزش مو می‌شود؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت که بین مزاج و مو روابطی وجود دارد. مثلاً:
- افراد مزاج گرم از موهای تیره و پرپشتی برخوردار هستند و در سنین بالا دچار ریزش مو می‌شوند.
- این افراد از موهای صاف و سفید برخوردار هستند.
- افراد با مزاج خشک از موهای مجعد، فری برخوردار هستند که رشد زیادی دارد و زودتر به ریزش مو مبتلا می‌شوند.
- افراد با مزاج تر از موهای نازکی برخوردار هستند که رشد کندی دارد و دیرتر می‌ریزد.
اما در طب سنتی، ریزش مو در خانم‌ها اکثراً به‌خاطر سرد مزاجی اتفاق می‌افتد. البته این طب راه و روش‌های درمانی را پیشنهاد می‌کند که در زیر به آنها اشاره کرده‌ایم:
- ماساژ ملاج سر با روغن‌هایی مثل سیاه‌دانه، کنجد، زیتون و بادام تلخ
- استشمام عطرهایی مانند یاس، محمدی، مریم، مشک و نرگس قبل از خواب
- خوردن روزانه یک فنجان عرق رازیانه همراه عسل (به جز در مواقع عادت ماهیانه)
- چرب کردن کف پاها قبل از خواب
- انجام حجامت به‌صورت سالیانه
- مزوتراپی توسط پزشک (تزریق ویتامین‌های مختلف به پوست سر)
افراد سرد مزاج برای لاغری چه بخورند ؟
افراد سرد مزاج برای لاغری باید به مصرف موادی که طبع گرم و خشک دارند، توجه کنند.
- میوه‌هایی مانند خرمالو، گوجه فرنگی، آناناس، انگور، سیب و موز که طبع گرم و خشکی دارند.
- سبزیجاتی مانند جعفری، شوید، تره، نعناع، ریحان و اسفناج که طبع گرم و خشک دارند.
- گوشتهایی که طبع گرم دارند مانند گوشت گوسفند، مرغ، ماهی و ماهیچه.
- مغزهایی مانند بادام، فندق، گردو و کنجد که طبع گرم و خشکی دارند.
- چای سبز، زعفران، زنجبیل و دارچین که طبع گرم دارند و میتوانند به کاهش وزن کمک کنند.
البته مصرف هر کدام از این مواد باید با توجه به شرایط جسمانی و در راستای رژیم غذایی درست، توسط پزشک یا متخصص تغذیه تعیین شود.
نکات و توصیه هایی برای افراد سردمزاج
اگر نسبت به مزاج خود مطمئن شده و دریافتیدکه سردمزاج هستید، حتماً رژیم غذایی مناسبی را برای خود انتخاب کرده و از عواملی که مشکلات شما را تشدید می‌کنند، دوری کنید. شاید اوایل، نخوردن برخی خوراکی‌ها برای شما سخت باشد، برای همین به شما توصیه می‌کنیم، تعداد و کمیت آنها را کاهش داده و سعی کنید جای خالی این مواد غذایی را، با خوراکی‌هایی که برایتان مناسب‌تر است، پر کنید.
- بعد از اینکه شام خوردید، چند دقیقه پیاده‌روی کنید
- اگر پوست صورتتان خشک است، از روغن زیتون برای چرب کردن استفاده کنید
- خواب منظم و کافی داشته باشید
- سعی کنید تنها نمانید تا دچار افسردگی نشوید
- برای حمام کردن، از آب گرم استفاده کنید
- از دستگاه‌های الکترونیکی مثل موبایل و کامپیوتر، تا جایی که ممکن است کمتر استفاده کنید
